Με φόντο και την ιμπεριαλιστική σύγκρουση ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ και Ρωσίας στην Ουκρανία, η οποία επιτάχυνε διεργασίες στον παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό ανταγωνισμό, ένας από τους στρατηγικούς στόχους που θέτει σήμερα η Μόσχα είναι να αυξηθούν κατακόρυφα οι εξαγωγές ρωσικού υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) και τα επόμενα χρόνια να ηγηθεί στην παγκόσμια αγορά.

Καίριο ρόλο σε αυτό παίζει η Βόρεια Θαλάσσια Διαδρομή, στην Αρκτική, όπου το λιώσιμο των πάγων λειτουργεί «ευνοϊκά» για ναυτιλία όλο τον χρόνο, αυξάνοντας τα κέρδη.

Από την εισβολή στην Ουκρανία, η Ρωσία κοιτάζει όλο και περισσότερο στην Ασία ως ανερχόμενη αγορά για τις εξαγωγές φυσικού αερίου της και όχι μόνο.

Αυτό άλλωστε ξεχώρισε και στο 3ο Φόρουμ Belt and Road (για τους κινεζικούς «Δρόμους του Μεταξιού») στο Πεκίνο (17 - 18 Οκτώβρη), στο οποίο συμμετείχε ο Ρώσος Πρόεδρος, Βλ. Πούτιν, συνοδευόμενος από πολυμελή αντιπροσωπεία, ενώ είχε εκτενείς συνομιλίες με τον Κινέζο ομόλογό του, Σι Τζινπίνγκ.

Εκεί οι εκπρόσωποι της Ρωσίας έδωσαν μεγάλο βάρος στη συνεργασία με κράτη της περιοχής Ασίας - Ειρηνικού σε ενεργειακά έργα, καθώς η καπιταλιστική οικονομική ανάπτυξη στην περιοχή θα παρουσιάσει υψηλότερους ρυθμούς από τον παγκόσμιο μέσο όρο τα επόμενα 10 χρόνια, κι επομένως το επίπεδο κατανάλωσης Ενέργειας στις χώρες αυτές θα αυξηθεί.

Στο ίδιο φόρουμ τονίστηκε ένας ακόμη βασικός στόχος της Ρωσίας, που είναι η αύξηση του εμπορίου με την Κίνα μέσω της Βόρειας Θαλάσσιας Διαδρομής, καθώς και να γίνει ο κορυφαίος προμηθευτής της σε υγροποιημένο φυσικό αέριο, σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο της ρωσικής κυβέρνησης, Αλ. Νόβακ.

Ο Πούτιν απηύθυνε έκκληση για διεθνείς επενδύσεις στη Βόρεια Θαλάσσια Διαδρομή, η οποία, όπως τόνισε, μπορεί να διευρύνει το εμπόριο μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Η διαδρομή ξεκινάει από το Μουρμάνσκ, ρωσική πόλη στη Θάλασσα Μπάρεντς, κοντά στα σύνορα της Ρωσίας με τη Νορβηγία, και κατευθύνεται προς τα ανατολικά μέχρι τον Βερίγγειο Πορθμό, κοντά στην Αλάσκα.

Να σημειωθεί επίσης ότι και η Κίνα προωθεί την τελευταία δεκαετία επενδύσεις στην περιοχή, που τις αποκαλεί «Αρκτικό Δρόμο του Μεταξιού».

Σε σύγκριση με τη Διώρυγα του Σουέζ, η διαδρομή της Βόρειας Θάλασσας μειώνει τη διάρκεια του ταξιδιού σχεδόν στο μισό και, το πιο σημαντικό για τη Μόσχα, διατηρεί τη ροή της κυκλοφορίας εμπορευμάτων εντός της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της Ρωσίας. Αν και δύσκολη διαδρομή λόγω του πυκνού πάγου κατά τη χειμερινή περίοδο, θα μπορούσε να μειώσει σημαντικά τους χρόνους των θαλάσσιων μεταφορών μεταξύ Ευρώπης και Ασίας, δημιουργώντας ένα σοβαρό δέλεαρ για τους επιχειρηματικούς ομίλους και τις κυβερνήσεις της «Δύσης», που λόγω κυρώσεων και σύγκρουσης στην Ουκρανία έχουν μειώσει το εμπόριο με τη Ρωσία.

