Στην Εκθεση υπογραμμίζεται ότι οι παραβιάσεις της νομιμότητας, που συνεπάγονται προσβολές ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εκπορεύονται και από Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Οτι παρατηρείται το φαινόμενο δήμοι να εφαρμόζουν πολιτικές διακρίσεων σε βάρος προσώπων, τα οποία είτε δεν ανήκουν στο εκλογικό σώμα που τους αναδεικνύει ή είναι μέλη μειονοτικής ομάδας.

Σημειώστε ότι η ισότητα ενώπιον του νόμου και η προστασία όλων των ατόμων έναντι αθέμιτων διακρίσεων αποτελεί δικαίωμα το οποίο έχει αναγνωριστεί από την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, τη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την εξάλειψη κάθε μορφής διάκρισης σε βάρος των γυναικών, τη διεθνή σύμβαση για την εξάλειψη κάθε μορφής φυλετικής διάκρισης, τα σύμφωνα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για τα ανθρώπινα δικαιώματα, καθώς και από την ευρωπαϊκή σύμβαση για την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών. Επιπροσθέτως, η αρχή της ισότητας καθιερώνεται από το Σύνταγμα (παραγρ. 1 και 2 του άρθρου 4) και από το ευρωπαϊκό κοινοτικό δίκαιο.

Ωστόσο ο «Συνήγορος» διαπιστώνει ότι η διοίκηση επιφυλάσσει «δυσμενή διακριτική μεταχείριση σε διοικούμενους, λόγω ιθαγένειας και εξακολουθεί να εφαρμόζει δυσμενείς διοικητικές πρακτικές σε άτομα, λόγω εθνοτικής καταγωγής». Ορισμένα παραδείγματα που αναφέρονται στην Εκθεση:

Ομογενής από την Αλβανία απευθύνθηκε στον Συνήγορο του Πολίτη, επειδή ο Δήμος Κορωπίου απέρριψε αίτημά της για εγγραφή του δεύτερου ανήλικου γιου της στον παιδικό σταθμό του δήμου. Από την έρευνα του Συνηγόρου προέκυψε ότι η απόρριψη του αιτήματος της ενδιαφερόμενης μπορεί να υποκρύπτει διακριτική μεταχείριση, λόγω ιθαγένειας, καθώς η αιτιολογία που προβλήθηκε από τον δήμο για την απόρριψη του αιτήματος ήταν ανακριβής. Η αίτηση είχε υποβληθεί εμπρόθεσμα και επομένως δεν ετίθετο ζήτημα «συμπλήρωσης του ανώτατου ορίου δυναμικότητας του παιδικού σταθμού», όπως επικαλέστηκε ο δήμος, ούτε ζήτημα έλλειψης προσωπικού, αφού επακολούθησαν τρεις επιπλέον εγγραφές. Το 2002 η ενδιαφερόμενη υπέβαλε εκ νέου αίτηση για εγγραφή του γιου της στον ίδιο παιδικό σταθμό, ενημερώθηκε όμως προφορικώς ότι το αίτημά της απορρίφθηκε. Υστερα από αλλεπάλληλες ενέργειες της Αρχής προς τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες, το αίτημα τελικά ικανοποιήθηκε.

Δημότης του Δήμου Ζεφυρίου, η οποία επιθυμούσε να πωλήσει το ακίνητό της σε μέλος της κοινότητας Ρομά, κατήγγειλε ότι η αρμόδια δημοτική υπηρεσία αρνήθηκε να χορηγήσει βεβαίωση Τέλους Ακίνητης Περιουσίας (ΤΑΠ), προβαίνοντας, κατά τους ισχυρισμούς της, σε έμμεσο έλεγχο του προσώπου του αγοραστή. Οι υπόνοιες για έμμεσο έλεγχο ενισχύονταν από το γεγονός ότι ο δήμος απαιτούσε την προσκόμιση δικαιολογητικών (π.χ. εκκαθαριστικό σημείωμα της αρμόδιας ΔΟΥ του αγοραστή), τα οποία, σύμφωνα με την παραγρ. 18 του άρθρου 24 του Ν. 2130/1993, δεν είναι απαραίτητα για τη χορήγηση βεβαίωσης ΤΑΠ.

Απευθυνόμενος στον Δήμαρχο Ζεφυρίου, ο Συνήγορος του Πολίτη επισήμανε ότι, εφόσον δεν οφείλεται τέλος ακίνητης περιουσίας, ο αρμόδιος ΟΤΑ υποχρεούται να χορηγήσει τη βεβαίωση ΤΑΠ, νομιμοποιούμενος να ζητήσει μόνο τα δικαιολογητικά εκείνα τα οποία είναι κρίσιμα για τη διαπίστωση της μη οφειλής. Την ίδια θέση με τον Συνήγορο του Πολίτη υιοθέτησαν οι αρμόδιες διευθύνσεις του υπουργείου Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης καθώς και της Περιφέρειας Αττικής, ζητώντας εγγράφως από τον Δήμαρχο Ζεφυρίου να πράξει τα νόμιμα.

Ο Δήμαρχος Ζεφυρίου χορήγησε τελικά τη βεβαίωση ΤΑΠ στην ενδιαφερόμενη, αφού όμως εκείνη προσκόμισε τα επιπλέον δικαιολογητικά, έχοντας μάλιστα επιλέξει άλλον αγοραστή, μη μέλος της κοινότητας Ρομά. Ωστόσο, ο δήμαρχος, με έγγραφό του προς τον Συνήγορο του Πολίτη, δήλωσε ότι η απαίτηση προσκόμισης επιπλέον δικαιολογητικών είχε αποφασιστεί από το δημοτικό συμβούλιο, προκειμένου να ελεγχθεί το «ξέπλυμα» χρήματος που προέρχεται από εμπορία ναρκωτικών σε αγορές ακινήτων.

Ο Συνήγορος του Πολίτη επισήμανε αφ' ενός ότι η αιτιολογία που προβάλλεται από τον Δήμαρχο Ζεφυρίου δεν είναι δυνατόν να νομιμοποιήσει παράνομη συμπεριφορά και, συγκεκριμένα, την παραβίαση των διατάξεων περί χορήγησης βεβαίωσης ΤΑΠ. Αφ' ετέρου ότι ο επιλεκτικός έλεγχος, ο οποίος έχει ως αντικείμενο όλα αδιακρίτως τα μέλη της κοινότητας Ρομά και μόνον αυτά αντιμετωπίζοντάς τα ως δυνητικά ενόχους για το έγκλημα της εμπορίας ναρκωτικών, συνιστά διακριτική μεταχείριση με βάση την εθνοτική καταγωγή των εμπλεκομένων, η οποία διώκεται ποινικά κατ' εφαρμογήν των άρθρων 2 και 3 του Ν. 927/1979.

Σε συνέχεια των παραπάνω ενεργειών του Συνηγόρου, η Διεύθυνση ΟΤΑ Δυτικής Αττικής εισηγήθηκε προς τον Γενικό Γραμματέα της Περιφέρειας Αττικής την άσκηση πειθαρχικού ελέγχου σε βάρος του εμπλεκόμενου δημάρχου (υπόθεση 2855/2002).