Την ίδια ώρα που στα κράτη - μέλη της ΕΕ πολλαπλασιάζονται τα σκληρά αντιλαϊκά μέτρα και αυξάνονται οι χώρες που τίθενται σε καθεστώς επιτήρησης των ελλειμμάτων τους, αστοί οικονομολόγοι εκφράζουν ισχυρές ανησυχίες ότι η πολιτική των κυβερνήσεων της πλουτοκρατίας μπορεί να οδηγήσει σύντομα σε νέο κύκλο καπιταλιστικής κρίσης.

Τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος σε βάρος τεσσάρων ακόμα κρατών - μελών (Κύπρος, Δανία, Βουλγαρία, Φινλανδία) ξεκίνησε χτες η Κομισιόν, μετά τις συστάσεις που είχε απευθύνει προς τις κυβερνήσεις τους. Ετσι, ο κατάλογος των χωρών στις οποίες έχουν ξεκινήσει οι διαδικασίες υπερβολικού ελλείμματος αυξάνεται στις 24 (εξαιρούνται μέχρι στιγμής το Λουξεμβούργο, η Σουηδία και η Εσθονία).

Την ίδια στιγμή, ο οίκος αξιολόγησης «Moody's» υποβάθμισε χτες την πιστοληπτική ικανότητα και της Πορτογαλίας κατά δύο μονάδες, εξηγώντας ότι ανησυχεί «από τη δυναμική της ανάπτυξης της χώρας μεσοπρόθεσμα», καθώς αναμένει μια επιδείνωση «για τουλάχιστον δύο χρόνια ακόμα» των παραμέτρων του χρέους, το ύψος του οποίου αναμένεται να φτάσει το 90% του ΑΕΠ πριν σταθεροποιηθεί.

Στην αντίθετη κατεύθυνση, η Κεντρική Τράπεζα της Πορτογαλίας αναβάθμισε τις προβλέψεις της για την ανάπτυξη το 2010 (από 0,4% σε 0,9%), χάρη σε αναμενόμενη αύξηση των εξαγωγών, αλλά μείωσε τις προβλέψεις για το 2011 (από 0,8% σε 0,2%). Σύμφωνα με δελτίο της Τράπεζας, τα σκληρά μέτρα λιτότητας που προωθεί η πορτογαλική κυβέρνηση θα επιβαρύνουν την εγχώρια ζήτηση κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2010 και το 2011.

Παράλληλα, ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Ζαν - Κλοντ Τρισέ, μιλώντας στη γαλλική εφημερίδα «Liberation», στράφηκε δημαγωγικά ενάντια στους οίκους αξιολόγησης («Fitch», «Standard & Poor's», «Moody's»), σημειώνοντας ότι «είναι κατά τα φαινόμενα σκόπιμο να μη συνεχιστεί να υπάρχει ένα διεθνές ολιγοπώλιο των τριών οίκων». Ο διοικητής της ΕΚΤ δεν έθεσε άμεσα το θέμα της σύστασης ενός ευρωπαϊκού οίκου αξιολόγησης, εμμέσως όμως «έδειξε» σε αυτήν την κατεύθυνση, προδίδοντας τους ισχυρούς ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς.

Η πρόταση για ευρωπαϊκό οίκο αξιολόγησης έχει ήδη πέσει στο «τραπέζι» και αποτελεί μια απάντηση τακτικής της ΕΕ στις αξιολογήσεις των τριών βασικών οίκων, αμερικανο-βρετανικού προσανατολισμού, οι οποίοι διαρκώς εκδίδουν αρνητικές προβλέψεις για μια σειρά χώρες της Ευρωζώνης, εξυπηρετώντας τις ΗΠΑ στον ανταγωνισμό που μαίνεται μεταξύ ευρώ και δολαρίου.

Στο μεταξύ, όλο και συχνότερα, οικονομολόγοι και εκπρόσωποι της παγκόσμιας πλουτοκρατίας κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου προς τις αστικές κυβερνήσεις, ότι η ανάπτυξη που αναμένεται θα είναι αναιμική και καραδοκεί ο κίνδυνος διπλής ύφεσης.