Ο Νόβακ συνάντησε στο Πεκίνο τον αντιπρόεδρο της κινεζικής κυβέρνησης, Ντινγκ Σουεσιάνγκ, και μίλησε σε ρωσο-κινεζικό επιχειρηματικό φόρουμ υπογραμμίζοντας ότι «η Ρωσία μπορεί να γίνει ο βασικός, αξιόπιστος προμηθευτής LNG της Κίνας, λαμβάνοντας υπόψη τα έργα που πρόκειται να τεθούν σε εφαρμογή», δηλαδή τα έργα στην Αρκτική και το Βόρειο Πέρασμα.

Αυτήν τη στιγμή η Ρωσία είναι ο τέταρτος μεγαλύτερος προμηθευτής LNG της Κίνας. Στην παγκόσμια αγορά LNG ανταγωνίζεται το Κατάρ, τις ΗΠΑ και την Αυστραλία.

Οι Αλ. Νόβακ και Ντινγκ Σουεσιάνγκ συζήτησαν τρόπους περαιτέρω ενίσχυσης των εμπορικών όγκων μεταξύ των δύο χωρών, ώστε να αυξηθούν σε τουλάχιστον 50 εκατ. μετρικούς τόνους φορτίου που θα αποστέλλονται μέσω της Βόρειας Θαλάσσιας Οδού.

Η Ρωσία πέρυσι ενέκρινε ένα αναπτυξιακό σχέδιο για τη διαδρομή αυτή, προσδοκώντας κύκλο εργασιών 80 εκατ. τόνων φορτίου για το 2024 και 150 εκατ. τόνων το 2030.

Στο μεταξύ, τον περασμένο Ιούλη, η μεγαλύτερη πλωτή κατασκευή του κόσμου άρχισε να μεταφέρεται από εργοτάξιο στο Μουρμάνσκ. Η πλατφόρμα των 640.000 τόνων προορίζεται για τη χερσόνησο Gydan στη Σιβηρία, όπου θα συνδεθεί με υποδομές στην ξηρά για να αρχίσει να ψύχει τεράστιες ποσότητες αερίου σε υγρή μορφή (LNG) από το 2024.

Το «Arctic LNG 2» είναι το δεύτερο τέτοιο έργο της ρωσικής εταιρείας παραγωγής φυσικού αερίου «Novatek». Προβλέπει την κατασκευή τριών σταθμών LNG χωρητικότητας 6,6 εκατ. τόνων ετησίως εκάστου και σταθερού συμπυκνώματος αερίου έως 1,6 εκατ. τόνους ετησίως, ενώ σχεδιάζεται να αρχίσει να λειτουργεί στα τέλη του 2023 - αρχές του 2024.

Το «Arctic LNG 2» προσεγγίζει έναν διαχρονικό, στρατηγικό σχεδιασμό της Μόσχας για αποστολές φυσικού αερίου όλο τον χρόνο μέσω της διαδρομής της Βόρειας Θάλασσας.

Η «Novatek» φιλοδοξεί να επεκτείνει την παραγωγή LNG στην Αρκτική σε έως και 70 εκατ. τόνους ανά έτος έως το 2030, από περίπου 21 εκατ. τόνους που αναμένονται φέτος στο εμβληματικό εργοστάσιό της, Yamal LNG.

Μέχρι το 2030, η Ρωσία σχεδιάζει να εξάγει 100 εκατ. τόνους LNG συνολικά και να ηγηθεί στη σχετική παγκόσμια αγορά. Το «Arctic LNG 2» φέρνει αυτόν τον στρατηγικό στόχο πιο κοντά στην υλοποίηση.

