Τετάρτη 2 Δεκέμβρη 1998
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 2
ΡΕΠΟΡΤΑΖ
"ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΡΟΧΟ"

Πριν από μερικές δεκαετίες πλέον (πώς πέρασε ο καιρός;), ο Χ. Εσσε έγινε γνωστός στο πλατύ κοινό με το μυθιστόρημά του "Κάτω από τον τροχό". Το θέμα, που τότε φάνηκε λίγο αιρετικό και πολύ ριζοσπαστικό, ήταν ένα μικρό παιδί μικροαστικής οικογένειας, που, στριμωγμένο να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις των μαθημάτων, πιεσμένο να υπακούει στην κοινωνική παρακολούθηση που τον ήθελε να αριστεύει, στερείται κάθε "χαραμάδας" ελεύθερου χρόνου, με αποτέλεσμα την τελική του εξόντωση... Είπαν αργότερα πως ήταν από τα βιβλία που συγκίνησαν τους νέους που μετείχαν στα φοιτητικά κινήματα της δεκαετίας του '60. Ποιος ξέρει..; Τουλάχιστον ο συγγραφέας, μια τέτοια προσωπικότητα φροντίζει να την "τελειώσει" πριν βγει ενήλικας και πιθανόν συμβιβασμένος ή με χίλια άλλα κουσούρια από ένα τέτοιο απάνθρωπο "εργαστήριο" κοινωνικοποίησης.

***

Αν κάποιες δεκαετίες πριν, που, τέλος πάντων, ήταν πιο χαλαρός ο τρόπος ζωής, η συγγραφική επιτυχία ήταν "Κάτω από τον τροχό" σήμερα το ανάλογο θα τιτλοφορούνταν μάλλον "Μέσα στον σωλήνα... ή στο λούκι ή και τα δύο σε συνδυασμό κατά περίπτωση". Και αυτό γιατί η κυβέρνηση, ακολουθώντας και στην παιδεία τη φιλοσοφία των καιρών που έχει βαλθεί να απομακρύνει τον άνθρωπο από τις πλέον στοιχειώδεις ανάγκες και ιδιότητές του, ακολουθεί την τακτική της μαζικής παραγωγής "μπαίνει γουρούνι βγαίνει λουκάνικο...". Οποιο αρνηθεί να τεμαχιστεί στο σχήμα των ομοιόμορφων συσκευασμένων "λουκάνικων" της "γνώσης" των δεξιοτήτων και να αποδεχτεί, κατά συνέπεια, και τους ανάλογους κοινωνικούς ρόλους, πετιέται πρόωρα μισοσφαγμένο για ...άλλες χρήσεις (διανομή πίτσας με μηχανάκι, σερβίρισμα ποτών με κολλητό μίνι, επιχειρήσεις σεκιουριτάδων κ.ά.).

***

Δε χρειάζονται βαθυστόχαστες αναλύσεις και πολύπλοκες στατιστικές για να βρούμε ότι τα σημερινά παιδιά της προεφηβικής ακόμα ηλικίας (στην εφηβεία ίσως δεν προλαβαίνουν να φτάσουν ποτέ...) είναι από τους πιο σκληρά και απάνθρωπα εργαζόμενους. Τα εξάωρα του σχολείου, τα τρίωρα των φροντιστηρίων, οι ξένες γλώσσες, τα μουσικά όργανα, οι ώρες μελέτης, οι μετακινήσεις και τόσα άλλα ρουφάνε καθημερινά κάθε πνοή ελευθερίας και ξεγνοιασιάς, απαραίτητης, κατά τ' άλλα, για την ανάπτυξη της ευφυίας, της κρίσης, της φαντασίας της ολοκληρωμένης προσωπικότητας.

Οι πλέον άσχετοι ξέρουν πως τα στοιχεία της γνώσης δεν είναι πιάτα φαγητού που τα μπουκώνει καθένας ανάκατα και όσο αντέχει το στομάχι του. Θέλει τη ρέγουλά της και τους απαραίτητους συνδυασμούς με τις δραστηριότητες του ελεύθερου χρόνου. Και όμως, δε θα ήταν καθόλου υπερβολή να διαπιστώσουμε ότι πρόκειται ίσως για την πρώτη γενιά ανθρώπων, που, όχι μόνο μέσα στο χάος δε μαθαίνει, αλλά και δεν παίζει... Δεν έμαθε να παίζει και ίσως ούτε καν διανοείται τι χάνει. Παιγνίδι δεν είναι το "ξεφόρτωμα" σε κάποιο αθλητικό σύλλογο ή κάποια σχολή μουσικής ή χορού, όπου το μικρό παιδί στριμώχνεται σε ακόμα πιο ασφυκτικά ωράρια, εθίζεται και σε άλλης μορφής"πάνω χεράκια.., κάτω χεράκια" και πιέζεται σε μιας άλλης μορφής ανταγωνισμό στην ατμόσφαιρα "θάνατός σου η ζωή μου".

