Μόλις τέσσερα χρόνια μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917, οι ιδέες του μαρξισμού - λενινισμού έχουν βρει πρόσφορο έδαφος στη διαμόρφωση και συγκρότηση των Ελλήνων διανοούμενων, συγγραφέων και καλλιτεχνών.

Ενας απ' αυτούς είναι ο ποιητής, μεταφραστής και δραματουργός Γιώργης Σημηριώτης (1874 - 1964), ο οποίος το 1921 εκδίδει με ένα κατακόκκινο εξώφυλλο το τρίπρακτο εργατικό δράμα «Η Κόκκινη Πρωτομαγιά», φτιαγμένο και σκηνοθετημένο - όπως δηλώνει και ο τίτλος του - με τα διεκδικητικά, απελευθερωτικά υλικά της Εργατικής Πρωτομαγιάς.

Η τιμή πώλησής του προς 2 δρχ. αναγράφεται στο οπισθόφυλλο, όπου διαφημίζονται, ανάμεσα σε άλλα, τα έργα των Φ. Ενγκελς «Ο Ουτοπικός και Επιστημονικός Σοσιαλισμός» και Μαρξ - Ενγκελς «Το Κομμουνιστικό Μανιφέστο».

Πρόκειται για έκδοση του «Σοσιαλιστικού Βιβλιοπωλείου», επί της οδού Ευριπίδου 14, πρώτης οργανωμένης εκδοτικής προσπάθειας του ΚΚΕ, που τότε ακόμα ονομαζόταν Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδος (Κομμουνιστικό), με το πολιτικό σύνθημα - στο γλωσσικό ιδίωμα εκείνης της εποχής - «Εργάται όλου του κόσμου ενωθήτε».

Το έργο θα ανέβει στη σκηνή δύο χρόνια μετά την έκδοσή του, το 1923, από τον Σοσιαλιστικό Ερασιτεχνικό Ομιλο της Νέας Υόρκης, στην αμερικανική μεγαλούπολη και λιμάνι των οικονομικών μεταναστών - παρακάτω θα κάνουμε αναφορά σε αυτό το θεατρικό σχήμα. Πραγματεύεται τον κατασταλτικό μηχανισμό που οργανώνει ο ιδιοκτήτης Βαρούχας ενάντια στους εξεγερμένους εργάτες του εργοστασίου του. Στον εργατικό αγώνα πρωτοστατεί ο 35χρονος μηχανικός και επίτροπος του Εργατικού Κέντρου, Βάγγελος.

Η πλοκή του τρίπρακτου εργατικού έργου διαδραματίζεται στα γραφεία του επιχειρηματία και κρατάει δύο μέρες, την προπαραμονή και την παραμονή της Εργατικής Πρωτομαγιάς. Ιδού όμως τι ζητάει από τον σκηνοθέτη και τον σκηνογράφο ο Γιώργης Σημηριώτης στο προοιμιακό σημείωμά του, «Σκηνοθεσία»:

«Μεγάλο γραφείο εργοστασίου, συνέχεια του σπιτιού του εργοστασίου Βαρούχα. Αριστερά πιο πάνω, πόρτα που συγκοινωνεί με το σπίτι. Πιο κάτω δυο μεγάλα γραφεία με πολλά συρτάρια. Κοντά στο ένα, βαρύ χρηματοκιβώτιο. Δεξιά, στη μέση, μεγάλη πόρτα αποθήκης. Αριστερά και πλάγια, μακρύς μπάγκος για τους εργάτες. Πιο κάτω, προς τα εμπρός, καναπές για τους πελάτες. Μπροστά του τραπεζάκι για τα τσιγάρα.

Στο βάθος, στη μέση, είσοδος που κατεβαίνει κανείς στην είσοδο του εργοστασίου. Δεξιά κι αριστερά, μεγάλα παράθυρα. Πίσω από τα παράθυρα και την είσοδο, ξεχωρίζεται βαθιά η σκεπή του εργοστασίου με τις καμινάδες της. Μεγάλη ρεκλάμα που παριστάνει την εικόνα του με χτυπητά χρώματα είναι κρεμασμένη στη μέση, πάνω από την είσοδο.

Με το άνοιγμα της αυλαίας είναι πάνω στη σκηνή η δακτυλογράφος Αγλάη, οι εργάτες Θύμιος, Στέλιος, Πάνος και η Γρηά Μπόμπα. Κάθονται όλοι γραμμή στον μπάγκο. Ο Πάνος βήχει πού και πού και η Γρηά Μπόμπα, έχοντας στην αγκαλιά μια μποτίλια, φαίνεται σαν να κοιμάται. Η Αγλάη κάθεται στο γραφείο και γράφει στη γραφομηχανή».

