Συντρόφισσες και σύντροφοι,

Τα χιλιάδες μέλη του Κόμματος που πήραν μέρος στην προσυνεδριακή διαδικασία μάς έχουν εξουσιοδοτήσει να σκύψουμε πιο βαθιά και ολοκληρωμένα στην επεξεργασία της πολιτικής πρότασης του Κόμματος για τη συγκρότηση του Μετώπου. Μας έστειλαν ως εδώ με την απαιτητική εντολή να πάρουμε αποφάσεις, να επεξεργαστούμε δεσμευτικές κατευθύνσεις, με βάση και τη νέα πείρα που αποκτήθηκε, για την ολόπλευρη ισχυροποίηση και ανάπτυξη του Κόμματος, ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί στα σοβαρά και επείγοντα καθήκοντα που έχει μπροστά του.

Είμαστε εδώ χάρη στη δύναμη που μας δίνει η ηρωική ιστορία του Κόμματός μας, η ανεκτίμητη προσφορά του στην εργατική τάξη και το λαό. Τον περασμένο Νοέμβρη συμπληρώθηκαν 82 χρόνια από την ίδρυσή του Κόμματός μας. Παραμένει ένα μεγάλο, βαρυσήμαντο γεγονός στη νεότερη ιστορία της χώρας μας. Τόσα και τόσα χρόνια, αντίθετα με τις προφητείες για τη διάλυση και το θάνατο του ΚΚΕ, το Κόμμα μας παρέμεινε όρθιο, ζωντανό, μαχητικό, πάντα μαζί με το λαό, κόμμα αληθινά πατριωτικό, ασυμβίβαστο, μαχητής της ειρήνης και της εθνικής ανεξαρτησίας, αταλάντευτα διεθνιστικό. Τίποτε δεν είναι σε θέση να αλλάξει στο παραμικρό την ακλόνητη πεποίθηση στη σοσιαλιστική και κομμουνιστική προοπτική ως ιστορική αναγκαιότητα, αλλά και δυνατότητα. Οπως υπογράμμιζε η Διακήρυξη της ΚΕ προς τιμήν των 80χρονων του Κόμματός μας, «η ανθρώπινη ιστορία είναι διαδικασία συνεχούς προόδου, που συντελείται μέσα και από προσωρινές υποχωρήσεις. Ομως η μετάβαση από το "βασίλειο της ανάγκης" στο "βασίλειο της ελευθερίας" είναι νομοτελειακή». Αντέξαμε και παραμένουμε ορθοί, έτσι είμαστε σε θέση με ευθύνη σήμερα να πάρουμε τις καλύτερες αποφάσεις.

Οι εργασίες του 16ου Συνεδρίου του ΚΚΕ ξεκινούν από μια ελπιδοφόρα αφετηρία: Οι Θέσεις της ΚΕ υπερψηφίστηκαν από τα μέλη του Κόμματος στις συνελεύσεις των ΚΟΒ. Εγκρίθηκε ο απολογισμός του Κόμματος από το 1996, η δράση της ΚΕ με την κριτική και αυτοκριτική εξέταση της δουλιάς της. Η συντριπτική πλειοψηφία των κομματικών μελών συμφωνεί όχι μόνο γενικά με τη στρατηγική του Κόμματος, αλλά και με τους βηματισμούς, τα μέσα, τις μεθόδους και τις προϋποθέσεις που απαιτεί η δράση για τη συγκρότηση του Αντιιμπεριαλιστικού Αντιμονοπωλιακού Δημοκρατικού Μετώπου (ΑΑΔΜ). Η συμφωνία δεν προέκυψε αβασάνιστα ή ανεύθυνα. Είναι βγαλμένη μέσα από τη νέα πείρα, δίπλα στη μακρόχρονη δοκιμασμένη πείρα του Κόμματος σε ασυνήθιστες, πρωτόγνωρες και ως ένα βαθμό ξαφνικές αλλαγές στο σύνολο των όρων πάλης.

