Η τακτική της αστικής τάξης και των μονοπωλίων είναι πολύ συγκεκριμένη. Τα τελευταία χρόνια, τουλάχιστον, με τις ποικιλώνυμες πολιτικές υπέρ των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, έχει δύο στόχους:

Την ενίσχυση της διαδικασίας συγκέντρωσης κεφαλαίων και παραγωγής, μέσω της επιλεκτικής ενίσχυσης ενός λεπτού στρώματος μεσαίων επιχειρήσεων στο ρόλο του δορυφόρου γύρω από τα μονοπώλια.

Την προσπάθεια για άμβλυνση των αντιφάσεων του καπιταλιστικού συστήματος. Μια τέτοια πλευρά είναι και η διάχυση μέρους της ανεργίας, που παράγει η παραπέρα ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων σε συνθήκες ιμπεριαλισμού, σε μεσαίες αλλά και μικρές επιχειρήσεις.

Ταυτόχρονα, η αστική τάξη και τα μονοπώλια προσπαθούν να οργανώσουν τις πολιτικές συμμαχίες τους και βέβαια ο πιο κοντινός τους σύμμαχος είναι ο μικρός τους αδελφός, ο μικροαστός. Αυτό προϋποθέτει την πολιτική και ιδεολογική ενσωμάτωση πλατιών μικροαστικών στρωμάτων σε μια φιλομονοπωλιακή πολιτική με την υπόθαλψη των πιο καθυστερημένων ανακλαστικών στη συνείδησή τους. Η δήθεν «τόνωση της επιχειρηματικότητας» δεν είναι τίποτα άλλο από τη μεταφορά του βασικού προβλήματος της επιβίωσης μιας επιχείρησης από το πεδίο της πραγματικής οικονομίας, στο πεδίο της βουλησιαρχίας και της ανάπτυξης των ατομικών ικανοτήτων κάθε επιχειρηματία. Αυτή είναι μια προσπάθεια που στηρίζεται στην απάτη, γιατί τα μονοπώλια δεν είναι διατεθειμένα να παραχωρήσουν ούτε σπιθαμή της καπιταλιστικής αγοράς στις μικροεπιχειρήσεις. Αυτό θα ήταν έξω από τη φύση τους. Παρά την προσπάθεια για εξωραϊσμό και θεοποίηση του καπιταλιστικού ανταγωνισμού, η κατάληξη είναι μια βάρβαρη διαδικασία όπου όλοι είναι εναντίον όλων και τα μονοπώλια στον αφρό. Το ψέμα αυτό, όμως, έχει «κοντά ποδάρια», γιατί οι χαμένοι είναι πολλοί και οι κερδισμένοι μονίμως οι ίδιοι. Στον αντίποδα η εργατική τάξη οργανώνει τις δικές της συμμαχίες με βασικό κριτήριο την εκμετάλλευση από τα μονοπώλια. Σ' αυτή την κατηγορία των συμμάχων ανήκουν προνομιακά οι αυτοαπασχολούμενοι μικροαστοί και αυτοί που δεν μπορούν να επιβιώσουν από την ιδιοποίηση της υπεραξίας των εργαζομένων τους. Το ότι αυτή η κοινωνική κατηγορία έχει, κατά μέσο όρο, παρόμοιο βιοτικό επίπεδο με αυτό της εργατικής τάξης, είναι φυσικό. Το ότι αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία του «επιχειρηματικού κόσμου», είναι εξηγήσιμο. Το αν η επέκτασή τους στο ένα τέταρτο, περίπου, του οικονομικά ενεργού πληθυσμού είναι «ελληνικό φαινόμενο» ή όχι, χρειάζεται παραπέρα διερεύνηση.

Οπως και να έχουν τα πράγματα, τα μικροαστικά στρώματα της πόλης αποτελούν το σημαντικότερο εν δυνάμει σύμμαχο της εργατικής τάξης. Στην προσπάθεια να γίνει η δυνατότητα αυτή πραγματικότητα, πολλά έχει να προσφέρει η δουλιά των κομμουνιστών μέσα στα μικροαστικά στρώματα. Ομως, κύρια η επιτυχία της εξαρτάται από τη συνολική στροφή του Κόμματος και προς αυτή την κατεύθυνση. Και μπορεί οι πολιτικές συμμαχίες να αποτελούν τη Λυδία λίθο στο ζήτημα της εξουσίας, όμως αν προσανατολιστούμε μόνο προς αυτή την κατεύθυνση, έχουμε κάνει λιγότερο από τη μισή δουλιά για την υπόθεση του Α.Α.Δ.Μ. Γιατί σε τελευταία ανάλυση οι πολιτικές συμμαχίες εξαρτώνται από τις κοινωνικές συμμαχίες και από τη σταθερότητα των κοινωνικών συμμαχιών καθορίζεται το εύρος, το βάθος και η αντοχή τους στο χρόνο. Μια τέτοια στροφή απαιτεί την αποφασιστική πάλη για την καταπολέμηση μιας σειράς τρανταχτών αδυναμιών. Και δε θα αναπαράγω εδώ μια υποβόσκουσα γκρίνια στις ΚΟΒ των ΕΒΕ ότι οι Θέσεις της ΚΕ για το 16ο Συνέδριο λίγο ασχολούνται με τα μικροαστικά στρώματα. Ούτε θα επικεντρώσω την προσοχή μου στο γεγονός ότι όσα, τέλος πάντων, αναφέρονται από το πολύ στρίμωγμα έχασαν ένα μέρος από το νόημά τους. Δεν είναι εκεί το πρόβλημα. Και στο κάτω - κάτω της γραφής, οι Θέσεις αντανακλούν το σημερινό επίπεδο της δουλιάς μας στα στρώματα αυτά. Το κύριο είναι ότι δεν μπορούμε να είμαστε ικανοποιημένοι από αυτό το επίπεδο.