Αυτά τα σχέδια περιπλέκονται από τις κυρώσεις της ΕΕ σε κρίσιμες τεχνολογίες που εισάγει η Ρωσία, καθώς και από την απόσυρση του βασικού επενδυτή «TotalEnergies» και «δυτικών» προμηθευτών εξοπλισμού, λόγω του ιμπεριαλιστικού πολέμου στην Ουκρανία. Τον Απρίλη η ΕΕ ανακοίνωσε την απαγόρευση της εξαγωγής εξοπλισμού LNG στη Ρωσία.

Ωστόσο, η παράδοση του πρώτου μέρους του έργου ήταν στην ώρα της, όπως φρόντισε να επισημάνει ο Πούτιν σε τηλεοπτικές δηλώσεις από το Μουρμάνσκ τον Ιούλη.

Μόλις πριν από λίγες μέρες ο Ρώσος Πρόεδρος υπέγραψε νόμο που επιτρέπει σε κρατικές εταιρείες να εξάγουν LNG από κοιτάσματα που βρίσκονται βόρεια του 67ου παραλλήλου. Επιτρέπει, δηλαδή, σε 36 κοιτάσματα που διαχειρίζεται η ρωσική πετρελαιοπαραγωγός «Rosneft» το δικαίωμα εξαγωγής. Τα βόρεια κοιτάσματα βρίσκονται σε σημαντική απόσταση από το ενιαίο σύστημα παροχής φυσικού αερίου και η δημιουργία εσόδων από τα αποθέματα αυτά είναι βιώσιμη μόνο μέσω της παραγωγής LNG.

Οι νέοι κανόνες αναμένεται να επιτρέψουν τη χρηματοδότηση εκμετάλλευσης τεράστιων αποθεμάτων φυσικού αερίου που βρίσκονται μακριά από το ολοκληρωμένο σύστημα της «Gazprom» και να δημιουργήσουν συνθήκες για κλιμάκωση της παραγωγής και των εξαγωγών LNG.

Εξάλλου, ο νόμος εξαιρεί τις εργασίες ανεφοδιασμού LNG από τον νόμο για τις εξαγωγές φυσικού αερίου. Αυτό θα τονώσει τη χρήση LNG ως ενός «πιο φιλικού προς το περιβάλλον» εναλλακτικού καυσίμου στη θαλάσσια και παραποτάμια ναυτιλία.

Να σημειωθεί δε ότι το έργο «Arctic LNG 2», όπως παρουσιάζει σε αναλυτικό του ρεπορτάζ το «Foreign Policy», υποστηρίζεται από μεγάλους ομίλους της «Δύσης».

Η πλατφόρμα - η οποία στέγαζε την πρώτη γραμμή παραγωγής ενός τεράστιου έργου εξόρυξης και υγροποίησης αερίου - βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό στις διεθνείς επενδύσεις και στη «δυτική» τεχνολογία. Η «TotalEnergies», με έδρα τη Γαλλία, ανακοίνωσε συμμετοχή 21,6% στο έργο όταν ξεκίνησε το 2019, μαζί με επενδυτές από την Κίνα και την Ιαπωνία. Εκτοτε, η «TotalEnergies» ανακοίνωσε ότι δεν θα παράσχει πλέον κεφάλαιο στο έργο.

Οι υπερσύγχρονες τουρμπίνες που βγάζουν το αέριο από το έδαφος παρέχονται από την αμερικανική εταιρεία μηχανικών «Baker Hughes». Η γερμανική «Linde» προμήθευσε τους εναλλάκτες θερμότητας για την ψύξη του αερίου. Η βρετανική «Hill & Smith» παρείχε κρυογονικά στηρίγματα σωλήνων. Η ιταλική «Saipem» έπαιξε κρίσιμο συντονιστικό ρόλο και παρείχε ηλεκτρικά καλώδια.

Ερευνα ευρωπαϊκών ΜΜΕ («Der Spiegel», «Der Standard», «Le Monde», «Il Fatto Quotidiano», «Times») έδειξε ότι το «Arctic LNG 2» κατασκευάστηκε με συνεχείς παραδόσεις ζωτικού εξοπλισμού από Ευρωπαίους και Αμερικανούς κατασκευαστές καθ' όλη τη διάρκεια του πολέμου στην Ουκρανία. Αυτές οι αποστολές συνέχισαν να πραγματοποιούνται μετά την ανακοίνωση της ΕΕ για την απαγόρευση εξαγωγής υλικού και τεχνολογίας LNG στη Ρωσία και μέχρι την έναρξη ισχύος της προθεσμίας για τις κυρώσεις.

