30 Μάρτη 1952: Από τις φυλακές της Καλλιθέας, ο Νίκος Μπελογιάννης, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, μεταφέρεται μαζί με τους συγκρατούμενούς του Νίκο Καλούμενο, Ηλία Αργυριάδη και Δημήτρη Μπάτση στου Γουδή για να εκτελεστεί, ολοκληρώνοντας έτσι άλλο ένα έγκλημα του αστικού κράτους, με κυβέρνηση Πλαστήρα. Οι εφημερίδες θα γράψουν ότι ο Μπελογιάννης είχε ακούσει ήρεμος την καταδίκη του σε θάνατο, αποχαιρέτησε τους συγκρατούμενούς του στις φυλακές και μπρος στο εκτελεστικό απόσπασμα αρνήθηκε να του δέσουν τα μάτια. Ζητωκραύγασε για το ΚΚΕ και έπεσε από τις σφαίρες του αποσπάσματος. Ηταν 37 χρόνων.

Οπως έγραφε σε ανακοίνωσή του το ΠΓ της ΚΕ του Κόμματος την ίδια μέρα: «Σήμερα στις 4 η ώρα έπαψε να χτυπάει η φλογερή καρδιά ενός μεγάλου αγωνιστή του λαού της Ελλάδας και της φιλειρηνικής ανθρωπότητας. (...) Ο Μπελογιάννης έπεσε από τα αμερικάνικα βόλια που τα έριξαν οι δήμιοι Πλαστήρας - Βενιζέλος. Ο Μπελογιάννης όμως ζει μέσα στις καρδιές εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων. Ο Μπελογιάννης πέρασε στο πάνθεον των μεγάλων ηρώων της προοδευτικής ανθρωπότητας» (Ανακοίνωση του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ στις 30 Μάρτη του 1952, «Το ΚΚΕ. Επίσημα Κείμενα», τ. 7ος, σελ. 252, εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή»).

Ο Μπελογιάννης είχε πέσει στα χέρια της Ασφάλειας στις 20 Δεκέμβρη 1950. Τον συνέλαβαν μόλις μπήκε στο σπίτι της οδού Πλαπούτα 30, κοντά στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας, που λειτουργούσε ως γιάφκα του παράνομου κομματικού μηχανισμού.

Η πρώτη δίκη του Μπελογιάννη και των συντρόφων του άρχισε στις 19 Οκτώβρη 1951 στο Εκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών. Ο Μπελογιάννης, με τη στάση του στο δικαστήριο, συνέτριψε το κατηγορητήριο, υπερασπίζοντας την πολιτική του ΚΚΕ και τον αγώνα του ΔΣΕ, τελειώνοντας την απολογία του με τα παρακάτω λόγια:

«Σας μίλησα για την πολιτική του ΚΚΕ. Θέλω όμως να τονίσω και αυτό: Οτι το ΚΚΕ έχει ρίζες στο λαό ποτισμένες με αίμα και δεν εξοντώνεται ούτε με στρατοδικεία, ούτε με εκτελεστικά αποσπάσματα. Η πολιτική του απόβλεπε πάντοτε στο καλό του λαού και της χώρας μας. Σ' αυτό αποβλέπει και σήμερα. Γι' αυτό και ο λαός το υποστηρίζει. (...) Γι' αυτή μας την πολιτική με δικάζετε. Δεν ζητώ την επιείκειά σας. Θα δεχτώ με περηφάνια και στωικότητα την καταδίκη μου και θαρραλέα θα αντιμετωπίσω ακόμη και το εκτελεστικό σας απόσπασμα» («Νέος Κόσμος», Μάρτης 1954, σελ. 52, από το άρθρο του Αλέκου Ψηλορείτη, «ΝΙΚΟΣ ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗΣ»).

Δύο μέρες πριν από τη λήξη της πρώτης δίκης, συνελήφθησαν στη βίλα Αύρα στη Γλυφάδα και στο σπίτι της οδού Λυκούργου στην Καλλιθέα ο Ηλίας Αργυριάδης και ο Νίκος Καλούμενος, ενώ στο δεύτερο σπίτι αυτοκτόνησε ο Ν. Βαβούδης. Στο μεταξύ, είχε συλληφθεί και ο Δημήτρης Μπάτσης από την Ασφάλεια Πειραιά. Με το «στοιχείο» των ασυρμάτων που βρέθηκαν στα παραπάνω σπίτια, άρχισε στις 15 Φλεβάρη 1952 η δεύτερη δίκη του Νίκου Μπελογιάννη και ακόμα 28 κομμουνιστών, με την κατηγορία της «διενέργειας κατασκοπείας κατά των συμφερόντων του κράτους» και με βάση τον μεταξικό νόμο 375/1936. Στόχος ήταν ο διασυρμός του ΚΚΕ ως κόμματος «ξενοκίνητου» για την απομόνωσή του από το λαό, τη συκοφάντηση και τον μηδενισμό της ηρωικής δράσης τη δεκαετία του 1940.

Η στάση του Μπελογιάννη και άλλων κατηγορουμένων στη δεύτερη δίκη, όπως και στην πρώτη, ήταν υποδειγματική, με επιχειρηματολογία που κατακεραύνωνε τις κατασκευασμένες κατηγορίες. Ο ίδιος ο Ν. Μπελογιάννης, στις σημειώσεις που κρατούσε στη διάρκεια της δίκης (υπάρχουν στο Αρχείο του ΚΚΕ), έγραφε: «Δεν χτυπιέται με τέτοια μέσα το Κ.

Εχει ρίζες βαθειές και ακατάλυτες, ποτισμένες στους αγώνες του για... Πιστεύουμε στο πιο ωραίο ιδανικό που από τα αρχαία χρόνια οραματίστηκαν τα πιο φωτισμένα (σ.σ. μυαλά) και αγωνιζόμαστε για να γίνει το ιδανικό αυτό πραγματικότητα στην Ελλάδα και σ' όλο τον κόσμο. Αγαπάμε την Ελλάδα και το λαό της πολύ περισσότερο από τους κατηγόρους μας

το δείξαμε όταν κινδύνευε κ.λπ.

Αγωνιζόμαστε για να ξημερώσουν για τη χώρα μας καλύτερες, ευτυχισμένες ημέρες χωρίς πείνα και πολέμους. Και για το σκοπό αυτό όταν χρειαστεί δίνουμε αδίσταχτα τη ζωή μας».