Η πρόταση νόμου θα επιδιωχτεί να συζητηθεί πριν την οριστικοποίηση της αναθεώρησης του Συντάγματος, αφού μετά την αναθεώρηση το θέμα του εκλογικού νόμου καθίσταται αποκλειστικά και μόνο προνόμιο των δύο μεγάλων κομμάτων.

Την πρόταση παρουσίασαν χτες σε συνέντευξη Τύπου στη Βουλή οι κοινοβουλευτικοί εκπρόσωποι των δύο κομμάτων ο Α. Σκυλλάκος του ΚΚΕ και ο Φ. Κουβέλης από τον ΣΥΝ.

Ο Α. Σκυλλάκος υπογράμμισε ότι η πρόταση νόμου είναι συνέχεια της περσινής ανάλογης πρωτοβουλίας, στην οποία μετείχε και το ΔΗΚΚΙ και ανταποκρίνεται στην αρχή του Συντάγματος για τη λαϊκή κυριαρχία, αφού σήμερα με τον υπάρχοντα εκλογικό νόμο δεν υπάρχει αντιστοιχία ψήφων και εδρών.

Η απόρριψη της απλής αναλογικής, στο όνομα των ισχυρών κυβερνήσεων δε στέκει, είπε ο Α. Σκυλλάκος γιατί ισχυρή είναι μια κυβέρνηση μόνο όταν βασίζεται σε ισχυρή δύναμη στο λαό. Με την αναθεώρηση του Συντάγματος, συνέχισε, το θέμα του εκλογικού νόμου θα είναι προνόμιο των δύο μεγάλων κομμάτων και αντιμετωπίζεται μόνο το θέμα του μη αιφνιδιασμού ενός από τα δύο.

Αναφέρθηκε και στη φημολογούμενη καθιέρωση του «γερμανικού συστήματος», με το οποίο 100 για παράδειγμα έδρες θα βγαίνουν με απλή αναλογική και οι 200 με πλειοψηφικό σε μονοεδρικές περιφέρειες, κάτι που θα μειώσει στο μισό τη δύναμη των μικρότερων κομμάτων, τα οποία θα έχουν δυσκολία ακόμα και να συγκροτήσουν κοινοβουλευτική ομάδα (χρειάζονται 6 βουλευτές).

Η πρότασή μας, είπε ο Α. Σκυλλάκος δεν περιορίζεται μόνο στις διαδικασίες της Βουλής αλλά απευθύνεται στους μαζικούς φορείς της χώρας, προκειμένου να αναπτυχθεί ένα κίνημα μαζικό για τη διεκδίκηση της απλής αναλογικής.

Ο Φ. Κουβέλης είπε ότι η καθιέρωση την απλής αναλογικής, εκτός από την καταγραφή των συσχετισμών, θα οδηγήσει στην εξυγίανση της πολιτικής ζωής του τόπου και θα βοηθήσει στην απελευθέρωση πολιτικών δυνάμεων.

Στην εισηγητική έκθεση της πρότασης νόμου «Για την καθιέρωση της Απλής Αναλογικής ως Εκλογικού Συστήματος για την Εκλογή Βουλευτών και Βουλευτών Επικρατείας» αναφέρεται:

«Πάγια θέση των προοδευτικών δυνάμεων του τόπου είναι η καθιέρωση ενός πάγιου εκλογικού συστήματος, με το οποίο θα επιτυγχάνεται η αντιστοιχία ψήφων του εκλογικού Σώματος και βουλευτικών εδρών των κομμάτων και θα δίνει τη δυνατότητα εκπροσώπησης στη Βουλή όλων των υπαρκτών πολιτικών δυνάμεων και τάσεων που παίρνουν μέρος στης εκλογές.

Τέτοιο εκλογικό σύστημα είναι η απλή αναλογική. Μόνο η απλή αναλογική μπορεί να αναδείχνει Βουλή, που δε θα βρίσκεται σε διάσταση με τη συγκεκριμένη έκφραση της λαϊκής κυριαρχίας σαν θεμελιακής νομικής και ηθικής αρχής.

