Αρχίζει σήμερα στη Νίκαια της Γαλλίας η Σύνοδος των δεκαπέντε ηγετών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Τα θέματα που περιέχονται στην ατζέντα των συζητήσεων είναι πολλά και σοβαρά. Η κατάργηση του βέτο και η επέκταση της ειδικής πλειοψηφίας στη λήψη των αποφάσεων, οι αλλαγές στη δομή και τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο υπολογισμός του πληθυσμού της κάθε χώρας στο ειδικό βάρος της ψήφου, η προώθηση της ενισχυμένης συνεργασίας. Ωστόσο, ακόμη και λίγες ώρες πριν την έναρξη της Συνόδου είναι αμφίβολο σε πόσα και σε ποια από αυτά τα θέματα θα υπάρξουν αποφάσεις.

Τη βδομάδα που προηγήθηκε, οι φωνές της απαισιοδοξίας, όσον αφορά το αποτέλεσμα της Νίκαιας, ήταν αισθητά περισσότερες. Βέβαια, η επιτυχία και η αποτυχία εξαρτάται και από τις προσδοκίες του καθενός, από το ύψος που διαλέγει να βάλει τον πήχη. Και το ερώτημα που τίθεται είναι: Τι έχουν να περιμένουν οι εργαζόμενοι των κρατών - μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης από αυτή τη Σύνοδο;

Η προσπάθεια των «δεκαπέντε» να προωθήσουν με ταχύτερους ρυθμούς την πολιτική ολοκλήρωση της Ευρωπαϊκής Ενωσης δείχνει την πρόθεσή τους να δημιουργήσουν έναν πολιτικό μηχανισμό που θα «διευθετεί» τα προβλήματα από την εφαρμογή της ΟΝΕ, θα εγγυάται την εφαρμογή των «τεσσάρων ελευθεριών», θα αντιμετωπίζει τις αντιδράσεις των λαϊκών στρωμάτων, θα δίνει αξιόπιστες λύσεις στα προβλήματα που αντιμετωπίζει το μεγάλο κεφάλαιο στην προσπάθειά του για την κατάκτηση νέων αγορών. Ετσι, οι εργαζόμενοι αυτό που πρέπει να περιμένουν στο επόμενο διάστημα είναι μια νέα ένταση της εκμετάλλευσης, με γενική επίθεση κατά των εργασιακών τους δικαιωμάτων και μια ένταση του αυταρχισμού σε όλες τις εκφάνσεις του.

Οι πρωταγωνιστές αυτής της Συνόδου είναι οι Γάλλοι οικοδεσπότες και οι Γερμανοί. Το περασμένο Σάββατο συναντήθηκαν στο Ανόβερο ο πρόεδρος της Γαλλίας Ζ. Σιράκ με τον καγκελάριο της Γερμανίας Γκ. Σρέντερ. Το αποτέλεσμα της συνάντησης απογοήτευσε όσους περίμεναν μια δυναμική επάνοδο του γερμανο- γαλλικού άξονα στο προσκήνιο. Και οι δυο πολιτικοί ηγέτες δήλωσαν ότι θα συνεχίσουν μέχρι και την τελευταία στιγμή την αναζήτηση λύσεων στα προβλήματα που έχουν ανακύψει ανάμεσα στις δυο πλευρές.

Τα προβλήματα αυτά έγιναν εντονότερα απ' τη στιγμή που ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Γ. Φίσερ διατύπωσε την πρόταση για τη μετατροπή της Ευρωπαϊκής Ενωσης σε ομοσπονδία. Πολλά στελέχη της γαλλικής κυβέρνησης αντέδρασαν έντονα, καθώς η ομοσπονδιοποίηση θα οδηγήσει στη γερμανική ηγεμονία πάνω στα άλλα κράτη - μέλη. Ετσι, το Παρίσι αντέτεινε τη διατήρηση της διακυβερνητικής συνεργασίας και την ταυτόχρονη δημιουργία ενός «σκληρού πυρήνα» στον οποίο θα συμμετείχαν τα τέσσερα - πέντε μεγαλύτερα κράτη - μέλη και ο οποίος θα λειτουργήσει ως Διευθυντήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ετσι κι αλλιώς, όπως διαπιστώνετε, μικρά κράτη- μέλη σαν την Ελλάδα είναι καταδικασμένα να περάσουν στο περιθώριο, χάνοντας τα δικαιώματά τους για συμμετοχή στη λήψη των αποφάσεων και αυξάνοντας τις υποχρεώσεις τους.

Ομως και η Βρετανία δεν είναι διατεθειμένη να χάσει τα όποια ποσοστά επιρροής στην Ευρώπη. Παραμένοντας εκτός της ΟΝΕ, η κυβέρνηση Μπλερ επιδιώκει να κάνει αισθητή την παρουσία της σε έναν άλλο κρίσιμο τομέα, τον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας. Την περασμένη βδομάδα δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Ομπσέρβερ» ένα κοινό άρθρο των υπουργών Εξωτερικών των ΗΠΑ και της Βρετανίας, όπου η Μ. Ολμπράιτ και ο Ρ. Κουκ έθεταν το ζήτημα της κοινής αμυντικής πολιτικής της ΕΕ και τόνιζαν ότι αυτή θα πρέπει να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Είναι σαφές ότι η κυβέρνηση της Βρετανίας για μια ακόμη φορά θέλει να παίξει με το αμερικάνικο χαρτί στην ΕΕ, διεκδικώντας να είναι αυτή το μακρύ χέρι των ΗΠΑ στην Ευρώπη.

Είναι φανερό ότι η εκδήλωση αντιθέσεων μεταξύ των «μεγάλων» της Ευρωπαϊκής Ενωσης έχει να κάνει όχι μόνο με τις αντιθέσεις οικονομικού χαρακτήρα, αλλά και με ζητήματα στρατηγικής του κεφαλαίου στις διαμορφούμενες καταστάσεις στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, αλλά και στη Ρωσία.

Τώρα, όσον αφορά στα συγκεκριμένα θέματα που τίθενται προς συζήτηση στη Νίκαια, οι «εταίροι» φαίνεται πως θα αναζητήσουν τον ελάχιστο κοινό παρονομαστή, όπως έγινε περίπου και στη Σύνοδο του Αμστερνταμ. Θα παραπέμψουν την πρόταση για την ομοσπονδιοποίηση στην επόμενη Διακυβερνητική Διάσκεψη, η οποία θα πρέπει να γίνει μέχρι το 2004, και με την τακτική του «ράβε - ξήλωνε» θα επιδιώξουν μια συμβιβαστική απόφαση στη Νίκαια.