Δεν μπορούμε σήμερα να μιλάμε για την ελληνική οικονομία χωρίς να υπολογίζουμε τη συμμετοχή των μικρών επιχειρήσεων σ' αυτήν. Να κάτσουμε, βεβαίως, να ψάξουμε το πραγματικό της μέγεθος, δεν μπορούμε, όμως, να τη διαγράφουμε από τις οικονομικές μας αναλύσεις.

Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε μια οργανωτική και συνδικαλιστική πρακτική που «τσουβαλιάζει» μικροαστούς και εργάτες (οι υπεργολάβοι οικοδόμοι είναι εργαζόμενοι ή ΕΒΕ;) ή κατατάσσει τμήματα των ΕΒΕ με βάση μια αταξική κατηγοριοποίηση (ο φαρμακοποιός, ο αυτοαπασχολούμενος γιατρός, μηχανικός, δικηγόρος είναι ΕΒΕ ή «επιστήμονας;» και από πότε το πανεπιστημιακό πτυχίο είναι κριτήριο για την κοινωνική διαστρωμάτωση;).

Δεν είναι δυνατόν εδώ και δυόμισι χρόνια η ΔΗΚΕΒΕ να έχει ψηφίσει στις αποφάσεις της τη θέση για τη μόνιμη συνεργασία της με την ΕΣΑΚ για τη διεύρυνση δρόμων κοινής δράσης των αντίστοιχων συνδικαλιστικών οργάνων και όταν απευθύνεται στην ΕΣΑΚ να εισπράττει τουλάχιστον αμηχανία. Πώς θα εκμεταλλευτούμε με αυτή τη στάση τις δυνατότητες που αντικειμενικά υπάρχουν για τη δημιουργία επιμέρους μετώπων πάνω στα προβλήματα, πώς θα ενισχύσουμε την κοινή πάλη ανάμεσα στην εργατική τάξη και τα μικρομεσαία στρώματα; Δεν μπορούμε να ανεχτούμε μια βαθιά λαθεμένη αντίληψη ότι τα κομματικά μέλη ΕΒΕ είναι κομμουνιστές δεύτερης κατηγορίας. Οτι ο ΕΒΕ κομμουνιστής είναι πιο επαναστάτης αν ασχολείται με διάφορα κομματικά καθήκοντα αλλά δεν ξέρει πού βρίσκεται η πόρτα του σωματείου του. Οτι η δουλιά στα μικροαστικά στρώματα είναι μια οποιαδήποτε κομματική δουλιά, πάντως δεύτερης σημασίας, που αν διαθέτουμε τον απαραίτητο χρόνο ασχολούμαστε, που κάτω από το βάρος των καθηκόντων καταλήγει τελικά να μη γίνεται ποτέ.

Δεν είναι δυνατόν να συμβιβαστούμε σήμερα με την απουσία μιας ολοκληρωμένης μαρξιστικής μελέτης για τα μικροαστικά στρώματα και την προοπτική τους. Και ξέρετε, σύντροφοι, μια τέτοια μελέτη δε θα κάνει μόνο πιο αποτελεσματική την προσπάθεια για τη δημιουργία του Α.Α.Δ.Μ. Θα μας δώσει, επίσης, χρήσιμα στοιχεία για το επίπεδο της συνείδησης της εργατικής τάξης στην Ελλάδα, γιατί ούτε οι μικροαστοί είναι χωρισμένοι με «σινικά τείχη» από την εργατική τάξη, ούτε είναι σίγουρο ότι κάποιος θα παραμείνει στην ίδια ταξική θέση για όλη του τη ζωή. Το αντίθετο είναι πολύ πιθανό.

Μπορεί κάποιος να μου καταλογίσει μια δόση υπερβολής στις παραπάνω διαπιστώσεις, όμως δεν μπορεί να με κατηγορήσει ότι αντιμάχομαι φανταστικούς εχθρούς. Αυτές οι αδυναμίες - και άλλες που για λόγους οικονομίας του κειμένου δεν ανέφερα - και βάσιμες είναι, και αποτελούν βαρίδι στα πόδια μας, για να ανοίξουμε το βηματισμό μας για το Α.Α.Δ.Μ. Και ας μην προσπαθήσουμε να κρυφτούμε πίσω από τις γενικότερες αδυναμίες του Κόμματος για να δικαιολογήσουμε την ύπαρξή τους. Η στροφή μας και προς τα μικροαστικά στρώματα είναι ζήτημα πολιτικής απόφασης και είναι αναγκαία σε όποια φάση ανάπτυξης του κόμματος και να βρισκόμαστε. Το 16ο Συνέδριο γίνεται στον κατάλληλο χρόνο και είναι ο κατάλληλος χώρος για μια τέτοια απόφαση.

Ας τολμήσουμε.

Αθήνα