Δύο χρόνια διακυβέρνησης υπό την Αγκελα Μέρκελ και το «μεγάλο συνασπισμό», δηλαδή τη συγκυβέρνηση Σοσιαλδημοκρατών - SPD και Χριστιανοδημοκρατών/ Χριστιανοκοινωνιστών CDU/CSU συμπληρώθηκαν την Παρασκευή. Δύο χρόνια μετά τα ερωτηματικά για την επιβίωση αυτού του αρχικά χαρακτηριζόμενου ως «ετερόκλητου» συνασπισμού πληθαίνουν... Εφημερίδες δε, όπως η Frankfurter Allgemeine, διαβλέπουν «κορύφωση των ενδοκυβερνητικών ερίδων», «κυβερνητική καθήλωση» και γιατί όχι... «πρόωρες εκλογές».

Τα σενάρια οργιάζουν αφορμής δοθείσης και της «αιφνίδιας παραίτησης» του μέχρι πρότινος υπουργού Εργασίας και Αντικαγκελάριου Φραντς Μίντερφερινγκ για «προσωπικούς λόγους», αφήνοντας να διαρρεύσει η επιδείνωση της υγείας της συζύγου του.

Δεν είναι παράδοξο για τους αστούς πολιτικούς να κάνουν ουσιαστικές μεταστροφές που δικαιολογούνται ως «προσωπικές αποφάσεις». Εντούτοις, θα ήταν μάλλον μυωπικό να αποδώσει κανείς στην παραίτηση Μίντερφερινγκ οποιουδήποτε είδους «προσωπική χροιά».

Είναι ενδεικτικό ότι τα στελέχη του SPD εκδήλωσαν τη «μεγάλη τους λύπη» για την «απώλεια του στελέχους», αλλά τα στελέχη του CDU/CSU είναι που αντέδρασαν με μεγάλη ανησυχία και περισσή νευρικότητα.

Εξάλλου, η παραίτηση του Μίντερφερινγκ έχει πολλαπλές αναγνώσεις με πρώτη αυτή που αποτυπώθηκε στο πρωτοσέλιδο της Suddeutsche Zeitung, μία εκ των σημαντικότερων αστικών εφημερίδων: «Αυτό είναι το τέλος της Μεγάλης Συμμαχίας».

Ως πολιτικό παρασκήνιο της παραίτησης αναφέρεται η «προδοσία» που ένιωσε ο Μίντερφερινγκ εκ μέρους της Αγκελα Μέρκελ, καθώς είχε την προκαταβολική συμφωνία της στην πρότασή του για την αύξηση του επιδόματος των ηλικιωμένων ταχυδρομικών, πρόταση τελικά που απορρίφθηκε. Οχι, φυσικά, γιατί ο Μίντερφερινγκ ή το SPD, έχει κάνει «αριστερή στροφή», αλλά γιατί έθετε ως όρο την έγκρισή του στο πλαίσιο του «διαχωρισμού της ταυτότητάς του» και φυσικά επρόκειτο για «μέτρο χωρίς ιδιαίτερο κόστος». Οπερ και η συναίνεση μεταξύ της καγκελαρίου και του τέως αντικαγκελάριου, προκειμένου ο κυβερνητικός συνασπισμός να συνεχίσει απρόσκοπτα το έργο του της σάρωσης των ατομικών και εργασιακών δικαιωμάτων. Εργο για το οποίο ουδεμία ουσιαστική διαφωνία υπήρξε από τις ηγεσίες των κομμάτων και καθώς ο σύνδεσμος βιομηχάνων έδωσε το πράσινο φως για το «μεγάλο συνασπισμό», οι λεπτομέρειες διευθετήθηκαν και η συμμαχία επικυρώθηκε, ώστε η Αγκελα Μέρκελ να ορκιστεί καγκελάριος στις 22 Νοέμβρη του 2005.

Πάντως, χάθηκε η «σταθεροποιητική δύναμη» εντός του «μεγάλου συνασπισμού», όπως δήλωσε η Μέρκελ την επομένη της παραίτησης Μίντερφερινγκ. Τώρα τι μέλλει γενέσθαι; Ολα είναι πιθανά, δεδομένων των φυγόκεντρων τάσεων που πλέον επικρατούν, ειδικά υπό το φως των ελάχιστων που έχουν γίνει σε αυτά τα δύο χρόνια και της λαϊκής δυσαρέσκειας που διαρκώς διογκώνεται.

