Οταν ο Βέντερς έστηνε την ταινία για το φόβο του τερματοφύλακα πριν απ' το πέναλτι, σίγουρα δεν είχε υπόψη του τον τρόμο του δημοσιογράφου μπροστά σε ένα υλικό που, κατ' αρχήν, είναι όλο άξιο να δημοσιευτεί, αλλά τα συγκεκριμένα διαθέσιμα εκατοστά από την ύλη μιας εφημερίδας καθιστούν απαγορευμένη τη δημοσίευση όλου του υλικού. Είναι η στιγμή, όπου ο δημοσιογράφος κάνει την περίφημη "αξιολόγηση".

Στη συνάντηση της Χίου, λειτούργησαν τέσσερα θεματικά "τραπέζια" συζήτησης με έξι εισηγήσεις ανά "τραπέζι" και αρκετές ακόμα παρεμβάσεις ανά θέμα. Συνολικά, οι συζητήσεις διήρκεσαν 11 ώρες. Χωρίς να θέλουμε να μειώσουμε την αξία των κατ' αρχήν χαιρετισμών του δημάρχου της πόλης της Χίου και του νομάρχη, που, ενώ τόνισαν πως οι δύο λαοί είναι υποχρεωμένοι να ζήσουν μαζί, φρόντισαν - κύρια ο δήμαρχος - να κρατήσουν και κάποιες αποστάσεις (σ.σ. η ΝΕ του ΠΑΣΟΚ εξέδωσε μία κατάπτυστη ανακοίνωση, με την οποία αξίωνε να μην υπάρξει καμία συζήτηση με τους Τούρκους), οφείλουμε, προσθέτως, να καταγράψουμε ότι:

- Ο βουλευτής Χίου της ΝΔ Θανάσης Βαρίνος αναγνώρισε πως "είμαστε υποχρεωμένοι να αναπτύξουμε τη φιλία μεταξύ των δύο λαών" και ότι οι όποιες διαφορές μπορούν να λυθούν μόνο με ειρηνικό τρόπο. Λίγο αργότερα, βέβαια, ο Α. Ανδριανόπουλος - αφού δήλωσε πως δεν εκπροσωπεί τη ΝΔ - παρουσίασε την αμερικανική εκδοχή για τα πράγματα, απειλώντας, εμμέσως πλην σαφώς, πως όποιος με τη στάση του δε βοηθήσει στην ικανοποίηση της ανάγκης των Αμερικανών να αρπάξουν το συντομότερο δυνατόν τα πετρέλαια της Κασπίας, "φίδι που τον έφαγε"...

- Η εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ Α. Καραμάνου κράτησε με ευλάβεια την επίσημη κυβερνητική πολιτική, ισχυριζόμενη ότι η επιθετικότητα της τουρκικής κυβέρνησης οφείλεται, κατά κύριο λόγο, στην προσπάθειά της να σβήσει έτσι τα προβλήματα που έχει στο εσωτερικό της χώρας της.

- Ο βουλευτής του ΚΚΕ Στρατής Κόρακας χαιρέτισε "από βάθους καρδιάς τους γείτονες αδελφούς μας" και τόνισε ότι οι δύο λαοί "έχουν πολλά να κτίσουν μαζί, έχουν να γκρεμίσουν τα τείχη που ορθώνουν ξένες δυνάμεις", έχουν, όμως, και υποχρέωση να δουν ταξικά το πρόβλημα των σχέσεων (σ.σ. να καταδικάσουν, είπε, και τις φυλακίσεις αγωνιστών και τους διωγμούς και τις εξαφανίσεις στην Τουρκία, αλλά και την ανεργία και την εξαθλίωση που φουντώνουν στον ανεπτυγμένο καπιταλισμό).

- Ο ευρωβουλευτής του ΣΥΝ Μ. Παπαγιαννάκης,μιλώντας κύρια ως ένας συνεπής εκφραστής των Βρυξελλών, κεντράρισε την ομιλία του στην "ανάγκη" για έναν άνευ όρων διάλογο με την Τουρκία στην κατεύθυνση ένταξής της στην Ευρωπαϊκή Ενωση και, βέβαια, με μεσολαβητή την ΕΕ.

- Πιο ψύχραιμος ο Γ. Μπανιάς από την ΑΚΟΑ υπενθύμισε πως όποτε οι δύο λαοί αφέθηκαν να ζήσουν μαζί, χωρίς μεσολαβητές, έζησαν χωρίς εντάσεις.

- Ο δήμαρχος Περγάμου Σεφά Τασκίν σημείωσε ότι ο απλός κόσμος των δύο χωρών μπορεί να λύσει πολλά προβλήματα με απ' ευθείας σχέσεις και τόνισε: "Εγώ, θα τα δώσω όλα για να ζήσουμε μαζί!".