Πριν δηλωθεί το «ναι» στις Θέσεις, προηγήθηκε μια ολόκληρη συζήτηση, που συνοδεύτηκε από προτάσεις για βελτίωσή τους, κριτικές παρατηρήσεις και υποδείξεις για τη δουλιά των στελεχών και των οργάνων. Στο επίκεντρο της συζήτησης ήταν το ΑΑΔΜ. Οι μαζικοί αγώνες, ιδιαίτερα το εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα. Η συσπείρωση και συμπαράταξη δυνάμεων σε επίκαιρα προβλήματα και μέτωπα πάλης. Η διεθνοποίηση της πάλης, η πορεία του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος. Οι επεξεργασίες για τη λαϊκή εξουσία και τη λαϊκή οικονομία συγκέντρωσαν την προσοχή των συνελεύσεων και ιδιαίτερα των συνδιασκέψεων. Σε σημαντικό βαθμό εκδηλώθηκε η ανησυχία για το πώς οι ΚΟΒ, το κύτταρο του Κόμματος, θα συμμετέχει πιο ενεργά όχι μόνο με γνώμες, αλλά και με δράση στην εκπλήρωση των βασικών πολιτικών καθηκόντων του Κόμματος. Σκέψεις και παρατηρήσεις έγιναν για τη δουλιά των στελεχών, ιδιαίτερα για το περιεχόμενο, τις μεθόδους καθοδήγησης, το χαλαρό έλεγχο των αποφάσεων. Υπάρχει ήδη ένα πλούσιο υλικό στα πρακτικά των συνεδριάσεων, που πρέπει να μελετηθεί συγκεκριμένα, από τα όργανα και τη νέα ΚΕ, να αξιοποιηθεί και μετά το συνέδριο.

Ιδιαίτερα θετική και μέσα σε κλίμα γενικευμένης αποδοχής των θέσεων και της πολιτικής του Κόμματος ήταν και η αντίστοιχη συζήτηση στα όργανα και τις οργανώσεις της ΚΝΕ. Εγινε μια σημαντική προσπάθεια να αφομοιωθεί βαθύτερα η πολιτική του Κόμματος. Η προσπάθεια αυτή πρέπει να συνεχιστεί και με τις αποφάσεις του συνεδρίου.

Σοβαροί ήταν οι προβληματισμοί, οι σκέψεις, οι κριτικές παρατηρήσεις και υποδείξεις όλων εκείνων με τους οποίους συνεργαστήκαμε στους αγώνες, στις εκλογικές αναμετρήσεις, σε σημαντικά μέτωπα και πεδία δράσης. Η συζήτηση με το λαό δε θα σταματήσει στις 17 του μήνα. Θα γίνει πιο ολοκληρωμένη και γόνιμη, καθώς θα συνεχίζεται σε όλη την κλίμακα του Κόμματος, κεντρικά και τοπικά, παντού. Είναι μεγάλη η ευθύνη μας να στερεώσουμε την κοινή δράση και συνεργασία και, όπου έχουν ήδη δημιουργηθεί οι προϋποθέσεις, να προχωρήσουμε σε ένα πιο επίμονο άνοιγμα σε ολόκληρη την ελληνική κοινωνία με δραστηριότητες και πρωτοβουλίες αγώνα, να συναντηθούμε με τις δυνάμεις εκείνες που θέλουν, αλλά, είτε από δική μας ευθύνη, ή και δική τους, δεν έχουμε καταφέρει να συντονίσουμε κοινά βήματα.

Θετικός ο απολογισμός δράσης του ΚΚΕ. Αναμέτρηση με τις καθυστερήσεις, ελλείψεις και τις αδυναμίες μας, ώστε να ανταποκριθούμε στο καθήκον της συσπείρωσης και συμμαχίας δυνάμεων, σε περίοδο που εκδηλώνονται διεργασίες στην κοινωνική και πολιτική ζωή του τόπου

