Οι ενεργειακοί - και άλλοι - σχεδιασμοί ΗΠΑ και ΕΕ στα Βαλκάνια σε αντιπαράθεση με τα σχέδια άλλων ιμπεριαλιστικών κέντρων και ο ρόλος κρατών της περιοχής στην ευόδωσή τους, οι ιδιαίτερες στοχεύσεις των αστικών τους τάξεων, τα έργα υποδομής και οι προσπάθειες ένταξης σε ΕΕ και ΝΑΤΟ των χωρών των Δυτ. Βαλκανίων, βρέθηκαν στο επίκεντρο της τετραμερούς Συνόδου Κορυφής Ελλάδας - Σερβίας - Βουλγαρίας - Ρουμανίας που φιλοξενήθηκε στη Βάρνα της Βουλγαρίας προχτές, Τρίτη.

Ενδεικτικές του περιεχομένου της συνάντησης ήταν οι δηλώσεις του πρωθυπουργού, Αλ. Τσίπρα, που ανέφερε ότι «αποφασίσαμε να συνεργαστούμε, λοιπόν, στενά σε μία σειρά από τομείς, όπως η Ενέργεια, η οικονομία γενικότερα, οι μεταφορές, αλλά και η διαχείριση κρίσεων, η ασφάλεια, η προσφυγική κρίση». Δήλωσε ακόμα πως έγιναν συνομιλίες «για πολύ μεγάλα αναπτυξιακά έργα στην περιοχή μας», και πρόσθεσε: «Για παράδειγμα, ο αγωγός TAP, ο κάθετος διάδρομος IGB, οι αγωγοί από την Ανατολική Μεσόγειο, οι σιδηροδρομικές διασυνδέσεις Θεσσαλονίκη - Βελιγράδι, Θεσσαλονίκη - Ρούσε και γιατί όχι και Βουκουρέστι».

Επιβεβαιώνοντας ότι οι σχεδιασμοί των μονοπωλιακών ομίλων περνάνε μέσα απ' την ένταξη και βαθύτερη ενσωμάτωση των κρατών αυτών στην ΕΕ αλλά και την «πρεμούρα» της εγχώριας αστικής τάξης να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στα τέτοια σχέδια, ο πρωθυπουργός στη δήλωσή του ανέφερε πως θα πρέπει να αξιοποιηθεί η προεδρία της Βουλγαρίας στην ΕΕ «για να αναζωογονήσουμε την "Ατζέντα της Θεσσαλονίκης" το 2003, εκεί όπου αποφασίστηκε η διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ενωσης και με χώρες των Βαλκανίων», διευκρινίζοντας πως «αναζωογόνηση της "Ατζέντας της Θεσσαλονίκης" σημαίνει ουσιαστική συζήτηση για την ενταξιακή πορεία των Δυτικών Βαλκανίων». Ζήτησε μάλιστα από την ΕΕ να δοκιμάσει «το διεθνή της ρόλο» και «στη βαλκανική γειτονιά. Υπό αυτήν την έννοια, μία σειρά από κρίσιμα ζητήματα πρέπει να προχωρήσουν μέσα στο πλαίσιο του διαλόγου», θέτοντας εμμέσως πλην σαφώς και ζητήματα που άπτονται της αλλαγής συνόρων.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η κυβέρνηση καταγράφει ως σημαντικά αποτελέσματα της Συνόδου, τα εξής τρία: Συμφωνήθηκε να συνέλθει 2η τετραμερής Σύνοδος στο Βελιγράδι και το σχήμα αποκτά έτσι «χαρακτηριστικά μόνιμης συνεργασίας». Υιοθετήθηκε η ελληνική πρόταση για σύνοδο ΕΕ - Δυτικών Βαλκανίων υπό «κοινή βαλκανική» προεδρία της ΕΕ το α' εξάμηνο του 2018 (τυπικά την προεδρία στο Συμβούλιο της ΕΕ ασκεί η Βουλγαρία για πρώτη φορά από την ένταξή της στην ΕΕ). Τέλος, συμφωνήθηκε να γίνει κοινό αίτημα του Αλ. Τσίπρα και του Βούλγαρου πρωθυπουργού, Μπόικο Μπορίσοφ, στην Κομισιόν για ευρωενωσιακή χρηματοδότηση της σιδηροδρομικής σύνδεσης Θεσσαλονίκης - Βάρνας.