Σύμφωνα με τα αρχεία των ρωσικών τελωνείων, από τότε που ξεκίνησε η εισβολή στην Ουκρανία, τον Φλεβάρη του 2022, η κύρια ρωσική εμπορική εταιρεία για το «Arctic LNG 2» έχει εισαγάγει εξοπλισμό αξίας άνω των 400 εκατ. δολαρίων από την Ευρώπη.

Τον Σεπτέμβρη το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ επέβαλε κυρώσεις σε δεκάδες ρωσικές εταιρείες που εμπλέκονται στην κατασκευή έργων ενεργειακής υποδομής, όπως το «Arctic LNG 2».

Οι στοχευμένες κυρώσεις περιελάμβαναν μια θυγατρική της «Novatek», που κατασκεύασε δύο τεράστιες δεξαμενές αποθήκευσης LNG στην Αρκτική.

Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ επέβαλε επίσης κυρώσεις σε εταιρεία με έδρα το Αμπου Ντάμπι, η οποία ιδρύθηκε πρόσφατα για να παρέχει «μηχανολογικές υπηρεσίες και τεχνολογία» που «παρέχονταν στο παρελθόν από ευρωπαϊκές εταιρείες».

Νέες κυρώσεις που στοχεύουν τις μελλοντικές ενεργειακές δυνατότητες της Ρωσίας ανακοίνωσαν την Πέμπτη οι ΗΠΑ, και συγκεκριμένα στο «Arctic LNG 2», που «αναμένεται να μεταφέρει ψυχρό LNG στην παγκόσμια αγορά», σημείωσε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ.

Οι ΗΠΑ προσπαθούν να στοχεύσουν την επερχόμενη ενεργειακή παραγωγή της Ρωσίας, με τον ίδιο τρόπο που στόχευσαν τη μελλοντική παραγωγή πετρελαίου σε βαθιές θάλασσες, την εξόρυξη σχιστόλιθου και την Αρκτική μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014.

Μεγάλος ανταγωνιστής της Ρωσίας στο LNG, οι ΗΠΑ προσπαθούν επίσης να περιορίσουν τις αποστολές ρωσικού LNG στην Ευρώπη, η οποία έχει απαγορεύσει τη μεταφορά φυσικού αερίου από τη Ρωσία μόνο μέσω αγωγών.

Η ΕΕ έχει αποφύγει μέχρι στιγμής να επιβάλει κυρώσεις απευθείας στο ρωσικό LNG και στη «Novatek». Καθώς οι αποστολές αργού πετρελαίου με αγωγούς και θαλάσσιες μεταφορές του από τη Ρωσία έχουν σταματήσει σχεδόν εντελώς, το ρωσικό LNG έχει υψηλή ζήτηση.

Το 2022, οι χώρες της ΕΕ έλαβαν το 90% της παραγωγής από το «Yamal LNG» της «Novatek», που βρίσκεται 70 χλμ. από το «Arctic LNG 2». Την ίδια χρονιά, το Βέλγιο, η Γαλλία, η Ολλανδία και η Ισπανία αύξησαν τις ετήσιες εισαγωγές ρωσικού LNG κατά 1/3. Οι αποστολές από το «Yamal» στην Ευρώπη προβλέπεται να συνεχίσουν να αυξάνονται το 2023, σύμφωνα με ανάλυση του High North.

Στο μεταξύ, η ιαπωνική κυβέρνηση εξετάζει τις κυρώσεις των ΗΠΑ στο «Arctic LNG 2» και τις πιθανές επιπτώσεις τους στον εφοδιασμό της χώρας. Οι ιαπωνικές «Mitsui & Co» και JOGMEC ελέγχουν από κοινού το 10% στο «Arctic LNG 2».