Ποτέ για το Κόμμα μας, από το 1918 ως σήμερα, ο δρόμος δεν ήταν στρωμένος με ρόδα. Ούτε θα είναι και στα επόμενα χρόνια. Στα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης, ως τα μέσα της 10ετίας του '80, το ΚΚΕ δρούσε σε σχετικά καλύτερες συνθήκες. Ομως και τότε δεν ήταν τα πράγματα απλά και εύκολα. Ηταν ταυτόχρονα αντιμέτωπο με ένα νέο πλέγμα δυσκολιών από τις αυταπάτες που καλλιεργούσε η πολιτική του ΠΑΣΟΚ. Το ΠΑΣΟΚ ανέλαβε να διαχειριστεί τις τύχες του καπιταλισμού σε μια σχετικά ευνοϊκή φάση για το σύστημα. Σε συνθήκες που ήταν διατεθειμένο, κάτω οπωσδήποτε από την πίεση της ταξικής πάλης, να κάνει ορισμένες γενικευμένες παραχωρήσεις - ελιγμούς που συνέβαλαν σε μια ορισμένη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου. Σε τέτοιες συνθήκες ενισχύθηκαν αντιλήψεις ότι ήταν δυνατό, χωρίς ρήξη με την άρχουσα τάξη της χώρας μας, εξελικτικά να γίνουν ριζικές αλλαγές.

Από τις αρχές της τελευταίας 25ετίας, το σκηνικό αρχίζει να αλλάζει διεθνώς. Για την αστική διακυβέρνηση ωριμάζει σταδιακά η ανάγκη να εγκαταλείψει τη διαχείριση του συστήματος με την εκτεταμένη κρατική καπιταλιστική ιδιοκτησία στη βιομηχανία στις μεταφορές - τηλεπικοινωνίες, στο χρηματοπιστωτικό τομέα και τον τουρισμό. Να εγκαταλείψει την πολιτική γενικευμένων παροχών που εφαρμόσθηκε κυρίως στην Ευρώπη.

Η σοσιαλδημοκρατία αποδεικνύεται ικανός διαχειριστής του συστήματος, επιταχύνοντας μετά τη νίκη της αντεπανάστασης την προώθηση της νεοφιλελεύθερης πολιτικής διαχείρισης: Με τις ιδιωτικοποιήσεις παραγωγικών και άλλων επιχειρήσεων μεγάλης συγκέντρωσης κεφαλαίων. Με την ενίσχυση της εμπορευματοποίησης στους τομείς παιδείας, υγείας, πρόνοιας, ασφάλισης. Την αντιδραστική αναδιάρθρωση στην αγορά εργασίας με στόχο τη μείωση της τιμής της εργατικής δύναμης. Τον ταξικό χαρακτήρα της πολιτικής της, την ταύτιση με την πολιτική των κλασικών συντηρητικών κομμάτων, με εκστρατεία δυσφήμησης του σοσιαλισμού.

Σήμερα βιώνουμε την κατάργηση των λαϊκών και δημοκρατικών κατακτήσεων. Ζούμε την περίοδο των σύγχρονων καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων, της βάρβαρης ιμπεριαλιστικής επιθετικότητας. Παρά τις δυσκολίες και αντιξοότητες, το ΚΚΕ παραμένει δύναμη δράσης και συσπείρωσης ενάντια στο ρεύμα.

Το σύγχρονο κυρίαρχο ρεύμα δεν περιλαμβάνει μόνο τις αστικές κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις ή εκείνες που συνήθως από τη ταξική τους θέση ρέπουν προς το συμβιβασμό. Η γενική συντηρητική στροφή προς τη νεοφιλελεύθερη διαχείριση παρασύρει και ορισμένες αριστερές και κομμουνιστικές δυνάμεις που υιοθετούν τη λογική της συνδιαχείρισης, εγκαταλείποντας αντιμονοπωλιακούς, αντικαπιταλιστικούς στόχους και αιτήματα. Το ρεύμα αυτό έγινε ευρύτερο και πολυπληθέστερο. Εντάχθηκαν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, και δυνάμεις που τις προηγούμενες δεκαετίες είχαν αντιιμπεριαλιστικές, ριζοσπαστικές διακηρύξεις. Στο έδαφος της ανατροπής των εργασιακών σχέσεων, της κατάργησης του διεθνούς δικαίου που είχε διαμορφωθεί μεταπολεμικά, καλλιέργησε συστηματικά κλίμα απογοήτευσης και αποστράτευσης παρασύροντας χιλιάδες αγωνιστές και αγωνίστριες. Εμείς τους περισσότερους από αυτούς δεν τους θεωρούμε χαμένους για το λαϊκό κίνημα, για την υπόθεση του Μετώπου.

