Φραγμό στην ασυδοσία και στην κερδοσκοπία που επικρατεί μέχρι σήμερα (φυσικά, με τις ευλογίες του ΥΠΕΧΩΔΕ) στη μεταφορά συντελεστή δόμησης, βάζει το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) με την 6070/96 απόφασή του.

Οπως προκύπτει από την απόφαση, το ΣτΕ, στην προσπάθειά του να βάλει σε τάξη την ασυδοσία που επικρατεί στη μεταφορά συντελεστή δόμησης, θέτει αυστηρές προϋποθέσεις για την εφαρμογή του θεσμού που πρέπει να πάρει υπόψη το ΥΠΕΧΩΔΕ, στην περίπτωση που αποφασίσει να καταρτίσει ένα νέο νόμο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι είναι η δεύτερη φορά που το ΣτΕ κρίνει αντισυνταγματικό το νόμο για τη μεταφορά συντελεστή δόμησης. Η πρώτη φορά ήταν με το νόμο 880/79 και τώρα με το νομοθέτημα Λαλιώτη 2300/95.

Το Ανώτατο Δικαστήριο αποκλείει τη χρήση της μεταφοράς συντελεστή δόμησης για τα ρυμοτομούμενα ακίνητα και επιτρέπει μόνο για τις περιπτώσεις των διατηρητέων κτιρίων.

Συγκεκριμένα, κρίνει ότι ο θεσμός αποτελεί θεμιτό κατά το Σύνταγμα τρόπο αποζημίωσης των ιδιοκτητών ακινήτων, στα οποία επιβάλλονται ουσιώδεις περιορισμοί για την προστασία στοιχείων της πολιτιστικής μας κληρονομιάς (διατηρητέα κλπ.), ενώ, αντίθετα, δεν επιτρέπει την εφαρμογή του θεσμού στις άλλες περιπτώσεις, αφού δε στηρίζονται σε ειδικές συνταγματικές διατάξεις. Καταλυτική είναι η κρίση του ΣτΕ στην προσπάθειά του να αποτρέψει κάθε είδους κερδοσκοπία από την εφαρμογή του θεσμού. Μάλιστα, στην απόφαση της Ολομέλειας, αναφέρεται ότι από το άρθρο 24 του Συντάγματος συνάγεται πως η μεταφορά συντελεστή δόμησης δεν επιτρέπεται να οργανωθεί από το νομοθέτη κατά τέτοιο τρόπο, ώστε το σχετικό δικαίωμα να "ενσωματώνεται σε εμπορικό τίτλο που κυκλοφορεί ελεύθερα".

Επίσης, το ΣτΕ θέτει αυστηρούς περιορισμούς στον προσδιορισμό των κριτηρίων ως προς την επιλογή των ζωνών που πρέπει να καθοριστούν για την υποδοχή του επιπλέον συντελεστή δόμησης. Τα κριτήρια αυτά, επισημαίνει η απόφαση, πρέπει να είναι αμιγώς πολεοδομικά και οι περιοχές υποδοχής του πρόσθετου συντελεστή δόμησης θα πρέπει να επιλέγονται με γνώμονα το βαθμό της οικιστικής τους ανάπτυξης, τα περιθώρια επιβάρυνσής τους, τη θέση, τις ιδιαιτερότητες και τα χαρακτηριστικά τους. Σε καμιά περίπτωση, το Ανώτατο Δικαστήριο δεν επιτρέπει να καθοριστούν ζώνες υποδοχής συντελεστή δόμησης, οικισμοί που βρίσκονται μέσα ή κοντά σε ευπαθή οικοσυστήματα, ακτές, νησιά, βιότοποι, αρχαιολογικοί χώροι κλπ.

Η μεταφορά του συντελεστή επιτρέπεται μόνο από τα ακίνητα που βρίσκονται στις περιφέρειες του δήμου ή της κοινότητας, όπου βρίσκεται και το επιβαρυνόμενο με τον περιορισμό ακίνητο (σ.σ. τα διατηρητέα) με μια εξαίρεση για τους παραδοσιακούς οικισμούς, για τους οποίους η μεταφορά επιτρέπεται να γίνει σε όμορους δήμους η κοινότητες, εφόσον δεν υπάρχει δυνατότητα καθορισμού τέτοιας ζώνης σε άλλον οικισμό του ίδιου δήμου.