Ο οικονομολόγος Νουριέλ Ρουμπινί, σε κοινό του άρθρο στους «Financial Times» με τον Ιαν Μπρέμερ, πρόεδρο του «Eurasia Group», εκτιμά ότι «η παγκόσμια οικονομία οδεύει προς σοβαρή επιβράδυνση για το 2010». Εκτιμούν ότι «στις ΗΠΑ προβλέπεται ανάπτυξη 1,5% φέτος, ενώ το 2011 θα είναι σχεδόν σα να βρισκόμαστε σε ύφεση (...) Στην Ευρωζώνη η ανάπτυξη θα είναι σχεδόν μηδενική στα τέλη του έτους», ενώ στην Κίνα, «κινητήρια δύναμη της παγκόσμιας ανάπτυξης, τα τελευταία χρόνια αυτή επιβραδύνεται, από 11% σε 7% στα τέλη του έτους».

Στο πλαίσιο αυτό, προτείνουν συγκεκριμένα μέτρα: Οι ΗΠΑ να αυξήσουν τα επιδόματα ανεργίας και να ενισχύσουν τις κυβερνήσεις των πολιτειών. Η Κίνα να «προχωρήσει σε ουσιαστική ανατίμηση του νομίσματος» και ενίσχυση της εγχώριας κατανάλωσης. Η Ευρωζώνη «χρειάζεται δημοσιονομική λιτότητα, αλλά επίσης έχει ανάγκη ένα επίπεδο ανάπτυξης που θα προκύψει από τη χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ» και θα χρειαστεί να προχωρήσει σε ένα σχέδιο «έγκαιρης αναχρηματοδότησης των χρεών των υπερχρεωμένων χωρών». Η Γερμανία να «αναβάλει το πρόγραμμα δημοσιονομικής λιτότητας για περίπου δύο χρόνια». Η Ιαπωνία «να επιταχύνει τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις».

Το άρθρο καταλήγει υπογραμμίζοντας: «Αυτά τα βήματα θα πάρουν καιρό. Ακόμα και αν όλα γίνουν σωστά, η παγκόσμια ανάπτυξη θα παρουσιάσει βελτίωση, αλλά με πολύ αργούς ρυθμούς. Ομως, αν δε ληφθούν καθόλου μέτρα, τότε ο κίνδυνος διπλής ύφεσης και νέας χρηματοοικονομικής κρίσης αυξάνεται σημαντικά».

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με άρθρο των «Financial Times», η κρατική διεύθυνση συναλλάγματος της Κίνας (Safe) τοποθέτησε την περασμένη βδομάδα 400 εκατ. ευρώ σε 10ετή κρατικά ισπανικά ομόλογα, ενώ αναφέρεται ότι κατέθεσε προσφορές για την αγορά ισπανικών τίτλων, ύψους 1 δισ. ευρώ, καθώς η ζήτηση εκτοξεύτηκε στα 14,5 δισ. ευρώ μέσα σε λίγες ώρες.

Μάλιστα, σημειώνεται ότι από τα 6 δισ. ευρώ που αντλήθηκαν στη συγκεκριμένη δημοπρασία, τα δύο τρίτα αφορούν ξένους επενδυτές. Από αυτά, το 14% αντιστοιχεί στους Ασιάτες, εκ των οποίων περίπου τα μισά αντιστοιχούν στη Safe.

«Το γεγονός ότι μεγάλοι Ασιάτες επενδυτές επιστρέφουν στην αγορά χρέους συνιστά μεγάλη ψήφο εμπιστοσύνης για την Ευρωζώνη. Υπήρξε έντονη ζήτηση για τα ισπανικά ομόλογα. Πράγματι, αυτό που συνέβη βελτίωσε θεαματικά το κλίμα», σχολιάζει σχετικά ο Μάικ Αμεϊ, διαχειριστής χαρτοφυλακίου της «Pimco».