Υπάρχουν σημαντικά δείγματα και αποδείξεις που ενισχύουν την πεποίθηση για ανάκαμψη του κινήματος. Είναι ορατές οι θετικές διεργασίες, ενώ άλλες φαίνεται ότι κυοφορούνται, ιδιαίτερα στα εργατικά λαϊκά στρώματα. Στην Ελλάδα δεν έγινε δυνατό να περάσει καθολικά η πολυπόθητη συναίνεση για την οποία εργάστηκαν η ολιγαρχία του πλούτου, οι μηχανισμοί της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ), το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ. Στην προσπάθειά τους αυτή είχαν και χέρι ανοχής και βοήθειας από δυνάμεις που εγκατέλειψαν την ταξική πάλη, όπως ο Συνασπισμός. Εγιναν σημαντικοί αγώνες, που πέρασαν μηνύματα και έξω από τη χώρα μας. Δεν ήταν συνηθισμένοι αγώνες. Η σύγκρουση ήταν πιο βαθιά, οι μορφές πάλης περισσότερο οξυμένες. Αναπτύχθηκε η κοινή δράση παρά τις αντίθετες προσπάθειες των ηγεσιών των περισσότερων κομμάτων. Δίχως αυτούς τους αγώνες η κατάσταση θα ήταν χειρότερη. Θα είχαν προχωρήσει με μεγαλύτερη ταχύτητα τα νεοφιλελεύθερα μέτρα.

Η κυβέρνηση προχώρησε σε μια άνευ προηγουμένου επίθεση συκοφάντησής τους. Επιστράτευσε όλους τους μηχανισμούς για να τρομοκρατήσει, για να τσακίσει τους αγώνες. Μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις η ΝΔ να έδειξε αρχικά ανοχή στο ξέσπασμα των αγώνων, όταν όμως είδε το νόημα και το περιεχόμενό τους, τους καταδίκασε ανοιχτά. Ο Συνασπισμός μπορεί να δημοσίευσε ανακοινώσεις αλληλεγγύης, αλλά την κρίσιμη ώρα καταδίκαζε τις μορφές πάλης, γιατί χαλούσαν την ησυχία της συναίνεσης. Γνωστός είναι ο ρόλος της εργοδοσίας, που προσπάθησε να τσακίσει τους απεργούς, αξιοποιώντας τους μηχανισμούς καταστολής, αλλά και τον πέλεκυ της ανεργίας.

Οι δίκες που έγιναν σε βάρος χιλιάδων αγροτών, εργατών, μαθητών, εκπαιδευτικών, η χρήση βίας και τρομοκρατίας είναι αδιάψευστος μάρτυρας για την ανοδική τάση των αγώνων. Η αντιδραστική συνταγματική αναθεώρηση που προωθείται με συναίνεση και της ΝΔ έχει στόχο να βάλει «στο γύψο» το λαϊκό κίνημα. Να βγάλει από τη μέση τα όποια τυπικά εμπόδια υπήρχαν για την κατάργηση των λαϊκών κατακτήσεων. Είναι βέβαιο ότι ο λαός θα συνειδητοποιεί όλο και περισσότερο ότι αυτή η νομιμότητα αφορά τους λίγους και τα ταξικά τους συμφέροντα.

Στα χρόνια αυτά το ΚΚΕ, με γνώμονα και πυξίδα την πρόταση για το ΑΑΔΜ, ανέλαβε πρωτοβουλίες για συσπειρώσεις σε μεγάλα και οξυμένα μέτωπα πάλης, στις εκλογικές αναμετρήσεις, χωρίς προαπαιτούμενο να υπάρχει συμφωνία και στη γενική στρατηγική.

