Το Κόμμα ανταποκρίθηκε σε μεγάλο βαθμό, έδωσε σε δύσκολες και σύνθετες συνθήκες μάχες για την υπεράσπιση των συμφερόντων της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων, απέναντι στην επίθεση που δέχονται το εισόδημα, τα δικαιώματα και οι κατακτήσεις τους. Καταφέραμε να είμαστε η διακριτή εργατική - λαϊκή πρωτοπορία, ο διακριτός πόλος συσπείρωσης, που αναδεικνύει παράλληλα την άλλη προοπτική.

Με βεβαιότητα υποστηρίζουμε ότι το Κόμμα κατάφερε και τον επαναστατικό του χαρακτήρα να διατηρήσει και να αυξήσει το κύρος και την επιρροή του, την ικανότητα συσπείρωσης, σε μια εποχή που το έδαφος είναι πολύ πρόσφορο για υποχωρήσεις, συμβιβασμούς, συναινέσεις. Κερδίσαμε στη συνείδηση των εργαζομένων από την υπεύθυνη στάση στην πανδημία, τα μέτρα που πήραμε στις διαδικασίες, στις εργατικές - λαϊκές κινητοποιήσεις, την επίμονη δουλειά για να μην επικρατήσει σιγή νεκροταφείου που επιδίωκαν κυβέρνηση και κεφάλαιο, και στις συνθήκες αυτές είμαστε μπροστά στην οργάνωση και καθοδήγηση των αγώνων.

Το Κόμμα έκανε βήματα στην επεξεργασία θέσεων σε πολλούς τομείς, με βάση τις ταχύτατα μεταβαλλόμενες εξελίξεις. Σε πολλούς κλάδους και χώρους ανέλυσε επαρκώς τις εξελίξεις, πρόβαλε θέσεις και διεκδικήσεις.

Ομως οι εξελίξεις απαιτούν συνεχή δουλειά και ικανότητα προσαρμογής, ώστε και τους κινδύνους της ενσωμάτωσης να αποφύγουμε, και να παραμένουμε και να δυναμώνουμε ως υπαρκτή, ισχυρή, διακριτή πρωτοπορία.

Ορισμένες παρατηρήσεις:

Ανανεώνεται με γρήγορους ρυθμούς η οργανωμένη βάση του Κόμματος, ο περίγυρος. Το μεγαλύτερο μέρος κομματικών μελών και στελεχών δεν έζησε καν τις αντεπαναστατικές ανατροπές, τη μεγάλη εσωκομματική κρίση. Οι δεσμοί αίματος με το Κόμμα και το κίνημα αδυνατίζουν, οι αγωνιστικές παραδόσεις που κράτησαν το Κόμμα σε ταραγμένες περιόδους δεν επαρκούν. Μεγάλο μέρος των οργανωμένων μας δυνάμεων (με όποια θετικά και αρνητικά) δεν έχει τέτοια χαρακτηριστικά. Απαιτείται άλλου επιπέδου δουλειά για την αφομοίωση των νέων δυνάμεων, την προσέλκυση εργατικών - λαϊκών μαζών στους αγώνες, τη συνειδητή στράτευση, το κέρδισμά τους ιδεολογικά - πολιτικά. Να ξαναδούμε τη δουλειά με τον περίγυρο, να είναι πάντα στο επίκεντρο η έγνοια να αυξάνεται καθημερινά. Να μη συμβιβαζόμαστε με το να καταγράφουμε σε μεγάλες πόλεις και συνοικίες κάποιες εκατοντάδες εργαζόμενους και πραγματική, ουσιαστική επαφή να έχουμε με μικρό μέρος αυτών, και κάτι αντίστοιχο σε ολόκληρους κλάδους. Αυτό πρέπει να αλλάξει. Υπάρχουν θετικά παραδείγματα, έχουμε επιτυχίες σε πολλούς τομείς, αλλά πρέπει να αξιοποιήσουμε ανάλογες εμπειρίες, πραγματικά πλούσιες. Παρά τις προβληματικές επεξεργασίες, τις επιδράσεις από τις αρνητικές εξελίξεις στο Διεθνές Κομμουνιστικό Κίνημα, τη λειψή ιδεολογική δουλειά, μπορούμε και πρέπει να αξιοποιήσουμε παλαιότερες εμπειρίες από τη δουλειά του Κόμματος στις μάζες: Πώς δουλεύαμε στους μεγάλους εργασιακούς χώρους, τη δουλειά σε τομείς με τους οποίους σήμερα λίγο ασχολούμαστε (πολιτισμός, αθλητισμός). Με περισσότερες βέβαια δυνάμεις, παρεμβαίναμε σε εκατοντάδες αθλητικούς και πολιτιστικούς συλλόγους, που άνοιγαν δρόμους, δημιουργούσαν κίνημα στις γειτονιές, μέχρι και σε χωριά παρατημένα σήμερα.

Συμφωνώ με τις εκτιμήσεις στο ζήτημα των στελεχών, της βοήθειας στα νέα στελέχη που φυσιολογικά αναλαμβάνουν την ευθύνη του Κόμματος. Στέκομαι σε δύο σημεία: Πρέπει παραπάνω να τονιστεί η ανάγκη της συλλογικότητας στη λειτουργία των Οργάνων, των ΤΕ, των ΚΟΒ, αλλά και στη δουλειά, η εμπιστοσύνη στα στελέχη, η συνακόλουθη βοήθεια που επιβάλλεται. Η βελτίωση της συλλογικότητας να είναι διαρκές μέλημα.