- Ο δήμαρχος Βουρλών Μπουλέν Μπαραταλί θύμισε πως 80 χρόνια πριν, στο μέρος του, ζούσαν 40.000 άνθρωποι, από τους οποίους μόνο 8.000 ήταν Τούρκοι και τόνισε "ζούμε στην ίδια γεωγραφία, αναπνέουμε τον ίδιο αέρα. Αλλοι φέρνουν τα προβλήματα, άλλοι φέρνουν τα όπλα. Το 1922 μάθαμε πολλά για το τι σημαίνει ιμπεριαλισμός. Τώρα μπορούμε να σκεφτούμε το πώς θα ζήσουμε μαζί".

- Ο εκπρόσωπος της ΕΕΔΥΕ Θ. Παφίλης σημείωσε πως δεν μπορούν οι σχέσεις των δύο χωρών να ιδωθούν, χωρίς να αναφερθεί ο ένοχος για την ένταση. Αγώνας, είπε, για την προώθηση των σχέσεων, αλλά και ενάντια σ' αυτούς που μας σέρνουν στην καταστροφή κι αυτοί είναι το ΝΑΤΟ, οι Αμερικανοί και η Νέα Τάξη Πραγμάτων. Εχουμε, κατέληξε, τον ίδιο αντίπαλο. Ενωμένοι θα τον αντιμετωπίσουμε.

Από το δεύτερο μέρος της συζήτησης, καταγράφουμε μια σημαντική δήλωση που έγινε και από τους τέσσερις βουλευτές των κομμάτων που μετέχουν στην τουρκική Βουλή και πήραν μέρος στη συνάντηση: "Δε διεκδικούμε σπιθαμή γης από την Ελλάδα",ενώ ταυτόχρονα στη δική τους αξίωση να μην εξαρτάται η στάση της Ελλάδας απέναντι στην Τουρκία από την κατάσταση που επικρατεί στο εσωτερικό της γείτονας χώρας, παραθέτουμε μία θέση που διατύπωσε ο εκπρόσωπος του κόμματος Ελεύθερης Αλληλεγγύης Γκενσάι Γκιουρσόι - δε μετέχει στη Βουλή: "θέλουμε, είπε, να ενδιαφέρεστε για όσα συμβαίνουν στη χώρα μας. Γιατί και βασανισμοί υπάρχουν και διώξεις. Γιατί πρέπει να φτάσουμε κάποτε σε μια Μεσόγειο, χωρίς πολεμικά σκάφη, χωρίς στρατηγεία, χωρίς εκτοξευτήρες πυραύλων, σε μια Μεσόγειο, όπου θα πίνουμε ήσυχοι το ούζο μας, τραγουδώντας".

Από τη συζήτηση μεταξύ των εκπροσώπων των ΜΜΕ των δύο χωρών, εκτός από το γεγονός της διακριτής συγκρατημένης στάσης της πλειοψηφίας όσων μίλησαν από τις εφημερίδες του αθηναϊκού κέντρου, αλλά και της τουρκικής πλευράς - παρότι κατά πλειοψηφία δήλωσαν ότι δεν πρέπει οι δημοσιογράφοι του ρεπορτάζ των διεθνών σχέσεων να παίρνουν γραμμή από το υπουργείο Εξωτερικών - αφήνουμε στην άκρη τις τοποθετήσεις, που, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, δεν προωθούσαν (σ.σ. κατά την πολιτική μας άποψη) την ανάπτυξη της φιλίας των δύο λαών και καταγράφουμε τη με στοιχεία υπενθύμιση του συντάκτη του "Ρ" Θ. Παπαρήγα ότι: Από το 1964 οι δημοσιογράφοι του συγκεκριμένου ρεπορτάζ ήταν σε θέση να γνωρίζουν ότι ήταν σε γνώση της ελληνικής κυβέρνησης το ΝΑΤΟικό σχέδιο για τον διαμελισμό της Κύπρου, γνώση που δεν καταγράφηκε στις στήλες των εφημερίδων... Σήμερα, τόνισε ο ίδιος, δεν μπορούμε να αποκρύπτουμε ότι είναι ολέθριος για τους λαούς ο ρόλος του διαιτητή - επικυρίαρχου. Οσο κι αν είναι μειοψηφική στη σημερινή εποχή, τόνισε με ακόμα μεγαλύτερη ένταση, μία τέτοια άποψη, οφείλω να σημειώσω πως μπορεί ένα χελιδόνι να μη φέρνει την άνοιξη, αλλά σίγουρα η άνοιξη προαναγγέλλεται από μεμονωμένα χελιδόνια.Ναι, κατέληξε, υπάρχει και προσωπική ευθύνη των δημοσιογράφων!