Πήρε σημαντικές πρωτοβουλίες για το συντονισμό και κοινή δράση των κομμουνιστικών και εργατικών κομμάτων, για τη συσπείρωση των αντιιμπεριαλιστικών δυνάμεων, με στόχο διεθνείς συντονισμένες δραστηριότητες στους εργατικούς αγώνες, στο κίνημα κατά του νέου δόγματος του ΝΑΤΟ. Στήριξε διεθνείς προτάσεις και προσπάθειες. Συναντήθηκε με νέες δυνάμεις, απόκτησε μεγαλύτερη ωριμότητα για την υπόθεση του Μετώπου.

Οτι ωριμάζουν αλλαγές, γίνονται διεργασίες, φαίνεται και από το γεγονός ότι πέφτουν στο τραπέζι σχέδια και σενάρια για να αναδιαμορφωθεί το πολιτικό σκηνικό χωρίς να διαταραχθεί η πορεία των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων, η συμμετοχή της Ελλάδας στα πιο επιθετικά σχέδια του ιμπεριαλισμού. Η άρχουσα τάξη της χώρας μας, που αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της ευρωπαϊκής ολιγαρχίας και ένα τμήμα της έχει απλώσει ίσως πιο μακριά τις φιλοδοξίες της, θα ήθελε να λειτουργεί απρόσκοπτα η εναλλαγή των δύο κομμάτων της. Καταλαβαίνει όμως ότι πρέπει να θέσει σε εφαρμογή και άλλες σκέψεις. Την ενδιαφέρει να υπάρχει ο ανταγωνισμός για την κυβερνητική λεία ανάμεσα στο ΠΑΣΟΚ και την ΝΔ, αλλά όχι και να ξεφεύγει από κάποια όρια. Την ενδιαφέρει να αξιοποιήσει τη σοσιαλδημοκρατία, που αναδείχνεται πιο ικανή στη χειραγώγηση της λαϊκής συνείδησης, στην άλωση αριστερών συνειδήσεων. Φοβάται όμως ότι το ξεσκέπασμα της σοσιαλδημοκρατίας θα οδηγήσει στην άνοδο της αντιιμπεριαλιστικής, αντικαπιταλιστικής συνείδησης. Η τακτική της είναι να στηρίζει, προσωρινά πάντα, κάθε κίνηση ή προσπάθεια συμβιβασμού με τη σημερινή τάξη πραγμάτων, όταν αυτή προέρχεται από τα αριστερά, από τους κόλπους του κινήματος. Στηρίζει και ενθαρρύνει ανάλογες κινήσεις από τα δεξιά, ακόμα και φασιστικά εθνικιστικά στοιχεία, έστω και αν δεν εντάσσονται πλήρως στο σύγχρονο κοσμοπολιτισμό της. Ετσι, αρχίζουν και φυτρώνουν δεξιά και αριστερά διάφορα σχήματα, ομάδες, όμιλοι, κύκλοι, ορισμένα από τα οποία προσφέρονται ως αναχώματα στην πολιτική συμμαχιών που έχει ανάγκη σήμερα ο λαός.

Από μια άποψη, όλες αυτές οι εξελίξεις βοηθούν να ξεκαθαριστεί όσο γίνεται πιο έγκαιρα η ήρα από το στάρι. Το φαινόμενο των αναχωμάτων δεν θα σταματήσει. Θα επανεμφανίζεται με διάφορες μορφές, όσο το κίνημα θα δυναμώνει, όσο η πολιτική των συμμαχιών του ΚΚΕ βρίσκει έδαφος στις ανάγκες και στην πείρα του λαού.

Οι εξελίξεις επιβεβαιώνουν την πολιτική γραμμή του Κόμματος, την αναγκαιότητα μετωπικής αντιπαράθεσης και προοπτικής συνολικής ρήξης με τις καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις, τις ιμπεριαλιστικές ενώσεις. Για το χαρακτήρα της ΕΕ ως διακρατικής καπιταλιστικής ένωσης, για το ρόλο του ΝΑΤΟ. Επιβεβαιώνουν ότι οι αστικοί εκσυγχρονισμοί που γίνονται στην Ελλάδα, ορισμένοι από τους οποίους έχουν προχωρήσει εδώ και χρόνια σε ευρωπαϊκές χώρες, ένα και μόνο στόχο έχουν: Να κάνουν το σύστημα πιο αποτελεσματικό στην επίθεση κατά των λαϊκών δικαιωμάτων, στην υπηρέτηση του μεγάλου κεφαλαίου.

