Οταν το Μάρτη 1998 η Κομισιόν και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) έδωσαν το «πράσινο φως» για ένταξη 11 κρατών - μελών στη «ζώνη ΕΥΡΩ» της ΟΝΕ - απόφαση που εγκρίθηκε οριστικά την Πρωτομαγιά του 1998 και τέθηκε σε ισχύ την 1/1/1999 - η Ελλάδα κρίθηκε ότι «δεν πληροί» ακόμα τις προϋποθέσεις. Βασική εκκρεμότητα ήταν η μη συμμετοχή της χώρας στο Μηχανισμό Συναλλαγματικών Ισοτιμιών (ΜΣΙ) και έτσι η δραχμή υποτιμημένη κατά 12,8% εντάχθηκε αναγκαστικά το Μάρτη του '98 στο Ενιαίο Νομισματικό Σύστημα.

Με την ένταξη των «11» στη «ζώνη ΕΥΡΩ», το ΜΣΙ μετονομάζεται σε ΜΣΙ (2) και περιλαμβάνει μόνο την ελληνική δραχμή και τη δανέζικη κορόνα. Βρετανία και Σουηδία όχι μόνο απέχουν από το «τρίτο στάδιο» της ΟΝΕ, αλλά δε συμμετέχουν καν στο ΜΣΙ (2). Για τη δραχμή ο νέος μηχανισμός προβλέπει το ΕΥΡΩ ως «νόμισμα αναφοράς» και κεντρική ισοτιμία με σχετικά μεγάλα περιθώρια συναλλαγματικής διακύμανσης έναντι του ΕΥΡΩ (15%). Καθορίστηκε κεντρική ισοτιμία 357 δραχμές ανά ΕΥΡΩ, «αισθητά χαμηλότερη από την αγοραία ισοτιμία» (Κομισιόν), η οποία έγινε 353,109 δραχμές ανά ΕΥΡΩ την 1/1/1999 με την έναρξη του «τρίτου σταδίου» της ΟΝΕ. Και παρέμεινε αμετάβλητη μέχρι το περασμένο Σάββατο.

Ομως η δραχμή ανατιμήθηκε τεχνητά, ή μη, στο εσωτερικό της χώρας και την περασμένη Παρασκευή η αγοραία ισοτιμία ήταν 331,80. Ηταν σαφές ότι η δραχμή έπρεπε, έτσι και αλλιώς, να υποτιμηθεί γιατί ένταξη στην ΟΝΕ, δεν μπορεί να γίνει παρά στη βάση της κεντρικής ισοτιμίας. Το Μάαστριχτ όμως απαγορεύει υποτίμηση για τη δραχμή από το Μάρτη του 1998 μέχρι το Μάρτη του 2000, οπότε η κυβέρνηση θα καταθέσει την αίτηση ένταξης στην ΟΝΕ. Ετσι χρησιμοποιήθηκε το τέχνασμα της ανατιμημένης διολίσθησης, ώστε μέχρι τέλος του χρόνου να υποτιμηθεί η δραχμή όχι με εφάπαξ υποτίμηση, αλλά με σταδιακή διολίσθηση. Με 340,75 δραχμές ανά ΕΥΡΩ, η δραχμή «ανατιμάται» έναντι της κεντρικής ισοτιμίας (353,109), αλλά υποτιμάται έναντι της τρέχουσας, αγοραίας ισοτιμίας, που, όμως, πρέπει να καλύψει σταδιακά την «ψαλίδα», τάξης μείον 3,3% μέσα στους «επόμενους δώδεκα μήνες». (Γ. Στουρνάρας).

Το τέχνασμα της ανατίμησης έχει χρησιμοποιηθεί επανειλημμένα στο παρελθόν από την Ιταλία (1996), τη Φινλανδία (1996) και την Ιρλανδία (1998), ακριβώς γιατί η μονεταριστική επιταγή του Μάαστριχτ βρίσκεται εκτός οικονομικής πραγματικότητας, και πολλές κυβερνήσεις, σε συνεννόηση με τις Βρυξέλλες, «διορθώνουν» με τέτοιους τρόπους τους οικονομικούς δείκτες για να μην αναγκαστούν να αποδεχτούν δημόσια τη θεωρητική ανεπάρκεια της ΟΝΕ. Η επιλογή της συγκεκριμένης χρονικής στιγμής δεν είναι χωρίς κόστος, γιατί ενδεχόμενη «θετική» επίδραση στα επιτόκια, ή αναγκαστική παρέμβαση στην αγορά συναλλάγματος, αν κάτι πάει στραβά, συμμετράται από τις Βρυξέλλες ως «μη υγιής συμπεριφοράς», στα πλαίσια της «αξιολόγησης της σταθερότητας».