Ποτέ σχεδόν στα 170 χρόνια της ύπαρξης του νεότερου ελληνικού κράτους ο εκλογικός νόμος δεν απέβλεψε στην πιστή αποτύπωση της λαϊκής βούλησης. Και αυτό πάντοτε στο όνομα της εξασφάλισης αυτοδύναμης σταθερής και ισχυρής κυβέρνησης.

Για να είναι όμως πραγματικά, ουσιαστικά και αποτελεσματικά και όχι μόνο τυπικά αυτοδύναμη μία κυβέρνηση πρέπει να έχει κερδίσει την πλειοψηφία της ψήφου του λαού. Κυβερνήσεις που στηρίζουν την αυτοδυναμία τους στην εκλογική τεχνική, ούτε αυτοδύναμες είναι ούτε ισχυρές. Αυτές οι κυβερνήσεις είτε το θέλουν, είτε όχι, σέρνουν μαζί τους μία διάσταση. Τη διάσταση ανάμεσα στην επιρροή τους στο λαό και στη δύναμή τους μέσα στη Βουλή.

Το ίδιο και η σταθερότητα της κυβέρνησης δεν μπορεί να στηριχτεί στην εκλογική τεχνική, όση πλειοψηφία και αν της δώσει. Και η πολιτική ιστορία της χώρας έχει να παρουσιάσει χαρακτηριστικά παραδείγματα κυβερνήσεων που αν και είχαν εξασφαλισμένη μεγάλη κοινοβουλευτική πλειοψηφία χάρη στο εκλογικό σύστημα, δεν μπόρεσαν ούτε σταθερότητα ούτε δύναμη να αποκτήσουν.

Γιατί η σταθερότητα μιας κυβέρνησης εξαρτάται από την πολιτική της και το κατά πόσο ανταποκρίνεται στους πόθους του λαού. Και μόνο τα κόμματα που ακολουθούν πολιτική που δεν υπηρετεί το λαό έχουν ανάγκη από τέτοιου είδους "σταθερότητα".

Είναι πράγματι εντυπωσιακό το πόσα απίθανα εκλογικά συστήματα έχουν εφαρμοστεί στη χώρα μας με την πρόφαση του σχηματισμού ισχυρών στη Βουλή κυβερνήσεων. Σε δεκάδες ανέρχονται κάθε φορά οι έδρες με τις οποίες πριμοδοτείται το πρώτο κόμμα, το οποίο την πρώτη θέση την οφείλει συνήθως ή σε μεγάλο βαθμό στα διλήμματα του εκλογικού νόμου. Για να σταθούμε μόνο στις τελευταίες εκλογές της 9ης Απριλίου 2000 και στον ισχύοντα εκλογικό νόμο, το κυβερνών κόμμα πριμοδοτήθηκε με 27 έδρες σε βάρος των υπολοίπων κομμάτων. Ο σχετικός πίνακας που δημοσιεύεται σε διπλανή στήλη είναι αποκαλυπτικός.

Για να πάρει τέλος μια πολύχρονη ανωμαλία, για να υπάρξει, όσο αυτό είναι δυνατό μέσα στο γενικότερο πλαίσιο στο οποίο διεξάγονται οι εκλογές, αντιστοιχία ψήφων και εδρών, προτείνουμε στη Βουλή την πρόταση νόμου για τη θεσμοθέτηση της απλής αναλογικής, ως εκλογικού συστήματος όχι μόνο για τις προσεχείς εκλογές, αλλά ως πάγιας σταθεράς της διαμόρφωσης του πολιτικού συστήματος της χώρας.

Στα πλαίσια του ισχύοντος Συντάγματος και με την παραδοχή των ήδη προσδιορισμένων εκλογικών περιφερειών προτείνουμε την ψήφιση συστήματος απλής αναλογικής, χωρίς αποκλεισμούς και αποκλειστικές ρήτρες.

