Μια απλή ανάγνωση του υπάρχοντος πολιτικού συσχετισμού δυνάμεων δείχνει ότι η συγκεκριμένη νίκη δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Το στρατόπεδο του ΝΑΙ υποστηρίχτηκε από τις μονοπωλιακές επιχειρήσεις και τους εργοδοτικούς φορείς, την κυβέρνηση και το 80% των βουλευτών της Δανίας. Οι καθεστωτικές δυνάμεις είχαν ήδη σημειώσει μια σημαντική επιτυχία στις 28 Μάη 1998 με την υπερψήφιση της Συνθήκης του Αμστερνταμ με ποσοστό 55,1% υπέρ. Τι οδήγησε λοιπόν στην αλλαγή των συσχετισμών;

Ολα τα στοιχεία δείχνουν ότι ο δανέζικος λαός συνειδητοποίησε δύο βασικούς κινδύνους για το μέλλον του:

α) Τις αρνητικές επιπτώσεις από την προώθηση των αναδιαρθρώσεων που περιλαμβάνει ο μονόδρομος της ΟΝΕ.

Βέβαια, οι καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις δεν προωθούνται μόνο στις χώρες της λεγόμενης ευρωζώνης, αφού σε τελευταία ανάλυση στοχεύουν στην αύξηση της κερδοφορίας των διεθνών μονοπωλίων. Ομως αρκετοί κατάλαβαν ότι μέσα στην ΟΝΕ θα αυξηθεί η ένταση και θα επιταχυνθεί ο ρυθμός αυτής της προώθησης.

Το υψηλό επίπεδο κατακτήσεων των εργαζομένων στον τομέα της κοινωνικής πολιτικής του κράτους συνέβαλε στην κατανόηση της επερχόμενης απειλής και όξυνε το ταξικό κριτήριο ψήφου. Συγκεκριμένα στη χώρα αυτή η ανεργία δεν ξεπερνά το 5,6% (από τα χαμηλότερα ποσοστά στην ΕΕ). Κρατική σύνταξη προβλέπεται για όλους τους πολίτες που ξεπερνούν το όριο των 67 ετών, ενώ οι εργαζόμενες γυναίκες στηρίζονται από ισχυρούς θεσμούς πρόνοιας. Η Δανία έχει το μεγαλύτερο ποσοστό γυναικείας απασχόλησης στον κόσμο. Γι' αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι σύμφωνα με τους εκλογικούς αναλυτές η ένταξη στην ΟΝΕ καταψηφίστηκε μαζικά από τις γυναίκες εργαζόμενες και τους συνταξιούχους.

β) Τον περιορισμό των κυριαρχικών δικαιωμάτων με την προώθηση της κατεύθυνσης ομοσπονδοποίησης της ΕΕ.

Οι γερμανικές και γαλλικές προτάσεις για περιορισμό του δικαιώματος του «βέτο» δηλαδή του κανόνα ομοφωνίας, καθώς και για στάθμιση της ψήφου κάθε χώρας ανάλογα με τον πληθυσμό της, επέδρασαν στη στάση των ψηφοφόρων της τέταρτης μικρότερης χώρας της ΕΕ.

Μιας χώρας που ούτως ή άλλως η πορεία της οικονομίας της εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη γενικότερη πορεία της κοινοτικής οικονομίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 66,6% των δανέζικων εξαγωγών κατευθύνεται στα κράτη - μέλη της ΕΕ. Το αντίστοιχο ποσοστό εισαγωγών είναι ακόμα υψηλότερο και φτάνει το 72,5%.

Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι η κορόνα της Δανίας μετέχει στο μηχανισμό συναλλαγματικών ισοτιμιών και είναι συνδεδεμένη με το ευρώ, με όριο διακύμανσης +/- 2,5%. Η πορεία του ευρώ τον τελευταίο χρόνο έπαιξε λοιπόν, όπως ήταν φυσικό, το δικό της ρόλο στη στάση του εκλογικού σώματος. Η λάμψη της δήθεν ευεργετικής επίδρασης για τους εργαζόμενους από την ύπαρξη ενιαίου ευρωπαϊκού νομίσματος ξεθώριασε γρήγορα.

Η ανισόμετρη ανάπτυξη και ιδιαίτερα κάποιες πλευρές της συνέβαλαν στο να κατανοηθούν ορισμένοι κίνδυνοι από την ύπαρξη ενιαίας νομισματικής πολιτικής. Ενδεικτικά αναφέρουμε:

• την ύπαρξη εξωτερικών παραγόντων (π.χ. εισαγωγής πετρελαίου) που επηρεάζουν ασύμμετρα την οικονομική πορεία των κρατών - μελών
• τη διαφορετική εξέλιξη του καπιταλιστικού κύκλου της κρίσης στα κράτη - μέλη της ευρωζώνης
• τη σημαντική εξαγωγή κεφαλαίων από τις χώρες της ΕΕ, προς τις ΗΠΑ (π.χ. 110 δισ. ευρώ το α΄ εξάμηνο του 2000) που συμβάλλει στην «αποδυνάμωση» του ευρώ έναντι του δολαρίου
• τη στάση της γερμανικής κυβέρνησης υπέρ ενός «ασθενέστερου» ευρώ, που ευνοεί τις γερμανικές εξαγωγές.