Τις επιδιώξεις της αστικής τάξης της χώρας που η κυβέρνηση υπηρετεί με τέτοιες πρωτοβουλίες επιβεβαίωσε, εμμέσως πλην σαφώς, χτες, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Δ. Τζανακόπουλος, ο οποίος, απαντώντας σε ερώτηση για το ταξίδι του πρωθυπουργού στις ΗΠΑ στα μέσα του μήνα, υποστήριξε πως «σηματοδοτεί και την αλλαγή σελίδας, που έχει επισυμβεί, όχι μόνον στην ελληνική οικονομία, αλλά και στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται πλέον την Ελλάδα ξένοι, κεντρικής σημασίας, πολιτικοί ηγέτες, ως προς το ρόλο που καλείται να παίξει στην ευρύτερη περιοχή. Επομένως, νομίζω ότι η ατζέντα θα κινηθεί γύρω από τα ζητήματα της οικονομίας, γύρω από ζητήματα ασφάλειας, γεωπολιτικής, αλλά βεβαίως και γύρω από τα ζητήματα της Ενέργειας». Θυμίζουμε εξάλλου πως και ο Αμερικανός πρέσβης έχει επανειλημμένα σε δηλώσεις του τονίσει ότι οι ΗΠΑ βλέπουν την Ελλάδα ως «πυλώνα» της στρατηγικής τους στην περιοχή και ειδικότερα σε ό,τι αφορά τα Βαλκάνια.

«Μιλήσαμε για την ανάπτυξη των επιχειρήσεων, του τουρισμού και των κοινών μας έργων», ανέφερε ο πρωθυπουργός της Βουλγαρίας, Μπόικο Μπορίσοφ, προσθέτοντας πως «ενωθήκαμε γύρω από την ιδέα ότι η φυσική συνέχεια του έργου που ανακοινώθηκε στην Καβάλα για τη σύνδεση του Αιγαίου με τη Μαύρη Θάλασσα και τον Δούναβη, είναι το Βελιγράδι. Δίνουμε την ευκαιρία για μια νέα ανάπτυξη της περιοχής (...) Αυτά είναι σήματα προς τις Βρυξέλλες ότι υπάρχουν υπεύθυνοι πολιτικοί στην περιοχή αυτή, οι οποίοι είναι πρόθυμοι να αφήσουν πίσω αυτά που τους εμποδίζουν και να ακολουθήσουν το δρόμο της ανάπτυξης. Αυτό που προσφέρουμε είναι προς όφελος ολόκληρης της Ευρώπης. Σήμερα κάνουμε κάτι καλό για την Ευρώπη».

Πρόσθεσε πως «μία φορά, το 2002 ή το 2003, χαρτογραφήθηκε ο "οδικός χάρτης", τον οποίο διατυπώσαμε με αυτοπεποίθηση για την ΕΕ. Τώρα, μεταξύ μας είναι ο Πρόεδρος της Σερβίας και γνωρίζουμε ότι η θέση της είναι στην ΕΕ. Καταβάλλουμε κάθε προσπάθεια για να επιταχύνουμε τη διαδικασία. Νομίζω ότι θα είναι υπέρ της ειρήνης στα Βαλκάνια».

Ο, δε, Πρόεδρος της Σερβίας, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, είπε: «Η Σερβία βρίσκεται στο δρόμο προς την Ευρώπη και είμαι ευγνώμων για τη στήριξη της Βουλγαρίας, της Ελλάδας και της Ρουμανίας». Δεν παρέλειψε και τα γνωστά... παράπονα, αξιοποιώντας το πρόσφατο δημοψήφισμα της Καταλονίας: «Η Ισπανία δεν αναγνώρισε το δημοψήφισμα στο Κοσσυφοπέδιο, αλλά η Κομισιόν έδειξε δύο μέτρα και δύο σταθμά. Μερικές φορές εμείς οι Σέρβοι αναρωτιόμαστε γιατί πρέπει να είμαστε θύματα αυτού. Θα το πολεμήσουμε αυτό».

