ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ (του ανταποκριτή μαςΒΗΣ. ΓΚΙΝΙΑ).-

Η Τουρκία επιμένει στις αντιρρήσεις της, όσον αφορά τις σχέσεις του ΝΑΤΟ με την Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) σχετικά με την «κοινή» ασφάλεια, και στο χτεσινό Συμβούλιο Υπουργών Αμυνας (NAC) της Ατλαντικής Συμμαχίας στις Βρυξέλλες αντέδρασε, εμποδίζοντας τη λήψη οριστικής απόφασης.

Ο Αμερικανός υπουργός Αμυνας Γ. Κόεν δήλωσε ότι «το ΝΑΤΟ μπορεί να καταστεί απομεινάρι του παρελθόντος», αν μέχρι το τέλος του χρόνου δεν υπάρξει μια συμφωνία για τις μόνιμες αμοιβαίες σχέσεις ΝΑΤΟ και ΕΕ. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές διαφορετικές απόψεις, εκτός από την Τουρκία, εξέφρασε και η Νορβηγία επίσης κράτος - μέλος του ΝΑΤΟ αλλά όχι και της ΕΕ, ενώ ιδιαίτερη στάση στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ κρατά η Βρετανία, η οποία είναι και ο αρχιτέκτοντας της ευρωπαϊκής «κοινής πολιτικής ασφαλείας και άμυνας» (ΚΕΠΑΑ).

Πληροφορίες που έφεραν τις ΗΠΑ, μαζί με το Βέλγιο, να παίζουν διαμεσολαβητικό ρόλο καθ' όλη τη διάρκεια της χτεσινής ημέρας δεν είχαν ευοδωθεί μέχρι αργά χτες το βράδυ, ενώ «εμπλοκή» υπήρχε και στις διμερείς ΗΠΑ - Τουρκίας αργά το απόγευμα, σύμφωνα με δήλωση του υπουργού Αμυνας Α. Τσοχατζόπουλου. Οι δηλώσεις Κοέν, πάντως, αφήνουν να διαφανεί ότι οι ΗΠΑ κάθε άλλο παρά σθεναρά αντίθετες παρουσιάζονται στις «ανησυχίες» της Τουρκίας και της Νορβηγίας.

Σύμφωνα, πάντα, με τον Α. Τσοχατζόπουλο η «εμπλοκή» αφορούσε στο ζήτημα «μιας ευρύτερης, διασταλτικής ερμηνείας των σχετικών αποφάσεων της ΝΑΤΟικής συνόδου κορυφής» (Απρίλης 1999). Ολα δείχνουν ότι οι «αντιρρήσεις» της Τουρκίας υποθάλπονται από σημαντικούς ΝΑΤΟικούς παράγοντες που επιθυμούν μια σαφή, ξεκάθαρη και μόνιμη σχέση ΝΑΤΟ - ΕΕ, που δε θα θίγει τα κεκτημένα. Το ζήτημα έχει ως εξής: κανείς δε διανοείται να θίξει την «ευρω-ατλαντική συνεργασία», δηλαδή της ηγεμονίας των ΗΠΑ σε παγκόσμιο, άρα και ευρωπαϊκό, επίπεδο, όπως και όλοι αναγνωρίζουν ότι «η αυτονομία λήψης αποφάσεων του ΝΑΤΟ και της ΕΕ είναι πλήρως σεβαστές».

Οι τουρκικές αντιρρήσεις εγείρονται ξεκινώντας από το γεγονός ότι σύμφωνα και με τις αποφάσεις του τελευταίου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Φέιρα (Ιούνης 2000) οποιαδήποτε «διαχείριση κρίσεων» με στρατιωτικά ή μη μέσα από την υπό κατασκευή ευρωπαϊκή Δύναμη Ταχείας Επέμβασης, θα πρέπει να διεξαχθεί «σύμφωνα με τις αρχές της στρατιωτικής αποτελεσματικότητας», που σημαίνει χρήση της στρατιωτικής και πληροφορικής δομής του ΝΑΤΟ. Η Τουρκία απαιτεί, εδώ και καιρό, να συμμετέχει στη λήψη αποφάσεων για «διαχείριση κρίσεων» της ΕΕ, παρ' όλο που δεν είναι πλήρες κράτος - μέλος, και ως εκβιασμό χρησιμοποιεί το επιχείρημα ότι σε αντίθετη περίπτωση, δε θα επιτρέψει ποτέ τη χρήση των ΝΑΤΟικών υποδομών σε «κοινές» ή μη επιχειρήσεις ΝΑΤΟ και ΕΕ.

Στην πραγματικότητα ο έλεγχος των ΗΠΑ/ΝΑΤΟ επί της ευρωπαϊκής ΚΕΠΑΑ είναι πλήρης και ασφυκτικός, όπως θα αποδειχθεί και από τις σχετικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Νίκαιας (7/9 Δεκέμβρη). Ομως για την Τουρκία αποτελεί «χρυσή ευκαιρία» αύξησης της διαπραγματευτικής της ισχύος και όπως δήλωσε χτες ο Τούρκος υπουργός Αμυνας Σ. Τσακμάκογλου «δεν μπορεί να κάνει συμβιβασμούς στις σχέσεις ΝΑΤΟ και ΕΕ». Για τον Α. Τσοχατζόπουλο «δεν πρόκειται να εμποδιστεί η πρόσβαση της ΕΕ στο ΝΑΤΟ».