Το ζήτημα της εξουσίας σε μια μακρόχρονη πάλη για την παραπέρα ύπαρξη της κεντρικής θέσης του σοσιαλισμού στην Ευρώπη είχε αποφασιστεί. Οπως η 18 Μπρυμαίρ του Λουδοβίκου Βοναπάρτη, έτσι και το πραξικόπημα του Γιέλτσιν δεν ήταν επανάσταση, αλλά ακριβώς το αντίθετο. Η βαθιά στροφή ξέβρασε στην επιφάνεια τυχοδιώκτες σαν τον Γιέλτσιν, ξαπέστειλε έναν κήρυκα του «παγκόσμιου εκδημοκρατισμού» σαν τον Σεβαρντνάντζε στην κορυφή μιας κλίκας πραξικοπηματιών στη Γεωργία και οδήγησε έναν εφευρέτη της «νέας σκέψης» σαν τον Γκορμπατσόφ να γίνει ο ταξιδιώτης που δίνει διαλέξεις, και που σύμφωνα με δικές του δηλώσεις, «τώρα πρέπει να κερδίσει μερικά δολάρια για την οικογένειά του». Αν πάρει κανείς να συγκρίνει παρόμοιες εκτεταμένες ιστορικές διαδικασίες, θα διαπιστώσει με νηφαλιότητα ότι τέτοιου είδους «υποκειμενικές μεταμορφώσεις» δε συμβαίνουν για πρώτη φορά στην ιστορία!

Από αυτή την ιστορική σκοπιά, οι διαδικασίες διάλυσης του υπαρκτού σοσιαλισμού στις ιστορικές συγκεκριμένες μορφές που αυτός πήρε από το 1871 και το 1917/1945, δεν είναι άλλο από μια οπισθοδρομική μορφή πορείας της κίνησης της εποχής και ακριβώς γι' αυτό μια οπισθοδρόμηση με (κοσμο)ιστορική σημασία. Με τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης και του παγκόσμιου συστήματος που ήταν συνδεμένο μαζί της, η Γερμανία και η Ιαπωνία, οι κύριοι χαμένοι του φασιστικού πολέμου, αυτής της μεγάλης σύγκρουσης της εποχής, γίνονται, ας πούμε, εκ των υστέρων πάλι οι κερδισμένοι. Οι οικονομικές, κοινωνικές, πολιτικές και πνευματικές απώλειες αυτής της εκ των υστέρων νίκης θα είναι τεράστιες. Η κοινωνική πρόοδος δείχνει τις «απώλειες τριβής» στην αντιφατική ενότητα του είναι και του γίγνεσθαι, του ενεργητικού και του παθητικού, της συνέχειας και της ασυνέχειας, των εξελικτικών τάσεων και των επαναστατικών ρήξεων, της προόδου και της οπισθοδρόμησης, της «αρμονικής» ανάπτυξης και της όξυνσης με τις κρίσεις.

Ωστόσο, ακόμα και στη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης και του υπαρκτού σοσιαλισμού παρουσιάζονται ουσιαστικά στοιχεία του περιεχομένου της εποχής. Σαν κύριες τάξεις δεν εμφανίστηκαν στην ιστορία άλλες από την αστική τάξη και την εργατική τάξη. Η αντιφατική τους πάλη και η αντιφατική τους ενότητα έχουν φανερωθεί το ίδιο καθαρά όπως και το γεγονός ότι όπου υποκύπτει η εργατική τάξη, όπου αποτυχαίνουν οι αντιπροσωπευτικά δρώντες θεσμοί της, δεν υπάρχει άλλο ιστορικό υποκείμενο, ικανό να είναι στη θέση της κοινωνικός φορέας της προόδου της κοινωνίας. Η ιμπεριαλιστικά παραμορφωμένη κοινωνικοποίηση ή η οικουμενική μετάβαση στη συνειδητή, σχεδιασμένη, ανθρώπινη συμπεριφορά του κοινωνικοποιημένου ανθρώπου με τη φύση και με τον εαυτό του, παρουσιάζονται στη διάλυση σαν πραγματική ιστορική εναλλακτική λύση της εποχής.

ΤΕΛΟΣ

ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ «ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ»:

Υπενθυμίζουμε ότι τόσο το συγκεκριμένο άρθρο, όσο και άλλα που δημοσιεύει ο «Ριζοσπάστης» αυτήν την περίοδο, με αφορμή τα 10 χρόνια από την ανατροπή του σοσιαλιστικού συστήματος και τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης, δεν καλύπτουν όλες τις πλευρές του ζητήματος, ούτε απηχούν σε όλα τους τα σημεία τις εκτιμήσεις και τις θέσεις του Κόμματος, θεωρούμε όμως ότι συμβάλλουν στον προβληματισμό που αναπτύσσεται για τα τραγικά εκείνα γεγονότα και οι αναγνώστες μας κριτικά πρέπει να μελετούν τις σχετικές απόψεις.