***

Παιγνίδι είναι το απαραίτητο περιττό, που ξεφεύγει σκόπιμα από οποιοδήποτε σκοπό και δημιουργεί έξω από τις ανταλλακτικές αξίες του τύπου "τι κερδίζεις;" του εκμεταλλευτικού συστήματος. Σε αυτή τη διαδικασία, περιλαμβάνεται από το ελεύθερο - χωρίς σφυρίχτρα αθλητικό παιχνίδι - μέχρι το εξωσχολικό διάβασμα, που σχεδόν διώκεται με το σύγχρονο σύστημα παιδείας. Πρόκειται για τη διαδικασία που στερεότυπα ο ενήλικας τη λέει "γέμισμα μπαταρίας" και, όμως, η σημερινή κυβέρνηση παριστάνει πως δεν την καταλαβαίνει σαν ανάγκη για τα μικρά παιδιά και τους νέους. Σε άλλες πιο καθυστερημένες περιόδους της αρχής της ιστορίας, επειδή οι άνθρωποι δυσκολεύονταν να κατανοήσουν την ανάγκη μιας τέτοιας διαδικασίας για την ανάπτυξη της προσωπικότητας, τους την επέβαλαν μέσω της θρησκείας ...με το ζόρι και φτιάχτηκαν οι υποχρεωτικές αργίες. Αργότερα, φυσικά, η εργατική τάξη με τους αγώνες της "πόντο - πόντο" διεύρυνε τα περιθώρια. Τώρα, τα σύγχρονα παιδιά στερούνται ακόμα και αυτής της πλέον στοιχειώδους "περιττής" - αναγκαίας διαδικασίας ανάπτυξης της προσωπικότητας.

***

Αυτές οι κοινοτοπίες είναι πολύ γνωστές στους ιθύνοντες, που, όμως, σχεδιάζουν αντικειμενικά σε εντελώς αντίθετη κατεύθυνση τα προγράμματα, όπου πακετάρουν τη μελλοντική εργατική τάξη στα μέτρα τους. Τα σχέδιά τους για την παιδεία σφραγίζονται από την απανθρωπιά, που διαχέεται στις διάφορες "Λευκές Βίβλους" και άλλα προγράμματα για την τύχη της ζωής όλων των εργαζομένων.

Τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά δεν είναι καθόλου κερδοφόρα στο εκμεταλλευτικό σύστημα. Γι' αυτό εκείνος που νιώθει την ανάγκη τους δεν μπορεί να τα περιμένει με σταυρωμένα χέρια. Δεν πρόκειται ποτέ να έρθουν χάρισμα από κανέναν. Ο δρόμος για την κατάκτησή τους ξεκινά από την αμφισβήτηση εκείνων που "σχεδιάζουν πριν από μας" και ανοίγει μετά με το διαρκή συλλογικό αγώνα. Πρόκειται για επιλογή, αληθινά ελεύθερη, που κρατάει ολόκληρη τη ζωή...

Παύλος ΑΛΕΠΗΣ

Δε χρειάζονται βαθυστόχαστες αναλύσεις και πολύπλοκες στατιστικές για να βρούμε ότι τα σημερινά παιδιά της προεφηβικής ακόμα ηλικίας (στην εφηβεία ίσως δεν προλαβαίνουν να φτάσουν ποτέ...) είναι από τους πιο σκληρά και απάνθρωπα εργαζόμενους. Τα εξάωρα του σχολείου, τα τρίωρα των φροντιστηρίων, οι ξένες γλώσσες, τα μουσικά όργανα, οι ώρες μελέτης, οι μετακινήσεις και τόσα άλλα, ρουφάνε καθημερινά κάθε πνοή ελευθερίας και ξεγνοιασιάς, απαραίτητης, κατά τ' άλλα, για την ανάπτυξη της ευφυίας, της κρίσης, της φαντασίας της ολοκληρωμένης προσωπικότητας


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