Εν μέσω εντεινόμενων παρεμβάσεων όλων των ιμπεριαλιστικών κέντρων στα Δυτικά Βαλκάνια, αυξάνεται εκ νέου η ένταση στις σχέσεις Σερβίας - Κοσόβου, με φόντο τις συνολικότερες πιέσεις από ΗΠΑ και ΕΕ στο Βελιγράδι να «διευκολύνει» την «ευρωατλαντική ολοκλήρωση» της περιοχής (με συμβιβασμό στο θέμα του Κοσόβου) και να «ευθυγραμμιστεί» στην αντιπαράθεση απέναντι στη Ρωσία.

Θρυαλλίδα για τη νέα όξυνση αποτέλεσε η απόφαση της Πρίστινας να ενεργοποιήσει κλιμακούμενες κυρώσεις για όσους δεν αντικαθιστούν τις σερβικές πινακίδες σε οχήματα που κυκλοφορούν στην κοσοβάρικη επικράτεια.

Την Κυριακή, οι εκπρόσωποι των Σέρβων στο Κόσοβο αποφάσισαν να αποχωρήσουν απ' όλα τα θεσμικά («προσωρινά») όργανα, μετά και από την απόφαση του κοσοβάρικου υπουργείου Εσωτερικών να θέσει σε διαθεσιμότητα τον διοικητή της αστυνομίας στο βόρειο Κόσοβο, Ν. Τζούριτς. Είχε προηγηθεί η άρνηση συνολικά των αστυνομικών σερβικής καταγωγής στην περιοχή να εφαρμόσουν τις αποφάσεις της Πρίστινας. Ακολούθησε η έκτακτη σύγκληση του λεγόμενου «σερβικού πολιτικού συμβουλίου», όπου και αποφασίστηκε η αποχώρηση των Σέρβων από την κυβέρνηση και τη Βουλή του Κοσόβου, όπως και η παραίτηση δημάρχων, δικαστών, εισαγγελέων, γενικά των σερβικής καταγωγής κρατικών λειτουργών στο Κόσοβο.

Ο ηγέτης των Σέρβων του Κοσόβου, Γκ. Ράκιτς, δήλωσε ότι η απόφαση για αποχώρηση θα ανακληθεί αν η κυβέρνηση του Κοσόβου αποσύρει την απόφαση για την αντικατάσταση των σερβικών πινακίδων, ενώ από χτες είχαν ξεκινήσει και μια σειρά από διαδηλώσεις.

Επιπλέον, συνολικά η σερβική κυβέρνηση κατηγορεί την Πρίστινα για αθέτηση βασικών δεσμεύσεων για την εξομάλυνση των διμερών σχέσεων, ζητώντας άμεσα να συσταθεί η «Ενωση Σερβικών Δήμων» στο βόρειο Κόσοβο, όπως προβλεπόταν σε διάφορες συμφωνίες.

Στο Βελιγράδι συνεδρίασε εκτάκτως το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας, ενώ ο Σέρβος Πρόεδρος, Αλ. Βούτσιτς, έκανε λόγο για εξελίξεις που προκάλεσαν «τεράστιες, σχεδόν τεκτονικές αλλαγές». Την ίδια στιγμή, εκτίμησε ότι η κατάσταση θα εκτονωθεί «αν οι Αμερικανοί δείξουν δικαιοσύνη και αν η KFOR και η EULEX (σ.σ. η ΝΑΤΟική και η ευρωενωσιακή "ειρηνευτική" δύναμη) κάνουν τη δουλειά της αστυνομίας στον βορρά (του Κοσόβου)». Πρόσθεσε δε ότι «οι Αμερικανοί δεν έχουν ανάγκη μια (παραπάνω) αντιπαράθεση αυτήν την περίοδο. Συμπεριφέρθηκαν πιο σωστά από (πολλούς) άλλους Ευρωπαίους».

Υπενθυμίζεται ότι οι ΗΠΑ αποδοκίμασαν δημόσια την απόφαση της Πρίστινας να ενεργοποιήσει κυρώσεις για το θέμα των πινακίδων, καθώς είχαν ζητήσει δεκάμηνο «πάγωμα» της διαδικασίας, εκτιμώντας προφανώς ότι κάτι τέτοιο διευκόλυνε τα συνολικότερα σχέδιά τους στην περιοχή.

Από την πλευρά του, ο ΥΠΕΞ της Σερβίας, Ιβ. Ντάτσιτς, δήλωσε ότι το γαλλογερμανικό σχέδιο για τη διευθέτηση του ζητήματος του Κοσόβου δεν μπορεί να γίνει δεκτό γιατί «δεν μας παρέχει καν την ευκαιρία να συζητήσουμε, αφού ξεκινά με βάση τη διαπίστωση ότι το Κόσοβο είναι ανεξάρτητο κράτος, κάτι που δεν μπορούμε να αποδεχτούμε». Ωστόσο, είπε ότι η τελική λύση για το Κόσοβο δεν θα είναι ιδεώδης ούτε για το Βελιγράδι ούτε και για την Πρίστινα, αλλά «η σερβική ηγεσία οφείλει να διασφαλίσει ότι μέσα από τον διάλογο θα γίνουν σεβαστά σημαντικά εθνικά συμφέροντα». Το εν λόγω γαλλογερμανικό σχέδιο φέρεται να ζητούσε από το Βελιγράδι να δεχθεί την είσοδο του Κοσόβου στον ΟΗΕ και την ουσιαστική αναγνώρισή του, με «αντάλλαγμα» οικονομική στήριξη και «διευκόλυνση» της πορείας της Σερβίας προς την ΕΕ.

Ο Κοσοβάρος πρωθυπουργός, Α. Κούρτι, κατηγόρησε το Βελιγράδι για αύξηση προσπαθειών «για να αποσταθεροποιήσει την κατάσταση στη χώρα μας» και ότι «ενδιαφέρεται να σαμποτάρει τον διάλογο και οποιαδήποτε πιθανή συμφωνία».

Ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Ζ. Μπορέλ, προέτρεψε το Κόσοβο και τη Σερβία «να κάνουν ένα ιστορικό άλμα προς τα εμπρός για την εξομάλυνση των σχέσεών τους», ενώ ο εκπρόσωπός του, Π. Στάνο, είπε ότι «η πολύ επικίνδυνη κλιμάκωση των τελευταίων ημερών (...) έχει συνέπειες και για ολόκληρη την περιοχή».

Από τη μεριά του, το ρωσικό ΥΠΕΞ κατηγόρησε τη Δύση ότι «ωθεί την κατάσταση σε μια άμεση σύγκρουση».

Στο μεταξύ, το βουλγαρικό Κοινοβούλιο έδωσε «πράσινο φως» για την αγορά δεύτερης παρτίδας αμερικανικών αεροσκαφών F-16, σε μια συμφωνία ύψους περίπου 1,3 δισ. δολαρίων. Η χώρα είχε παραγγείλει 8 αεριωθούμενα F-16 το 2019 που αναμένεται να αντικαταστήσουν τα ρωσικά μαχητικά MiG-29 και να βελτιώσουν τη συμβατότητά της.

Ο υπηρεσιακός υπουργός Αμυνας, Ντ. Στογιάνοφ, υποστήριξε την αγορά, για την οποία οι πληρωμές θα καταβάλλονται σε δόσεις για 10 χρόνια. «Χρειαζόμαστε τη δεύτερη παρτίδα αεροσκαφών. Τα πρώτα 8 F-16 δεν θα είναι καθόλου αρκετά για να διεξάγουμε τα καθήκοντά μας αεροπορικής αστυνόμευσης», είπε.