...Ηρθα και ξανάρθα σ' αυτή τη γη. Εχω περάσει από χωριά του κάμπου και του βουνού. Κοιμήθηκα σε δημοτικούς ξενώνες και σε σπίτια, σπάνια σε ξενοδοχεία. Περπάτησα σε χωράφια που τα χτύπησε χαλάζι κι άλλα περήφανα για τον καρπό που κουβαλούσαν. Ενιωσα την κάψα της γης σε άνυδρες μέρες και τη μυρουδιά της μετά τη βροχή. Μίλησα με ανθρώπους οργανωμένους σε διάφορους πολιτικούς σχηματισμούς κι άλλους που κρατούσαν ιερό και απαραβίαστο το πού ψηφίζουν. Με έκαναν να νιώθω πάντα ζεστά, όταν απαντούσα στην ερώτηση "από πού είσαι;" με τη μαγική φράση - κλειδί: "απ' το Ριζοσπάστη". Εκανα ρεπορτάζ για διάφορες πλευρές της ζωής, κατά κύριο λόγο όχι για άμεσα αγροτικά θέματα. Αγόρασα τσίπουρο σπάνιας ποιότητας από έναν παπά στο Κρυονέρι κι ένας άλλος, στο Παλιοζογλόπι, μου άνοιξε δρόμους να μάθω άγραφες, σημαντικές ιστορίσεις για το Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας.

Ακουσα τη λέξη "αντάμωμα" πολλές φορές. Με συγκλόνισε για πρώτη φορά το πρωί της Κυριακής. "Θα ανταμώσουμε ξανά" ήταν η φράση. Σ' οποιαδήποτε άλλη στιγμή θα σήμαινε απλά ένα αόριστο "ραντεβού". Προχτές ήταν κάτι άλλο, βγαλμένο πίσω απ' το χρόνο, από τότε που οι άνθρωποι είχαν νιώσει το λόγο να πηγαίνουνε αντάμα - αντάμα. Προχτές σε μια φράση οι άνθρωποι έδειχναν όλο τους το μεγαλείο και ταυτόχρονα απέδειχναν την ήττα μιας ιδεολογίας που από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, που ελέγχει η αστική τάξη, κηρύσσει και προσπαθεί να πείσει πως ο άνθρωπος είναι ένα ζώο μοναχό. Τα μπλόκα, μέσα από όλη τη σκληράδα που σήμαινε η παραμονή σ' αυτά, έδωσαν την ευκαιρία στους ανθρώπους να ξαναζήσουν ως κοινωνικοί άνθρωποι μαζί, έχοντας απέναντι καθαρό τον εχθρό που χρόνια τώρα τους αντιμετωπίζει ως μεμονωμένα ζώα στα οποία - πάντα ξέχωρα - πετά κατά διαστήματα κι από ένα κοκαλάκι για να ξεχνούν την πείνα. Στα μπλόκα αναδείχτηκαν μορφές ουσιαστικής δημοκρατίας, δημοκρατίας της βάσης. Στα μπλόκα αντάμωσαν ουσιαστικά οι άνθρωποι. Κι όσο καιρό κράτησε αυτό το αντάμωμα διανύθηκαν τρομακτικές αποστάσεις, γεφυρώθηκαν πολλές τεχνητές αντιθέσεις. Τόσες και τέτοιες που με βεβαιότητα μπορούμε να πούμε πως είναι πλέον πολύ δύσκολο σ' όσους έχουν συμφέρον από το "διαίρει και βασίλευε" να κάνουν το ποτάμι να γυρίσει πίσω.

Μεσημέρι Κυριακής, μετά τη συνέντευξη της Συντονιστικής, στο τρένο για την Αθήνα. Λίγο πριν το πρώτο τούνελ στη δύση προβάλλουν τ' Αγραφα. Πάνω απ' τη Φυλακτή λαμπυρίζει χιονισμένη η κορφή. Τρία μέτρα απ' τις ράγιες του τρένου αρχίζει ο κάμπος. Εχει βρέξει. Η γη ρούφηξε ήδη το νερό. Μένει μία δροσιά στην επιφάνεια να θυμίζει πως το χώμα είναι έτοιμο να δεχτεί τον επόμενο σπόρο. Στο βάθος του κάμπου ομάδες τρακτέρ με αναμμένα τα φώτα έχουν πάρει τους δρόμους για τα χωριά. Αφησαν για λίγο τα μπλόκα. Το "δεν πάει άλλο" παραμένει. "Θα ανταμώσουμε ξανά"...

Θ. Λ.