Ραγδαίες είναι οι εξελίξεις στο Νεπάλ, μετά από την έναρξη αντικυβερνητικών κινητοποιήσεων το Σαββατοκύριακο και τις συγκρούσεις διαδηλωτών - δυνάμεων ασφαλείας, που μέχρι και χτες είχαν προκαλέσει τον θάνατο τουλάχιστον 22 ατόμων.

Ενδεικτική της ανάφλεξης σε μια περιοχή που συγκρούονται ισχυρά ιμπεριαλιστικά συμφέροντα, είναι η κατάσταση που επικρατούσε χτες στην πρωτεύουσα Κατμαντού, αν και ο 73χρονος πρωθυπουργός της χώρας, Κ. Π. Σάρμα Ολι, υπέβαλε την παραίτησή του, «προκειμένου να μπορέσουν να ληφθούν μέτρα για μια πολιτική λύση και επίλυση των προβλημάτων», όπως ανέφερε σε επιστολή του προς τον Πρόεδρο, Ραμτσάντρα Πουντέλ. Διαδηλωτές πυρπόλησαν την έδρα της Βουλής, την έδρα της κυβέρνησης, την κατοικία του Σάρμα Ολι και μια σειρά άλλα κτίρια, όπως και το σπίτι του πρώην πρωθυπουργού (2011) του Νεπάλ Τζάλα Νατ Χανάλ, που διατηρούσε στενές σχέσεις με το Πεκίνο.

Ρεπορτάζ ασιατικών ΜΜΕ ανέφεραν ότι έχουν πυρποληθεί και σπίτια στελεχών της κυβέρνησης Ολι, πολλά εκ των οποίων φυγαδεύονται με στρατιωτικά ελικόπτερα. Ακόμα ότι ένοπλοι εισέβαλαν στο προεδρικό μέγαρο, ξυλοκόπησαν υπουργούς κ.τ.λ.

Την ίδια στιγμή, ο αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων, Ashok Raj Sigdel, με βιντεοσκοπημένο μήνυμά του επέλεξε να διαμηνύσει ότι ο στρατός δεσμεύεται για τη διαφύλαξη της εδαφικής κυριαρχίας, ότι «αποτελεί κοινή μας ευθύνη η διατήρηση του νόμου και της τάξης, η εγγύηση της εθνικής ενότητας, να μην αφήσουμε να χαθούν κι άλλες ζωές και περιουσίες». Το BBC μετέδωσε ότι δραπέτευσαν 773 και 127 κρατούμενοι από φυλακές στη δυτική χώρα στις περιφέρειες Kaski και Dang, αντίστοιχα, ενώ πληροφορίες για αντίστοιχη κατάσταση και σε άλλα σωφρονιστικά ιδρύματα έμεναν να εξακριβωθούν.

Από τη μεριά του, ο Πρόεδρος της χώρας, Ραμτσάντρα Πουντέλ, απηύθυνε έκκληση σε «όλους, περιλαμβανομένων των διαδηλωτών, να συνεργαστούν για μια ειρηνική επίλυση της δύσκολης κατάστασης στη χώρα», καλώντας «όλες τις πλευρές να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση, να μην προκαλέσουν άλλες ζημιές στη χώρα και να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις».

Οι διαδηλώσεις ξεκίνησαν εστιάζοντας καταρχήν στους όρους λειτουργίας των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αφού η κυβέρνηση ανέστειλε τη λειτουργία ορισμένων (π.χ. Facebook, X, Twitter κ.τ.λ.), που κατηγόρησε για παραβίαση σχετικής νομοθεσίας αλλά και σε ζητήματα διαφθοράς. Το βράδυ της Δευτέρας, δόθηκαν εντολές για επαναλειτουργία μέσων κοινωνικής δικτύωσης και την έναρξη «ανεξάρτητης» έρευνας για τις συνθήκες μέσα στις οποίες η αστυνομία άνοιξε πυρ κατά διαδηλωτών.

Στο μεταξύ, διαδηλωτές απαιτούν να διοριστεί στη θέση του πρωθυπουργού ο νυν δήμαρχος του Κατμαντού, Μπάλεν Σαχ, που φέρεται παλιότερα να είχε συναντήσεις με τον Αμερικανό πρέσβη στο Κατμαντού, Ντιν Ρ. Τόμσον, και να δηλώνει θετικός «στη συμμετοχή σε δημιουργικά προγράμματα εδώ και στη διευκόλυνση της αύξησης των σχέσεων σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων, εμπορικών, κοινωνικών και πολιτικών σε τέτοια προγράμματα από την πλευρά της Αμερικής». Σημειωτέον ότι νωρίτερα φέτος είχαν γίνει στο Νεπάλ και διαμαρτυρίες με αίτημα την αποκατάσταση της μοναρχίας.

Ο Σάρμα Ολι ανέλαβε χρέη πρωθυπουργού τον Ιούλη του 2024 - περίπου πριν μια βδομάδα ήταν μεταξύ των ηγετών που συμμετείχαν στη Σύνοδο Κορυφής του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης αλλά και στη μεγάλη στρατιωτική παρέλαση που έγινε στο Πεκίνο, προκαλώντας τα σχόλια Τραμπ περί συνωμοσιών κατά της Ουάσιγκτον. Το τελευταίο διάστημα αναλυτές περιέγραφαν πως προέκρινε την οικοδόμηση στενότερων δεσμών με την Κίνα, «έχοντας αποξενώσει την παραδοσιακή του σύμμαχο Ινδία». Πέρυσι, κατά το πρώτο ταξίδι της θητείας του, στην Κίνα, υπέγραψε τη συμμετοχή στην Πρωτοβουλία «Μία Ζώνη, Ενας Δρόμος».

Στο πλαίσιο του ανταγωνισμού των ΗΠΑ και της Κίνας για την πρωτοκαθεδρία στο ιμπεριαλιστικό σύστημα, νωρίτερα φέτος η κυβέρνηση Ντόναλντ Τραμπ επανέφερε το πακέτο «Millennium Challenge Nepal Compact», που περιλαμβάνει έργα ενεργειακής αναβάθμισης και οδικής βοήθειας.

Να καταγραφεί επίσης ότι από τα μέσα Ιουλίου 2023, η Ινδία αντιπροσωπεύει περίπου το 35% των συνολικών άμεσων ξένων επενδύσεων του Νεπάλ και έχει αυξήσει σημαντικά τις επενδύσεις σε υδροηλεκτρικούς σταθμούς. Σύμφωνα με την κρατική κινεζική εφημερίδα «Global Times», η Ινδία κέρδισε 10 συμβάσεις για τη λειτουργία υδροηλεκτρικών σταθμών, ξεπερνώντας τις 5 της Κίνας.

Θυμίζουμε ότι έντονες παρόμοιες διεργασίες εξελίχτηκαν πριν από περίπου έναν χρόνο και στο Μπαγκλαντές, όταν παραιτήθηκε και διέφυγε η πρωθυπουργός Σέιχ Χασίνα και η θέση της καλύφθηκε με την επιστροφή του νομπελίστα και αποδεχτού από τις ΗΠΑ, Μουχάμαντ Γιουνούς.