Ο πρωθυπουργός της Ρουμανίας, Μιχάι Τουντόσε, σημείωσε ότι η συνεργασία μεταξύ των τεσσάρων χωρών είναι «στρατηγική», ενώ «δείχνοντας» και προς το κουβάρι των ανταγωνισμών με τα άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα, όπως η Ρωσία, που περιπλέκεται περαιτέρω, έσπευσε να δηλώσει πως «αυτή η ομάδα δεν είναι ενάντια σε κάτι ή εναντίον κάποιου, αλλά σκοπός της είναι μόνο να πολλαπλασιάσει τις ευκαιρίες και να εργαστεί για τη σταθερότητα στα Βαλκάνια». Αμέσως μετά βέβαια τόνισε τη σημασία των συνδέσεων αερίου μεταξύ Σερβίας - Βουλγαρίας και μεταξύ Βουλγαρίας - Ρουμανίας, λέγοντας πως «όλοι μαζί πρέπει να δράσουμε ως ένα στις σχέσεις με άλλες χώρες και να αποφύγουμε την εξάρτηση από έναν μόνο προμηθευτή ενεργειακών πόρων», αναπαράγοντας βασικά τη θέση ΕΕ και ΗΠΑ για «απεξάρτηση» της ΕΕ από το ρωσικό φυσικό αέριο.

«Δεν πρέπει να χάσουμε χρόνο, αλλά πρέπει να υλοποιήσουμε τα κοινά έργα στον τομέα των μεταφορών και της Ενέργειας που δεν στρέφονται κατά άλλων χωρών», συμπλήρωσε ο Ρουμάνος και κατέληξε: «Ολες οι χώρες έχουν συμφέρον να έχουν ενεργειακή ανεξαρτησία, οι ηλεκτρικές συνδέσεις είναι πολύ σημαντικές (...) Πρέπει να συντονίσουμε τα έργα υποδομής, να αναπτύξουμε ένα δίκτυο σε μεγάλους ευρωπαϊκούς διαδρόμους».

Εξάλλου, με παρόμοια ατζέντα, ξεκίνησε χτες και ολοκληρώνεται σήμερα στη Θεσσαλονίκη η συνεδρίαση της 2ης Υπουργικής Συνάντησης Ελλάδας, Αλβανίας, Βουλγαρίας και ΠΓΔΜ, με συμμετοχή των υπουργών Εξωτερικών και Εσωτερικών των τεσσάρων χωρών καθώς και αξιωματούχων των υπουργείων Ενέργειας.

Σύμφωνα με το ΥΠΕΞ, «η συνάντηση εντάσσεται στην ευρύτερη στρατηγική της ελληνικής διπλωματίας για την ενίσχυση της περιφερειακής σταθερότητας και της διασυνοριακής συνεργασίας μεταξύ των όμορων κρατών των νοτίων Βαλκανίων», την προσπάθεια δηλαδή για να αναλάβει αναβαθμισμένους ρόλους στα ευρωΝΑΤΟικά σχέδια στην περιοχή, και «βασική θεματική της συνάντησης αποτελούν οι γεωπολιτικές εξελίξεις και προκλήσεις στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων και η περαιτέρω προώθηση της περιφερειακής συνεργασίας». Παράλληλα, στη θεματολογία της συνάντησης βρίσκονται τα ζητήματα Ασφάλειας και Ενέργειας, ενώ, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, οι υπουργοί Εσωτερικών θα συζητήσουν την ενίσχυση της συνεργασίας σε ζητήματα που σχετίζονται με την «καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος», την προώθηση της «διασυνοριακής συνεργασίας σε θέματα μετανάστευσης, επιστροφών, καταπολέμησης των δικτύων διακίνησης και εμπορίας ανθρώπων». Από ελληνικής πλευράς στη συνάντηση μετέχουν ο υπουργός Εξωτερικών, Ν. Κοτζιάς, ο αναπληρωτής υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Ν. Τόσκας, ενώ από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ο γγ Μ. Βερροιόπουλος.