«Η ανάπτυξη των στελεχών πρέπει να ξεκινάει από την όσο γίνεται καλύτερη γνώση των προσωπικών χαρακτηριστικών και δυνατοτήτων, την αξιοποίηση και εξέλιξη με κομματικά κριτήρια». Υπογραμμίζω την εξέταση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών, του χαρακτήρα κάθε στελέχους. Διαχρονικά έχει αποδειχθεί ότι όσες δυνατότητες και όποια κατάρτιση κι αν έχει ένα στέλεχος, αν δεν είναι καλός χαρακτήρας, δηλαδή απλός, συλλογικός, ανεκτικός στην άλλη άποψη (σε κομματικά πλαίσια), ανθρώπινος, με καλές σχέσεις και συμπεριφορά με τα κομματικά μέλη και τον περίγυρο, με συμμετοχή και στον σχεδιασμό και στην υλοποίηση των αποφάσεων, αν διακρίνεται από αυταρχισμό και αίσθηση επάρκειας, αργά ή γρήγορα θα δημιουργηθούν προβλήματα, θα πληρώσουμε, αν δεν γίνει καλύτερος. Το Κόμμα είναι σχολείο και για όσους μεγαλώσαμε μέσα στο Κόμμα και για νεότερους συντρόφους, διαμόρφωσε και διαμορφώνει χαρακτήρες. Εχουμε παραδείγματα, παλιότερα και πιο πρόσφατα, στελεχών που σε κρίσιμες περιόδους μάς χαιρέτησαν, αφού προξένησαν μεγάλη ζημιά.

Σωστά δίνεται έμφαση στην καθοριστική σημασία της ιδεολογικής - μορφωτικής δουλειάς στις γραμμές μας. Σε κάθε κομματική διαδικασία, ιδιαίτερα στις εδαφικές ΚΟΒ, διαπιστώνουμε τα τεράστια ζητήματα που υπάρχουν. Στη συντριπτική πλειοψηφία ξεκινούν από άγνοια, λειψή γνώση της θεωρίας αλλά και σύγχρονων επεξεργασιών. Δεν περιορίζονται στους ηλικιωμένους συντρόφους, που δεν ξεπερνούν εύκολα παλιές αντιλήψεις και επεξεργασίες. Παρουσιάζεται και σε νεότερους, που δεν έμαθαν να διαβάζουν, δεν μελετούν, δεν παρακολουθούν τις θέσεις μας. Προεκτείνεται στον περίγυρο. Εργαζόμενοι που δηλώνουν ΚΚΕ, παίρνουν σε μια σειρά από θέματα αρνητικές μέχρι αντιδραστικές θέσεις, δεν πιστεύουν στη συλλογική πάλη, στη δυνατότητα ανατροπών και αλλαγών, δεν συμμετέχουν στο εργατικό - λαϊκό κίνημα.

Η ιδεολογική - μορφωτική και η γενική προπαγανδιστική δουλειά πρέπει να αναβαθμιστούν ριζικά. Να σταματήσει να είναι υποχρέωση ή - χειρότερα - αγγαρεία. Να αναπτυχθεί στις γραμμές και στον περίγυρο πραγματικό μορφωτικό ρεύμα. Να οργανώσουμε συσκέψεις και συζητήσεις πάνω και στις Θέσεις και σε ευρύτερα ζητήματα. Οι συνελεύσεις και τα μαθήματα να είναι ζωντανές διαδικασίες, να ενθαρρύνουμε τη διατύπωση των σκέψεων, των απόψεων.

Τέλος: Εχουμε συζητήσει με το Δοκίμιο και καταλήξαμε, μετά από μια συζήτηση που μόνο το ΚΚΕ μπορούσε να κάνει. Είναι πολύ σημαντική η συμβολή και η δουλειά του Τμήματος Ιστορίας. Πλευρές όμως της Ιστορίας μας και του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος χρειάζονται συνεχή συζήτηση και εμβάθυνση. Να παίρνουμε υπόψη νέα στοιχεία που έρχονται από αρχεία της ΕΣΣΔ και αλλού (με το απαραίτητο φιλτράρισμα - γνωρίζουμε τι πλαστογράφηση και παραποίηση γίνεται), να βγάζουμε συμπεράσματα. Με βάση και τα όποια νέα στοιχεία, να κάνουμε πιο ολοκληρωμένη αποτίμηση σημαντικών γεγονότων και ιστορικών προσωπικοτήτων. Βέβαια συμφωνούμε ότι η βασική αλήθεια πάντα θα είναι μία: Η πρώτη απόπειρα του άλματος από την κοινωνία της εκμετάλλευσης στην άλλη, τη σοσιαλιστική κοινωνία, ήταν η σημαντικότερη μέχρι τώρα στιγμή στην Ιστορία. Η Ιστορία του ΚΚΕ, παρά τα σημαντικά λάθη και τις προβληματικές σε πολλές περιόδους στρατηγικές, είναι ιστορία αγώνων και προετοιμασίας για την επαναστατική ανατροπή.

Είμαι σίγουρος ότι το Συνέδριο, με τη συμβολή του συνόλου του Κόμματος, αλλά και εργαζομένων που ενδιαφέρονται και νοιάζονται για ισχυρό ΚΚΕ, αποκούμπι και στήριγμά τους, θα δώσει νέα ώθηση και ζωντάνια στην προσπάθεια προετοιμασίας των επαναστατικών ανατροπών σε μη επαναστατικούς καιρούς.