Παρότι τα κοινοτικά επιτελεία επιχειρούν να υποτιμήσουν τη σημασία του δημοψηφίσματος στη Δανία, το συγκεκριμένο αποτέλεσμα μπορεί να συμβάλλει θετικά στην ανάπτυξη του λαϊκού κινήματος.

Καταρχήν υπάρχουν χώρες στις οποίες οι κυβερνήσεις έχουν προαναγγείλει αντίστοιχα δημοψηφίσματα. Είναι χαρακτηριστικές οι δηλώσεις μετά το αποτέλεσμα στη Δανία, του Σουηδού πρωθυπουργού Γέραν Πέρσον και του Βρετανού ομολόγου του Τόνι Μπλερ, οι οποίοι τόνισαν την αισιοδοξία τους για διαφορετική έκβαση του αποτελέσματος στα σχετικά δημοψηφίσματα που θα γίνουν στη χώρα τους το επόμενο διάστημα. Ωστόσο, είναι ενδεικτικό ότι οι περισσότεροι αστοί αναλυτές δε συμμερίζονται καθόλου αυτή την κυβερνητική αισιοδοξία.

Αλλά και στη χώρα μας οι προαναφερόμενες εξελίξεις δυσκολεύουν αντικειμενικά το έργο των καθεστωτικών διαφημιστών του «αναγκαστικού μονόδρομου της ΟΝΕ». Αναδεικνύουν τις δυνατότητες για κοινωνικές συσπειρώσεις σε αντιιμπεριαλιστική, αντιμονοπωλιακή κατεύθυνση. Οι δυνατότητες αυτές διευρύνονται στη χώρα μας καθώς το σύνολο των εξελίξεων αποκαλύπτει το μύθο της σύγκλισης της Ελλάδας με τις οικονομίες και το βιοτικό επίπεδο των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων της ΕΕ.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία η ελληνική βιομηχανία εξακολουθεί να καταλαμβάνει την τελευταία θέση στην ΕΕ - 15η. Στην πενταετία 1995-1999 έχουμε υποχώρηση της εξαγωγικής επίδοσης και αύξηση της εισαγωγικής διείσδυσης. Η παραγωγή κεφαλαιακών αγαθών βρίσκεται σε επίπεδο κατώτερο του 1980. Οι εθνικές δαπάνες για έρευνα και τεχνολογική ανάπτυξη αγγίζουν το 0,12% του ΑΕΠ, όταν ο κοινοτικός μέσος όρος βρίσκεται στο 1,2%.

Το βάθεμα της ανισομετρίας το πλήρωσαν και θα το πληρώσουν οι λαϊκές δυνάμεις, τα φτωχά λαϊκά στρώματα. Οι πραγματικές κατώτατες αποδοχές των εργατοϋπαλλήλων βρίσκονται αρκετά πιο κάτω από το επίπεδο του 1984. Η Ελλάδα παρουσιάζει τη δεύτερη (μετά την Πορτογαλία) απόκλιση μεταξύ πλούτου/ φτώχειας στην ΕΕ. Στην ανεργία καταγράφει τη δεύτερη υψηλότερη θέση στην ΕΕ (μετά την Ισπανία) με ποσοστό 12%. Οι ελληνικές κρατικές δαπάνες για εκπαίδευση φτάνουν στο 3,2% του ΑΕΠ με κοινοτικό μέσο όρο το 5,8%.

Ολα τα προαναφερόμενα υπογραμμίζουν την αναγκαιότητα αλλά και τις αυξημένες δυνατότητες να αμφισβητηθεί ο ιμπεριαλιστικός μονόδρομος για την πορεία της χώρας μας. Ομως για να διασφαλιστεί μια πορεία με συνέχεια, διάρκεια και προοπτική απαιτείται ξεκάθαρος προσανατολισμός για το λαϊκό κίνημα στην Ελλάδα, στη Δανία, σε όλη την Ευρώπη, ώστε αυτό να μην εγκλωβίζεται σε μια άσφαιρη εθνικιστική διαμαρτυρία.

Κεντρικό ζήτημα αυτού του προσανατολισμού είναι φυσικά η λύση του προβλήματος της εξουσίας. Μόνο ένα κοινωνικοπολιτικό μέτωπο που θα διατυπώνει ξεκάθαρα, χωρίς περιστροφές την αναγκαιότητα ανατροπής της εξουσίας της αστικής τάξης, μπορεί να δώσει πραγματική διέξοδο στο ρεύμα της κοινωνικής διαμαρτυρίας που διογκώνεται.

Εδώ βρίσκεται εξάλλου και ο αναντικατάστατος ρόλος των κομμουνιστών στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. Στην πολιτική σύνδεση δηλαδή της διαμαρτυρίας, της καθημερινής πάλης με την ιστορική επικαιρότητα του σοσιαλισμού.