Η «σταθεροποίηση» της χρηματιστηριακής αγοράς δεν αφορά τις Βρυξέλλες. Η διαδικασία ένταξης της χώρας στην ΟΝΕ, που αρχίζει το Μάρτη του 2000 και θα ολοκληρωθεί τον Ιούνη, αφορά την πλήρωση των «κριτηρίων» Μάαστριχτ ανεξάρτητα από τα όποια λογιστικά τερτίπια χρησιμοποιηθούν. Ετσι από την όλη ιστορία, το μόνο σίγουρο είναι «η κεντρική σημασία των μισθολογικών εξελίξεων». Μ' άλλα λόγια, όχι μόνο θα 'χουμε υποτίμηση της δραχμής εντός του 2000, αλλά οι Βρυξέλλες απαιτούν περαιτέρω μείωση των μισθών με ή χωρίς φορολογική επιβάρυνση. Και αυτό είναι ένα επιπλέον κόστος της τελευταίας στιγμής, που θα κληθούν να πληρώσουν και πάλι οι Ελληνες εργαζόμενοι. ΟΝΕ δε σημαίνει το ίδιο για πλούσιους και φτωχούς.

Η υποχρεωτική υποτίμηση της δραχμής και η ταξική επιταγή Κομισιόν - κυβέρνησης για μείωση μισθών και συντάξεων, αλλά και έλεγχο των συλλογικών συμβάσεων εργασίας αποτελούν, ουσιαστικά, τα πρώτα κακά μαντάτα από την ένταξη στην ΟΝΕ. Το Μάαστριχτ είχε επιβάλει σκληρές ταξικές «στρατηγικές» ήδη από το «πρώτο στάδιο» (1990-1994) και το «δεύτερο, μεταβατικό στάδιο» (1994-1998) της ΟΝΕ. Αλλά το «τρίτο στάδιο» που τέθηκε σε ισχύ από 1/1/1999 και η δημιουργία της «ζώνης ΕΥΡΩ» επιβάλλουν, εκ των πραγμάτων, περισσότερη και αποδοτικότερη εκμετάλλευση της μισθωτής εργασίας στο σύνολο της ΕΕ. Αυτός είναι και ο λόγος που κυβέρνηση και τραπεζίτες κραυγάζουν υπέρ της ΟΝΕ, χωρίς να έχουν εξηγήσει ποτέ τις σκληρές οικονομικές υποχρεώσεις που το Μάαστριχτ (1992) και το «Σύμφωνο Σταθερότητας» (1997) επιβάλλουν στους εργαζόμενους. Αξίζει τον κόπο να τους ρωτήσει κανείς γιατί η δραχμή κουρελιάζεται έναντι του ΕΥΡΩ, γιατί ξεπουλάνε ό,τι απέμεινε από τον πλουτοπαραγωγικό ιστό της χώρας, αλλά κανένας δεν κάνει λόγο π. χ. για εξίσωση μισθών στην ΕΕ; Μετά από εικοσαετή άγρια λιτότητα του ελληνικού λαού, γιατί ο εργαζόμενος να «κερδίζει» από την περιβόητη ένταξη στην ΟΝΕ μόνο υποτίμηση, «συγκρατημένους» μισθούς, φτώχεια και ανεργία; Γιατί είναι «εθνικός στόχος» κάτι που θα κάνει τους πλούσιους πλουσιότερους και τους φτωχούς φτωχότερους; Το κυβερνών κόμμα και οι θιασώτες του Μάαστριχτ επαίρονται για την ένταξη στην ΟΝΕ, αλλά γιατί οι εργαζόμενοι να επανεκλέξουν αυτούς που θεωρούν «ιστορική» μια απόφαση περαιτέρω εξαθλίωσης, φτώχειας και ανεργίας του ελληνικού λαού;