Αθήνα και Λευκωσία βρέθηκαν χτες ενώπιον του αδιεξόδου στο οποίο με μαθηματική ακρίβεια θα οδηγούσε η συζήτηση επί του σχεδίου Ανάν - μια που από την αρχική, ακόμη, μορφή του ήταν ολοφάνερο πως δεν μπορούσε να αποτελέσει βάση για συζήτηση - και υποχρεώθηκαν να μη συμφωνήσουν με το τελικό σχέδιο, αναλαμβάνοντας και το όποιο κόστος μπορεί να συνεπάγεται η μη επίτευξη συμφωνίας. Ηδη οι πιέσεις του ΟΗΕ αλλά και των ιμπεριαλιστικών κέντρων (ΕΕ, ΗΠΑ) μεταφέρονται στον κυπριακό λαό για την εκλογική συμπεριφορά που «πρέπει» να επιδείξει στο δημοψήφισμα που, σύμφωνα με πληροφορίες, αναμένεται να διεξαχθεί στις 24 του Απρίλη.

Η ένταξη της «νότιας» Κύπρου στην ΕΕ με τη σταδιακή αναγνώριση του ψευδοκράτους από τη Διεθνή Κοινότητα, εμφανίζεται ως το πρώτο προφανές τίμημα που θα κληθεί να καταβάλλει η ελληνική πλευρά, με πρόσχημα την απόρριψη του σχεδίου μετά από το δημοψήφισμα. Η «νομιμοποίηση» της διχοτόμησης φαίνεται πως είναι, τελικά, το τίμημα της «περίφημης» πολιτικής επιλογής για την «ευρωπαϊκή πορεία της Κύπρου», η οποία τόσο πανηγυρίστηκε από το σύνολο - εκτός του ΚΚΕ - πολιτικών δυνάμεων όλα αυτά τα χρόνια...

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος χτες το μεσημέρι μετέφερε την πρώτη, σε αυτό το τριήμερο των διαπραγματεύσεων, πολιτική εκτίμηση της ελληνικής κυβέρνησης: «Με βάση τα δεδομένα που υπάρχουν ως αυτή την ώρα δεν υπάρχουν μεγάλα περιθώρια για την εξεύρεση συμφωνημένης λύσης αυτή τη στιγμή», είπε ο Θ. Ρουσόπουλος περιγράφοντας το αδιέξοδο.

Σύμφωνα με όσα υποστηρίζουν διπλωματικοί κύκλοι, το σχέδιο που κατέθεσε ο ΓΓ του ΟΗΕ, αφού μελέτησε και έλαβε υπόψη του τις παρατηρήσεις και τις θέσεις που είχαν καταθέσει οι τέσσερις πλευρές, «ήταν χειρότερο από το προηγούμενο» επί του οποίου εξελίχθηκε η διαπραγμάτευση στη Λουκέρνη.

Οταν μετά τη συνάντηση του πρωθυπουργού με τον ΓΓ του ΟΗΕ χτες το πρωί, έγινε σαφές ότι η ελληνοκυπριακή και η ελληνική κυβέρνηση δεν ήταν σε θέση να υιοθετήσουν και να αποδεχτούν ένα σχέδιο επίλυσης το οποίο είναι ήδη καταδικασμένο στη συνείδηση του κυπριακού λαού και της ελληνικής κοινής γνώμης, άρχισαν, εκ νέου, οι πιέσεις.

Κατ' αρχήν, ο πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής ζήτησε και συναντήθηκε στις 10.15 τοπική ώρα με τον ΓΓ του ΟΗΕ Κόφι Ανάν και κατά τη διάρκεια της συνάντησης που κράτησε 35 λεπτά της ώρας, όπως ανέφερε ο Θ. Ρουσόπουλος «η ελληνική πλευρά εξέφρασε και πάλι την επιθυμία να υπάρξουν βελτιώσεις στο τελικό σχέδιο, κυρίως στα θέματα της ασφάλειας και του κοινοτικού κεκτημένου ώστε να αυξηθούν οι πιθανότητες εξεύρεσης μιας συμφωνημένης λύσης».

Αξίζει να σημειωθούν οι πληροφορίες, σύμφωνα με τις οποίες ο Πρόεδρος της Κύπρου, προκειμένου να ξεκαθαρίσει τη θέση του έναντι κάποιων συμβιβαστικών απόψεων που διατυπώθηκαν μέσα στο Εθνικό Συμβούλιο, κυρίως από τον πρώην Πρόεδρο Γ. Βασιλείου, υπογράμμισε ότι η Κύπρος δεν μπήκε στην ΕΕ για να γίνει ο κλόουν της Ενωσης και πως δεν πρόκειται να υπάρξει συμφωνία αν δε διασφαλιστεί το κοινοτικό κεκτημένο.

Μέσα σε αυτό το κλίμα, ο υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας, τηλεφώνησε στον Ελληνα ομόλογό του Πέτρο Μολυβιάτη για να του ζητήσει μεγαλύτερη «ευελιξία». Ανάλογο αίτημα δέχτηκε ο Π. Μολυβιάτης και από τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Κ. Πάουελ ο οποίος επίσης τηλεφώνησε στον Ελληνα υπουργό. Ο υπουργός, σύμφωνα με όσα μετέφεραν κύκλοι της κυβέρνησης, περιέγραψε στους συνομιλητές του το δυσάρεστο κλίμα στις διαπραγματεύσεις και υπογράμμισε την αδυναμία της ελληνικής πλευράς να προχωρήσει σε μια συμφωνία.