Με αυτή την γραμμή και όχι εκείνη που μας ζητούν οι αντίπαλοι, διευκολύνθηκαν οι διεργασίες. Η πολιτική μας γραμμή δεν είναι αρεστή στις δυνάμεις του μεγάλου κεφαλαίου. Είναι, όμως, μια πολιτική γραμμή, συνεκτική, συγκεκριμένη, με καθαρές θέσεις, δίχως αντιφάσεις που οδηγούν σε αδιέξοδα. Αυτό που έχει σημασία, είναι να γίνει υπόθεση και ευρύτερων λαϊκών μαζών.

Ο ιμπεριαλισμός είναι ισχυρός, δεν είναι όμως παντοδύναμος. Ο συσχετισμός δυνάμεων είναι αρνητικός, όχι, όμως, αναλλοίωτος

Μελετώντας τις εξελίξεις στην Ελλάδα, τα διεθνή γεγονότα, τις τάσεις, τα οικονομικά και κοινωνικά στοιχεία, τα ντοκουμέντα των ιμπεριαλιστικών οργανισμών και ιδρυμάτων, προκύπτει το συμπέρασμα ότι διεθνώς και στην περιοχή μας διαμορφώνονται συνθήκες όξυνσης όλων των αντιθέσεων του διεθνούς καπιταλιστικού συστήματος, της σήψης και της στασιμότητας. Υπάρχουν οι αντικειμενικές συνθήκες που κυοφορούν μια πιο γενικευμένη κρίση, συνθήκες που θα διαμορφώσουν στην πορεία και αντικειμενικά στοιχεία πανεθνικής κρίσης σε μια η περισσότερες χώρες, αλλού νωρίτερα, αλλού αργότερα.

Και στη χώρα μας ο κρατικομονοπωλιακός καπιταλισμός έχει μπει σε τροχιά όξυνσης των αντιθέσεών του. Η όξυνση έχει μεγαλύτερη ένταση και βάθος λόγω της εξαρτημένης και υποδεέστερης θέσης της Ελλάδας στην ΕΕ και το διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα.

Η χώρα μας βρίσκεται σε μια περιοχή, όπου εκδηλώνονται με μεγάλη οξύτητα οι ανταγωνισμοί ανάμεσα στις ηγετικές δυνάμεις της ΕΕ, ανάμεσα στην ΕΕ και τις ΗΠΑ. Ο ανταγωνισμός για τον έλεγχο πρώτων υλών, αγορών, στη διακίνηση κεφαλαίων και εμπορευμάτων είναι οξύτατος. Αναπτύσσεται σε μια περιοχή, όπου έχει εγκατασταθεί το ΝΑΤΟ όχι μόνο με την κλασική μορφή των πυρηνικών και κατασκοπευτικών βάσεων, αλλά και με στρατιωτικές δυνάμεις, στις οποίες προστίθεται και ο ιμπεριαλιστικός ευρωστρατός.

Η Ελλάδα βρίσκεται σε μια περιοχή στην οποία ξεκίνησε και συνεχίζεται η αλλαγή συνόρων. Ο ανταγωνισμός μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας προϋπήρξε, αλλά σήμερα είναι πιο οξύς. Και οι δυο άρχουσες τάξεις προσπαθούν να κατακτήσουν μεγαλύτερο ρόλο στη διανομή της πίτας. Ταυτόχρονα εμφανίζονται και νέοι ανταγωνισμοί σε βάρος της ελληνικής άρχουσας τάξης. Στο προσκήνιο μπαίνουν και οι ηγεσίες βαλκανικών χωρών που έχουν τις δικές τους ιδιαίτερες βλέψεις και βρίσκονται σε στενή συνεργασία με όρους εξάρτησης από τις ΗΠΑ ή από τις ηγετικές χώρες της ΕΕ που ενδιαφέρονται, μέσω αυτών των χωρών, να ελέγχουν τον βαλκανικό χώρο, τη διανομή της λείας.

