«Σε κάθε βήμα, πρόσεχε,

κάτου απ' το χώμα ζούνε οι νεκροί μας,

ζούνε οι σκοτωμένοι μας,

μην τους χτυπήσεις την καρδιά με το βήμα σου, πρόσεχε,

γιατί αγρυπνάνε πάντα οι σκοτωμένοι,

γιατί ακούνε οι σκοτωμένοι,

οι σκοτωμένοι βλέπουν και κρίνουν.»

Γ. Ρίτσος

Υπήρχε ανάγκη προσαρμογής του Προγράμματος του Κόμματος, στις συνθήκες μιας μακροχρόνιας καπιταλιστικής κρίσης και σε ποια κατεύθυνση; Υπήρχε ανάγκη εμβάθυνσης και παραπέρα επεξεργασίας σημείων του Προγράμματος; Αναντίρρητα υπήρχε, πρώτα και κύρια στην τακτική και την πολιτική συμμαχιών.

Από θέση αρχής, τακτικά δεν απευθύνεσαι στις ίδιες δυνάμεις, στις οποίες απευθύνεσαι για το στρατηγικό σου στόχο, γιατί πολύ απλά, στενεύεις το εύρος εκείνων που έχουν συμφέρον να παλέψουν σήμερα μαζί σου. Αυτό δεν αναιρείται από το γεγονός ότι η επικείμενη επανάσταση θα είναι σοσιαλιστική, ίσα ίσα που επιβεβαιώνεται. Η επιβεβαιωμένη από την πράξη, θέση του Λένιν για την ανάγκη της σύνδεσης ακόμα και συγχώνευσης με την πιο πλατιά μάζα των εργαζομένων, πρώτα πρώτα με την προλεταριακή, μα ακόμη και με τη μη προλεταριακή ισχύει και σήμερα. Τότε επιβεβαιώνεται η «ορθότητα της πολιτικής καθοδήγησης, που την πραγματοποιεί αυτή η πρωτοπορία, με την ορθότητα της πολιτικής στρατηγικής και τακτικής της, με τον όρο ότι οι πλατιές μάζες θα πείθονται από τη ίδια τους την πείρα γι' αυτή την ορθότητα». Αυτή η πείρα θα πραγματώνεται μέσα από τη δράση, όχι γύρω από ένα πλαίσιο δράσης που ταυτίζεται με το σοσιαλισμό, αλλά από ένα α/α πλαίσιο δράσης όπου μπορούν να ενταχθούν και να δράσουν. Αν δεν μάθουν στην ταξική πάλη, ότι είναι ικανές να πάνε και παραπέρα, δεν θα το μάθουν από πουθενά. Ο ίδιος ο Λένιν έλεγε, «το προλεταριάτο όμως, που δεν διαπαιδαγωγείται στην πάλη για τη δημοκρατία, δεν είναι ικανό να πραγματοποιήσει την οικονομική ανατροπή».

Σήμερα μάλιστα που είναι προφανές ότι δεν είναι έτοιμες να παλέψουν όχι για το σοσιαλισμό, αλλά ούτε και για την επιβίωσή τους την ίδια. Το πρωτεύον λοιπόν, είναι αυτές να μπουν στην ταξική πάλη, όπου εκεί οι κομμουνιστές με την πρωτοπόρα δράση τους θα μπορέσουν να τις καθοδηγήσουν. Εχουν την ικανότητα, την οργάνωση και την εμπειρία γι' αυτό.

Αλλωστε όπως εκτιμούν και οι ίδιες οι Θέσεις (Θ.49) «Δεν έχει κατακτηθεί, και είναι πρόβλημα καθοδήγησης, η δυνατότητα να δρα το Κόμμα μέσα σε συνθήκες όπου και αυθόρμητα μπαίνουν λαϊκές μάζες και ο αντίπαλος έχει τη δυνατότητα να τις ενσωματώνει με τα τεράστια μέσα που διαθέτει. Δεν έχει κατακτηθεί σε ικανοποιητικό βαθμό η ικανότητα να παρεμβαίνει μαχητικά και πειστικά και εκεί που αναπτύσσονται δραστηριότητες δυνάμεων που επιδιώκουν τον αποπροσανατολισμό του κινήματος, την απομόνωση του ΚΚΕ».

Σήμερα που στο έδαφος της κρίσης χτυπιούνται και οι παραδοσιακές συμμαχίες της αστικής τάξης, τα μεσαία στρώματα κλπ, οφείλεις ν' απλώνεις τα δίκτυα σου, με α/α αιτήματα και στόχους, να προσελκύεις κι άλλες λαϊκές δυνάμεις, κι όχι να τις αφήνεις έρμαια στο ΣΥΡΙΖΑ κλπ. Διαμορφώνοντας νέες συσπειρώσεις στο κίνημα, δυναμώνοντας μεγάλα μέτωπα όπως την πάλη για την ειρήνη ενάντια στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, την υπεράσπιση των δημοκρατικών ελευθεριών.

