Κατά κοινή ομολογία, το Κυπριακό βρίσκεται σε μια κρίσιμη και ίσως καθοριστική φάση. Σήμερα επαναλαμβάνονται στη Γενεύη οι εκ του σύνεγγυς συνομιλίες του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Γλ. Κληρίδη με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Ρ. Ντενκτάς. Το πιο δραματικό στοιχείο, όμως, των τελευταίων εξελίξεων ήταν η προχτεσινή προώθηση των Τουρκοκυπρίων στη νεκρή ζώνη. Μια κίνηση, που προκάλεσε την αντίδραση της κυπριακής και της ελληνικής κυβέρνησης. Ομως, τόσο ο κ. Σημίτης, όσο και ο κ. Κληρίδης γνωρίζουν ότι τα περιθώρια έχουν στενέψει και αυτό οφείλεται, εν πολλοίς, στις δικές τους επιλογές. Μια αναδρομή στην τελευταία τετραετία δείχνει ότι Λευκωσία και Αθήνα (με όσες διαφορές και αν παρουσιάστηκαν) έφεραν το Κυπριακό εκεί, που από τη δεκαετία του '60 επιδίωκαν να το φέρουν οι Αμερικανοί και οι Βρετανοί. Δηλαδή, στο πεδίο του «ευρωατλαντισμού», μακριά από τη «δυσάρεστη» διεθνοποίηση και, μάλιστα, στη βάση των σχετικών αποφάσεων του ΟΗΕ.

Αυτή η μετατόπιση ενίσχυσε ακόμη περισσότερο την τουρκική αδιαλλαξία, αφού η Αγκυρα γνωρίζει τον προνομιακό της ρόλο στους αμερικανοΝΑΤΟικούς σχεδιασμούς. Σε κανένα από τα κείμενα του ΝΑΤΟ, ή της Ευρωπαϊκής Ενωσης, δεν αναφέρεται το Κυπριακό ως πρόβλημα εισβολής και κατοχής, ενώ οι αξιωματούχοι των δυο οργανισμών, σε δηλώσεις τους, αντιμετωπίζουν το πρόβλημα, ως πρόβλημα των δυο κοινοτήτων. Ετσι, προετοιμάζεται συστηματικά το έδαφος για την τελική «διευθέτηση», δηλαδή την αναγνώριση των τετελεσμένων του 1974, την αναγνώριση του τουρκοκυπριακού κράτους και, εν τέλει, τη συνομοσπονδία, την οριστικοποίηση, ουσιαστικά, της διχοτόμησης και τη ΝΑΤΟποίηση της Κύπρου.

Αποκαλυπτικές, άλλωστε, της ζημιογόνας παγίδευσης του Κυπριακού στα «ευρωατλαντικά» πλαίσια, ήταν και δυο, καθοριστικής σημασίας, επιλογές της ελληνικής κυβέρνησης. Η μια ήταν η άρση του βέτο για την κοινοτική χρηματοδότηση της Τουρκίας, με αντάλλαγμα τη διαδικασία ένταξης της Κύπρου στην ΕΕ. Η δεύτερη ήταν τον περασμένο Δεκέμβρη στο Ελσίνκι, με την άρση του βέτο και την απόδοση του τίτλου της «υποψήφιας χώρας» στην Τουρκία. Και στις δυο περιπτώσεις, η κυβέρνηση πανηγύριζε ότι το κέρδος θα είναι η ένταξη της Κύπρου και η δι' αυτής επίλυση του Κυπριακού. Αποδείχτηκε, όμως, ότι η διαδικασία ένταξης της Κύπρου, όχι μόνο δε φέρνει πιο κοντά στη λύση, αλλά, αντίθετα, μετατρέπεται όλο και περισσότερο σε μοχλό πίεσης προς τη Λευκωσία και την Αθήνα. Το ενδεχόμενο τελικής ένταξης του «νοτίου τμήματος», δηλαδή του ελεύθερου τμήματος της Κύπρου, θεωρείται στους κοινοτικούς κύκλους πολύ πιθανό και, μάλλον, το ...καλύτερο δυνατό. Ετσι, όμως, θα γίνει το πρώτο και αποφασιστικό βήμα...

Βεβαίως, όλα αυτά δε θα γίνουν αυτόματα και, επομένως, δε θα πρέπει να αναμένονται δραματικές εξελίξεις. Εξάλλου, όλοι γνωρίζουν - και πολύ περισσότερο οι «αρχιτέκτονες» της Νέας Τάξης - ότι το Κυπριακό, σ' ολόκληρη την ιστορική του διαδρομή, μοιάζει με μια ωρολογιακή βόμβα, που απειλεί να εκραγεί ανά πάσα στιγμή και από μια σειρά απροσδιόριστους παράγοντες. Κανείς, επομένως, δε θα ήθελε να κρατάει τη βόμβα στα χέρια του, μέχρις ότου τουλάχιστον να «απασφαλιστεί».