Είναι φανερό ότι η Ελλάδα, αν και παίζει ενεργό ρόλο σε όλα τα επιθετικά σχέδια, δεν καταγράφεται μόνον ως θύτης, αλλά και θύμα των ιμπεριαλιστικών επιδιώξεων και ανταγωνισμών, με πιο χαρακτηριστική την αμφισβήτηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων στο Αιγαίο.

Στις αρχές της δεκαετίας του '90 εκδηλώθηκαν οι δυσκολίες αναπαραγωγής του κοινωνικού κεφαλαίου στα περισσότερα κράτη - μέλη της ΕΕ. Βεβαίως, οι δυσκολίες δεν έχουν το ίδιο μέγεθος από χώρα σε χώρα, η κρίση δεν εμφανίζεται συγχρονισμένα για όλα τα κράτη - μέλη της ΕΕ. Αυτό, όμως, δεν αναιρεί τη γενική τάση. Η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας επηρεάζεται αρνητικά από τις εξελίξεις της ΕΕ, όσο και από τις εξελίξεις της οικονομίας των ΗΠΑ. Η επόμενη οικονομική κρίση θα είναι βαθύτερη. Επομένως και στην Ελλάδα υπάρχει έδαφος για την εμφάνιση μιας πιο οξυμένης λαϊκής δυσαρέσκειας, που μπορεί κάτω από προϋποθέσεις να επιδράσει θετικά στη συσπείρωση και αντεπίθεση για βαθύτερες αλλαγές στο κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο.

Ο ιμπεριαλισμός είναι σήμερα ισχυρός, καθώς ανέκτησε το χαμένο έδαφος. Ομως τα πράγματα δεν θα εξελιχθούν με τον ίδιο τρόπο και στο άμεσο μέλλον. Δεν θα είμαστε κομμουνιστές, μαρξιστές, αν δεν βλέπαμε στο σύνολό τους τις εξελίξεις, αν δεν βλέπαμε τις αντιθέσεις και αντιφάσεις που διέπουν και χαρακτηρίζουν ακόμα πιο έντονα σήμερα το ιμπεριαλιστικό σύστημα.

Ολοι αυτοί που ισχυρίζονται ότι «ζούμε σήμερα μια πραγματικότητα που δεν πρέπει να αγνοούμε», λένε τη μισή αλήθεια από συμφέρον ή από συμβιβασμό. Αυτή η πραγματικότητα εξελίσσεται, αλλάζει. Ο συσχετισμός δυνάμεων δεν είναι αναλλοίωτος. Το καπιταλιστικό σύστημα δεν είναι παντοδύναμο και αιώνιο. Η πολιτική του κομμουνιστικού κόμματος δεν μπορεί να καθορίζεται μόνο από τις τρέχουσες εξελίξεις, αλλά και με βάση την συνολική πορεία που θα πάρουν τα πράγματα με την παρέμβαση οπωσδήποτε του λαϊκού παράγοντα.

Παρά τις μεσοπρόθεσμες δυνατότητες που παρέχει η εκτεταμένη εξαγωγή κεφαλαίων, τα μέσα που διαθέτει η καπιταλιστική εξουσία να παρεμβαίνει στο βάθος και την έκταση της κρίσης, στη βίαιη αποκατάσταση των διαταραγμένων αναλογιών της καπιταλιστικής αναπαραγωγής, δεν μπορεί να ξεπεράσει τις κρίσεις και τις συνέπειές τους. Η καπιταλιστική βαρβαρότητα και επιθετικότητα δεν είναι μόνον απόδειξη δύναμης. Είναι και ένδειξη αδυναμίας να αντιμετωπίσει την απότομη όξυνση του συνόλου των αντιθέσεων, των αντιφάσεων που είναι σύμφυτες με την εξέλιξη του ιμπεριαλιστικού συστήματος.