Αντ' αυτού, τι είχαμε τα προηγούμενα χρόνια; Δράση μόνο με «αυτούς που θέλουν να σηκωθούν», απελπιστικό στένεμα στον κόσμο που απευθυνόμαστε, κύρια με ευθύνη της καθοδήγησης. Αυτό δε δημιουργεί ρεύμα λαϊκής συσπείρωσης και οργάνωσης. Επιβεβαιώνεται και στους χώρους δουλειάς, από το γεγονός ότι οι μεγάλες μάζες των εργαζομένων εξακολουθούν να είναι ανοργάνωτες. Η επί μακρόν πρακτική να δουλεύουμε μόνο στα ταξικά σωματεία οδήγησε, ανάμεσα σε άλλα, στο παραπάνω αποτέλεσμα.

Το στένεμα αυτό, έχει σαν αποτέλεσμα τη μεταφορά, συνήθως, εμπειρίας στο Κόμμα, που καμία σχέση με την πραγματικότητα δεν έχει. Αλήθεια ο σύντροφος που μιλάει με τους ίδιους πέντε εργαζόμενους για χρόνια, τι πλούτο μεταφέρει στο Κόμμα;

Επιμένοντας λοιπόν στη συσπείρωση γύρω από το στρατηγικό μας στόχο, δεν τον φέρνουμε πιο κοντά, αλλά μάλλον τον απομακρύνουμε.

Αυτές οι εκτιμήσεις γίνονταν και παλιότερα. Σημαντική εδώ, ήταν πάλι η ευθύνη της καθοδήγησης, η οποία «δημιουργικά» προσαρμόζοντας το Πρόγραμμα στένευε στη δράση το πλαίσιο που καλούσαμε σε συσπείρωση και τις δυνάμεις που απευθυνόμασταν.

Αυτή η πρακτική καλλιέργησε το έδαφος για να πατήσει σήμερα το ότι το ΑΑΔΜ δεν περπάτησε και πρέπει να αλλάξει. Από εκεί προέρχονται και οι «αναζητήσεις» του τύπου «και με ποια υπαρκτή πολιτική δύναμη θα πάμε μαζί;», που δείχνει ότι αυτοί που τις εκφράζουν σήμερα, πάνω κάτω οι ίδιοι που διαφωνούσαν στο 15ο Συνέδριο, πως ό,τι δεν μπόρεσαν να λύσουν σε εκείνο το Συνέδριο, έρχονται να το λύσουν σήμερα. Ηταν γνωστό ότι το Πρόγραμμα μίλαγε για δυνάμεις που θα δημιουργούνταν στην πορεία, και δεν αναφερόταν στις υπαρκτές. Ετσι φαίνεται ότι η δουλειά μας δεν ήταν προσανατολισμένη στην κατεύθυνση υλοποίησης του μετώπου, αλλά ότι γινόταν μια «δημιουργική» προσαρμογή στο Πρόγραμμα, μέσα από την πρακτική δράση όλου του Κόμματος.

Οσο για το ζήτημα της εκ των προτέρων άρνησης συνεργασίας με δυνάμεις «κομμουνιστικής αναφοράς» και της εκ των προτέρων άρνησης συμμετοχής σε οποιαδήποτε κυβέρνηση αναντίρρητα συνιστά σοβαρότατο ιδεολογικό ατόπημα. Δεν χρειάζεται κανείς να ψάξει πολύ. Οποιο κείμενο και να διαλέξει από τους τόμους των κλασικών, δε θα διαβάσει θέση όπως αυτή (Θ.67) «Το ΚΚΕ δεν μπορεί να κάνει καμία πολιτική συνεργασία με αυτές τις πολιτικές δυνάμεις ούτε σε περίοδο συγκέντρωσης δυνάμεων ούτε σε συνθήκες επαναστατικής κατάστασης».

Ευτυχώς σύντροφοι που η επαναστατική διαδικασία και η διαλεκτική έχουν την τεράστια δυνατότητα να ανατρέπουν στην πράξη προκατασκευασμένα δόγματα, όπως αποδείχτηκε στην πορεία προς την Οκτωβριανή Επανάσταση από το κόμμα των μπολσεβίκων, και από το Κόμμα μας στην κατοχή και τον εμφύλιο.

Πάντα υπάρχουν δυνάμεις που «ταλαντεύονται ανάμεσα στην αστική τάξη και το προλεταριάτο, ανάμεσα στην αστική δημοκρατία και το σοβιετικό καθεστώς, ανάμεσα στο ρεφορμισμό και την επαναστατικότητα... Η σωστή τακτική των κομμουνιστών πρέπει να συνίσταται στο να εκμεταλλεύονται αυτές τις ταλαντεύσεις και όχι να τις αγνοούν».

Κοντολογίς, και εμπλουτισμός του Προγράμματος χρειαζόταν, και προσαρμογή του στις νέες συνθήκες. Ομως τι είδους εμπλουτισμός και προσαρμογή μπορεί να είναι η γραμμή συσπείρωσης γύρω από το στρατηγικό μας στόχο; Και πώς μετά εκτιμάμε ότι η εργατική τάξη δεν ήταν προετοιμασμένη για να αντεπιτεθεί; Από μόνη της θα εξοπλιζόταν ιδεολογικά;

Τέλος, επειδή θεωρώ ότι ακόμα και σήμερα μπορούμε να κάνουμε την απαραίτητη στροφή, πραγματικά προσδοκώ «στους σεισμούς που μέλλονται για να 'ρθουν».