Μετά από αυτές τις συνδιαλέξεις, ο Π. Μολυβιάτης, με εντολή του πρωθυπουργού επικοινώνησε και ενημέρωσε για την κατάσταση αλλά και για τις προθέσεις της ελληνικής πλευράς, τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τους αρχηγούς των πολιτικών κομμάτων και τους πρώην πρωθυπουργούς Κ. Σημίτη και Κ. Μητσοτάκη. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο υπουργός Εξωτερικών στις τηλεφωνικές του επικοινωνίες μετέφερε στην Αθήνα το βαρύ κλίμα, ενημέρωσε πως οι νέες προτάσεις του ΓΓ δημιουργούν ένα σχέδιο χειρότερο από το αρχικό και, τέλος, πως η ελληνική κυβέρνηση και η Λευκωσία δεν προτίθενται να το υιοθετήσουν ενυπογράφως, όπως ζητούσε ο ΓΓ του ΟΗΕ. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες διπλωματικών κύκλων, η ελληνική πλευρά δε θα ήθελε να υπάρξει ούτε η τελετή παράδοσης του κειμένου που είχε προγραμματίσει ο ΓΓ του ΟΗΕ προκειμένου να αποσπάσει μια μονογραφή για το τέλος της διαδικασίας η οποία οδηγεί το σχέδιο στα δημοψηφίσματα.

Με προσεκτικές και κομψές διατυπώσεις, χωρίς να χρησιμοποιήσει τη λέξη «απόρριψη», ο εκπρόσωπος της κυπριακής κυβέρνησης αργά χτες το βράδυ περιέγραψε την αρνητική τοποθέτηση της Λευκωσίας επί των «βελτιώσεων» του σχεδίου του, που παρουσίασε προφορικά, λίγο νωρίτερα, στον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας ο Κόφι Ανάν.

Στη δήλωσή του ο εκπρόσωπος της κυπριακής κυβέρνησης ανέφερε: «Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ κάλεσε σε συνάντηση τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Τάσο Παπαδόπουλο και του ανέφερε τις τελικές αλλαγές που προτίθεται να επιφέρει στο σχέδιο που θα παραδώσει αργότερα σήμερα.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εξέφρασε την άποψη ότι δεν είναι ικανοποιητικές οι αλλαγές και συζήτησε μαζί του τις εισηγήσεις που υποβλήθηκαν χτες από τη δική μας πλευρά και οι οποίες δε συμπεριλήφθηκαν στον κατάλογο των αλλαγών που προτίθεται να κάνει στο σχέδιό του ο ΓΓ. Επεξηγήθηκαν οι λόγοι γιατί έπρεπε να υιοθετηθούν οι εισηγήσεις της ελληνοκυπριακής πλευράς για να καταστεί το σχέδιο ισορροπημένο».

Οπως έλεγαν παράγοντες της Κυπριακής Δημοκρατίας, οι προφορικές αλλαγές που διατύπωσε ο ΓΓ του ΟΗΕ και δεν ικανοποίησαν την κυπριακή κυβέρνηση, ήταν επουσιώδεις σε ζητήματα τα οποία δεν άλλαζαν τη φιλοσοφία και τη φυσιογνωμία του σχεδίου.

Παρ' όλα αυτά, ο ΓΓ του ΟΗΕ ζήτησε αργά χτες το βράδυ να πραγματοποιηθεί η τελετή παράδοσης του σχεδίου, το οποίο ως προϊόν επιδιαιτησίας θα τεθεί στη δοκιμασία των δημοψηφισμάτων.

Η επιμονή του ΓΓ του ΟΗΕ, των Αμερικανών και της Βρετανίας για την υπογραφή του σχεδίου, αποσκοπεί στην εμφάνισή του ως το αποτέλεσμα διαπραγμάτευσης και συμφωνίας μεταξύ των τεσσάρων μερών. Ομως, όπως σημειώνουν ελληνικές και κυπριακές διπλωματικές πηγές, δεν υπάρχει συμφωνία και το τελικό κείμενο είναι το αποτέλεσμα της άσκησης του επιδιαιτητικού δικαιώματος του Κ. Ανάν. Το δικαίωμα αυτό, προσθέτουν κύκλοι της ελληνικής κυβέρνησης, αναγνωρίστηκε στον ΓΓ του ΟΗΕ με τη συμφωνία της 13 Φεβρουαρίου του 2004 στη Νέα Υόρκη. Αυτή η συμφωνία, με την οποία θα πρέπει να υπενθυμίσουμε συμφώνησε σιωπηρά τότε η ΝΔ από τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, προσδιόρισε επ' ακριβώς τη διαδικασία η οποία ακολουθήθηκε και θα οδηγήσει το προϊόν της επιδιαιτησίας του ΓΓ στη δοκιμασία των δημοψηφισμάτων.

• Αργά το βράδυ, στο περίφημο τελετουργικό της παράδοσης του τελικού κειμένου στις τέσσερις αντιπροσωπείες, ο Κόφι Ανάν επανέλαβε το εκβιαστικό δίλημμα «ή αυτή η διευθέτηση ή καμία» και ευθέως έδωσε το έναυσμα για να αρχίσει νέος γύρος πιέσεων με αποδέκτη τώρα πλέον τον ίδιο τον κυπριακό λαό.