Ηταν πρώην δούλος, ήταν γεννημένος στην Τυνησία, αλλά ούτε το χρώμα του, ούτε τα «γονίδιά» του τον εμπόδισαν να είναι αυτός, ο κωμωδιογράφος Τερέντιος, εκείνος που κατάφερε να τροφοδοτήσει τον λατινικό κόσμο με το πνεύμα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, να περιγράψει το νόημά του και να συνδέσει, μέσα σε μια και μόνο φράση, το νήμα του ελληνικού πολιτισμού με την αρχαία Ρώμη:

«Homo sum: human nil a me alienuum puto»

(«Ανθρωπος είμαι, και τίποτα το ανθρώπινο δεν μου είναι ξένο»).

*

Είναι ακριβώς αυτή η φράση του Τερέντιου, η αγαπημένη μου φράση όπως έλεγε ο Μαρξ, που με την αναγωγή της σε επιστήμη μετατράπηκε σε «υλική δύναμη», σε κοσμοθεωρία και σε πρόταγμα του βαθύτερου ανθρωπισμού που εκπέμπει η κομμουνιστική θεωρία και η προοπτική της πανανθρώπινης απελευθέρωσης μέσω της κατάργησης της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο.

*

Εκεί ακριβώς, στο μήνυμα ότι «τίποτα το ανθρώπινο δεν μου είναι ξένο», έγκειται η οικουμενικότητα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Κι αν θα μπορούσε να βρεθεί ορισμός του ουμανισμού που κληροδότησε στην ανθρωπότητα το πνεύμα της αρχαίας Ελλάδας, είναι τούτος:

«Είμαι Ελληνας. Και τίποτα το μη ελληνικό δεν μου είναι ξένο».

*

Επομένως: Η πατριδοκαπηλία, η εθνοκαπηλία, η αρχαιόπληκτη βαρβαροσύνη που εξέπεμψαν τα δίποδα που πρωτοστατούσαν χτες σε πράξεις καταισχύνης εναντίον των μουσουλμάνων μεταναστών της Αττικής, δεν είναι παρά τα «ιδεολογικά» συνώνυμα του μισανθρωπισμού τους.

Που σημαίνει ότι, ως μισάνθρωποι που είναι, «Ελληνες» με την έννοια της ανθρωπιάς, της οικουμενικότητας και του ουμανισμού, δεν πρόκειται να γίνουν ποτέ. Γιατί θα πρέπει πρώτα να γίνουν άνθρωποι. Αλλά ποτέ το αυγό του φιδιού δεν παράγει ανθρώπους.