Αναλυτικά η διανομή: Βαρούχας, εργοστασιάρχης (χρονών 50), Νίκη, κόρη του (20), Πέτρος, γιος του (28), Σφυρόπουλος, ψευτοφιλεργατικός βουλευτής και δικηγόρος (40), Βάγγελος, μηχανικός και επίτροπος του Εργατικού Κέντρου (35), Αγλάη, δακτυλογράφος (19), Θύμιος, ο κουτσοπόδης, εργάτης (35), Στέλιος, ο κουλοχέρης, εργάτης (40), Πάνος, ο φθισικός, εργάτης (22), Γρηά Μπόμπα, χοντρή μεθύστρα εργάτρια (50), Στέργιος, αρχιεργάτης (30), Νικόλας, αρχιεργάτης (35), Ενας Αγγελιοφόρος (25), Ο Ανακριτής (40), Χωροφύλακες, Εργάτες, Υπηρέτης, Γραμματεύς Ανακριτού.

Και η επεξηγηματική σημείωση: «Το δράμα γίνεται στα γραφεία του Βαρούχα. Βαστά δυο μέρες. Εποχή σύγχρονη».

Η εξέγερση έχει την αρχή της σε λίγους εργάτες, αλλά τα αιτήματά της, καθώς κρίνονται δίκαια, δεν αργούν να γίνουν κτήμα του σύνολου των εξαθλιωμένων εργατών. Με τους προλετάριους του εργοστασίου ενώνονται και οι χωροφύλακες οι οποίοι έχουν κληθεί για να καταστείλουν τον εργατικό αγώνα. Ετσι, στο τέλος της «Κόκκινης Πρωτομαγιάς» διώκτες και διωκόμενοι θα ενωθούν, γιατί το όραμα του Γιώργη Σημηριώτη για μια νέα σοσιαλιστική κοινωνία τούς χωράει όλους.

Αλλωστε, δεν είναι μυστικό ότι ο συγγραφέας λίγα χρόνια αργότερα θα κατέβει στις εκλογές στις 11/2/1934 με το Ενιαίο Μέτωπο Αγροτών Εργατών (ΚΚΕ), στην κοινότητα Νέας Φιλαδέλφειας.

Διαβάζουμε τον μονόλογο του Βάγγελου ενώ η αυλαία κατεβαίνει προτού τον ολοκληρώσει:

«Ετοιμαστήτε λοιπόν! Ο αγώνας μας θάναι σκληρός μα θα νικήσουμε. Είναι η παραμονή της Κόκκινης Πρωτομαγιάς μας! Και μια που θα ξεκινήσουμε τώρα για να φέρομε στον κόσμο μια καινούργιαν Ανοιξη και μια καινούργια και δίκαιη Ζωή, εμπρός! Αξίζει να βροντήξη και το ελευθερωτικό μας εμβατήριο (οι εργάτες αρχίζουν αμέσως απέξω να τραγουδούν όλοι μαζύ τη Διεθνή ενώ ο Βάγγελος συνεχίζει μέσα στον αλαλαγμό) που θα γκρεμίση κάτω με τον ήχο του μονάχα τις ετοιμόρροπες και μουχλιασμένες φυλακές της βίας, της αδικίας, της διαφθοράς! Ζήτω λοιπόν η επανάσταση! Ζήτω η εργατιά!».

Η «Κόκκινη Πρωτομαγιά» ανεβαίνει, όπως προαναφέραμε, από τον Σοσιαλιστικό Ερασιτεχνικό Ομιλο της Νέας Υόρκης, τον Μάρτη του 1923. Οι ηθοποιοί δεν πληρώνονται για όλες τις παραστάσεις τους, όπως έπραξαν για το έργο του Γιώργη Σημηριώτη, αφού παράλληλα με την επαγγελματική τους δράση ασκούν και εθελοντικό έργο, ενισχύοντας την εβδομαδιαία εφημερίδα «Η Φωνή του Εργάτου», «Επίσημον Οργανον της Ελληνικής Ομοσπονδίας του Εργατικού Κόμματος της Αμερικής».

Ο φιλεργατικός θίασος, ο οποίος ιδρύθηκε το 1910, παρουσίαζε κυρίως νατουραλιστικά και στρατευμένα έργα, όπως ήταν π.χ. ο «Λυτρωμός» (1921) του Δημήτριου Ταγκόπουλου (1860 - 1926), εκδότη του περιοδικού «Νουμάς». Κεντρικό πρόσωπο ο 28χρονος Δήμης, ο οποίος μέσα από την εμπειρία του στο μέτωπο συνειδητοποιεί την εκμετάλλευση που ασκεί η άρχουσα τάξη και τα οφέλη που αποκομίζει από τη συμμετοχή των στρατιωτών στον πόλεμο.

Επικεφαλής αυτής της σοσιαλιστικής θεατρικής προσπάθειας υπήρξε ο Νίκος Πάτσης, και μέλη της οι Αννα Πάτση, Γιάννης Θύμιου, Ν. Ζαπνουκαγιάς, Λίνα Δώρου, Βασιλική Βαλάκου, Δ. Βαλάκος, Αγγελική Κόντου. Αλλά, με την πρώτη ευκαιρία, θα επανέλθουμε στον κομμουνιστή συγγραφέα Γιώργη Σημηριώτη.