Το προτεινόμενο σύστημα επιφέρει επί το αναλογικότερο αλλαγή στα ισχύοντα στις μονοεδρικές περιφέρειες στους βουλευτές επικρατείας, αλλά και στις β και γ κατανομές κατά τις οποίες ακολουθεί τη μέθοδο των μεγαλύτερων αχρησιμοποίητων υπολοίπων. Ετσι όλα τα κόμματα διεκδικούν έδρες στη δεύτερη και τρίτη κατανομή.

Η πρώτη κατανομή είναι όμοια σε όλα τα εκλογικά συστήματα που λειτουργούν με δύο ή περισσότερες εκλογικές περιφέρειες.

Το εκλογικό μέτρο κάθε εκλογικής περιφέρειας, συμπεριλαμβανομένων και των μονοεδρικών, είναι το ακεραιοποιημένο πηλίκο της διαίρεσης του ολικού αριθμού των εγκύρων ψήφων στην περιφέρεια διά του αριθμού των εδρών της.

Για την κατανομή των εδρών στη β κατανομή λαμβάνονται υπόψη τα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα των κομμάτων από την πρώτη κατανομή, σε κάθε μείζονα περιφέρεια.

Με τον τρόπο αυτό όλα τα μεγάλα κόμματα δε χρησιμοποιούν στη δεύτερη κατανομή όλες τις ψήφους που έχουν λάβει στη μείζονα περιφέρεια, αλλά τα αχρησιμοποίητα υπόλοιπά τους, όπως και τα μικρά κόμματα.

Με την απλή εφαρμογή της μεθόδου των υπολοίπων, ο διαιρετέος του εκλογικού μέτρου αποτελείται από το άθροισμα των υπολοίπων των κομμάτων της δεύτερης κατανομής, οι δε έδρες κάθε κόμματος προκύπτουν από το πηλίκο της διαίρεσης του αθροίσματος των υπολοίπων του κόμματος από τις ελάσσονες περιφέρειες της μείζονος διά του εκλογικού μέτρου.

Στην τρίτη κατανομή λαμβάνονται υπόψη τα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα από τη β κατανομή, τα οποία έχει κάθε κόμμα της γ κατανομής και όχι το σύνολο των ψήφων που έλαβε κάθε κόμμα σε όλη την επικράτεια, όπως σήμερα συμβαίνει. Ετσι με την πρόβλεψη της γ κατανομής για τις αδιάθετες έδρες που απομένουν από τη β κατανομή, αυτές μοιράζονται σε όλα τα κόμματα που μετέχουν στη γ κατανομή, κατά το λόγο της εκλογικής τους δύναμης.

Με το άρθρο 1 καταργείται η αποκλειστική ρήτρα του 3% που δε συμβιβάζεται με το σύστημα της απλής αναλογικής και καταργείται ο θεσμός της εξομάλυνσης που δεν έχει πλέον ουσιαστική σημασία.

Με το άρθρο 2 σχετικά με τη β κατανομή καταργείται η ισχύουσα διάταξη και προτείνεται η αυτονόητη χρησιμοποίηση του συνόλου των υπολοίπων, ώστε να μην υπολογίζονται δύο φορές οι ίδιοι ψήφοι όπως ισχύει σήμερα.

Με το άρθρο 3 και σχετικά με τη γ κατανομή καταργείται η πριμοδότηση του μεγαλύτερου κόμματος και ακολουθείται η ίδια μέθοδος κατανομής με τη δεύτερη κατανομή και με τη λήψη υπόψη του μεγαλύτερου αχρησιμοποίητου υπόλοιπου.

Με το άρθρο 4 για τις έδρες επικρατείας καταργείται η ισχύουσα μέθοδος κατανομής των αδιάθετων εδρών, βάσει του ισχυρότερου μέσου όρου εγκύρων ψήφων ανά έδρα επικρατείας και εισάγεται η μέθοδος χρησιμοποίησης του μεγαλύτερου αχρησιμοποίητου υπόλοιπου, για την κατανομή των αδιάθετων εδρών.