Δεν είναι τυχαίο ότι τα πιο υπεύθυνα οικονομικά και πολιτικά επιτελεία του ιμπεριαλισμού συζητούν όλο και πιο πολύ ότι αντιμετωπίζεται σήμερα το ενδεχόμενο να ζήσει η ανθρωπότητα το φάσμα μιας παγκόσμιας κρίσης. Οι συνέπειες της κρίσης δεν μπορούν σήμερα να αμβλύνονται με τις κλασικές συνταγές ή κάποιες παραλλαγές τους γιατί έχει προχωρήσει σε ανώτερο επίπεδο η συγκέντρωση της παραγωγής και η κοινωνικοποίηση της εργασίας, από τη μια, και η συγκέντρωση του κοινωνικού πλούτου σε όλο και λιγότερα χέρια, από την άλλη. Οι αντιθέσεις και ανταγωνισμοί ανάμεσα στα διάφορα περιφερειακά κέντρα του ιμπεριαλισμού, οι ανταγωνισμοί μέσα στα ίδια τα κέντρα γίνονται όλο και πιο άγριοι, γι' αυτό και ο ιμπεριαλισμός γίνεται πιο επικίνδυνος. Οι αντιφάσεις και τα κρισιακά φαινόμενα μπορεί να φαίνονται πιο έντονα στη σφαίρα της κυκλοφορίας των κεφαλαίων. Στην πραγματικότητα όμως, η ουσία βρίσκεται στη σφαίρα της παραγωγής, εκεί που βγαίνει το καπιταλιστικό κέρδος, το μονοπωλιακό υπερκέρδος, εκεί που παράγεται η υπεραξία.

Αναζητούνται διάφορες αποχρώσεις καπιταλιστικής διαχείρισης, φιλομονοπωλιακής πολιτικής, προκειμένου να γίνει κάποια ρύθμιση στην έκταση και το βάθος της κρίσης, αλλά τα περιθώρια και τα μέσα δεν είναι απεριόριστα.

Ωριμάζει η ανάγκη για βαθιές αλλαγές, κυοφορείται η δυνατότητα της γενικής αντεπίθεσης. Το πόσο γρήγορα θα μετατραπεί σε πραγματικότητα θα εξαρτηθεί από την πορεία του εργατικού, γενικότερα του λαϊκού κινήματος σε κάθε χώρα, στο εθνικό επίπεδο, από την πορεία του διεθνούς συντονισμού και της συνεργασίας.

Το θέμα δεν είναι να συμπέσουν όλοι ακριβώς στην εκτίμηση πότε θα εκδηλωθούν πιο ανοικτά οι αντιθέσεις. Το ζήτημα για το ΚΚΕ είναι να δει τις τάσεις και να κάνει ό,τι μπορεί για να εκδηλωθούν όσο γίνεται πιο γρήγορα οι θετικές διεργασίες, οι ανακατατάξεις, τα μεγάλα κοινωνικά και επαναστατικά κινήματα. Να είναι έτοιμο στις απότομες εξελίξεις και όχι στην ουρά των γεγονότων.

Δεν αρκεί να κάνει το αυτονόητο, να βρίσκεται καθημερινά στο πλευρό του λαού, μέσα στα προβλήματα και τους αγώνες του. Αυτό που έχει σημασία είναι να επιταχυνθούν οι θετικές διεργασίες, να διαμορφωθούν οι προϋποθέσεις για μια γενική αντεπίθεση, για να ανοίξει ο δρόμος για ριζικές αλλαγές στη χώρα μας, στο επίπεδο της εξουσίας, στο γενικό προσανατολισμό της χώρας στις διεθνείς εξελίξεις.

Δεν ξεκινά από το μηδέν. Υπάρχει βάση και έδαφος για μια πορεία με πιο γρήγορους βηματισμούς, μαζί με τους συμμάχους, αυτούς που υπάρχουν σήμερα, αυτούς που σύντομα θα έλθουν στον κοινό αγώνα.