Θεωρητικά ένα από τα θετικά επιτεύγματα της κυβέρνησης του «μεγάλου συνασπισμού» αναφέρεται η μείωση της ανεργίας κατά ένα περίπου εκατομμύριο και η παρουσιαζόμενη εικόνα μιας ευημερούσας Γερμανίας, εξαιτίας της αξιοπρόσεκτης οικονομικής πραγματικότητας: Μεγάλο έλλειμμα στον κρατικό προϋπολογισμό, μεγάλα πλεονάσματα στο εμπορικό ισοζύγιο - εξακολουθεί να είναι η πρώτη εξαγωγική χώρα στον κόσμο -, τεράστια ανεργία με παρακμή κάποιων παραγωγικών κλάδων, αλλά επ' ουδενί αποβιομηχάνιση, δηλαδή συρρίκνωση της βαριάς βιομηχανίας.

Το αποκαλούμενο πρόγραμμα «κοινωνική οικονομία της αγοράς», το αναπτυξιακό μοντέλο της Γερμανίας μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ήταν κατά κύριο λόγο έργο των Χριστιανοδημοκρατών. Ομως, στις εκλογές του Σεπτέμβρη του 2005, το CDU κατόρθωσε να «γκρεμίσει» το δικό του έργο δεκαετιών ή τουλάχιστον να το ακρωτηριάσει. Ετσι, η ελεύθερη πτώση της κυβέρνησης του καγκελάριου Γκέρχαρντ Σρέντερ, όπως καταγράφηκε στις 11 συνεχόμενες ήττες στις εκλογικές αναμετρήσεις για τα κρατίδια και των Σοσιαλδημοκρατών συλλήβδην ανακόπηκε χάρις στις κοπιώδεις προσπάθειες του CDU/CSU. Το αποτέλεσμα των εκλογών ήταν μία πύρρεια ισοπαλία. Μπορεί το CDU/CSU να κατόρθωσε να αποσπάσει μεγαλύτερο ποσοστό από το ακρωτηριασμένο SPD, αλλά δεν κέρδισε τις εκλογές. Εντούτοις, επιβεβαιώθηκε η ρήση του απερχόμενου καγκελάριου Σρέντερ τη νύχτα των εκλογών ότι «χωρίς τους Σοσιαλδημοκράτες είναι αδύνατον να κυβερνηθεί η Γερμανία».

Για τα δύο αυτά χρόνια, λοιπόν, οι Σοσιαλδημοκράτες μοιράζονται την εξουσία με τους Χριστιανοδημοκράτες, μένοντας προσηλωμένοι στις μεταρρυθμίσεις της «Ατζέντας 2010» και Χαρτζ IV και εμποδίζοντας τους Χριστιανοδημοκράτες να προωθήσουν μέτρα ενταγμένα στο σύνηθες πρόγραμμά τους, αν και μη αναγνωρίσιμο πλέον, περί «κοινωνικής οικονομίας της αγοράς», εξαιτίας του ελλείμματος του προϋπολογισμού και βάσει της μόνιμης ένστασης «πού θα βρεθούν οι επιπρόσθετοι πόροι». Χαρακτηριστικά παραδείγματα: η πρόταση περί διοχέτευσης περισσότερων πόρων για την ενίσχυση των νοσοκομείων ή η πρωτοβουλία της ενίσχυσης των παιδιών και των οικογενειών τους με ειδικά κονδύλια...

Τώρα, πλέον, το SPD υιοθετώντας ένα υποτίθεται νέο «κοινωνικό συμβόλαιο» που ονομάστηκε «διακήρυξη του Αμβούργου», αφού εγκρίθηκε στο τελευταίο του συνέδριο το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Οκτώβρη, προσπαθεί να επιτύχει το βασικό του στόχο: επιστροφή στην εξουσία.

Καταρχήν, μέσω του διαχωρισμού του ρόλου του εντός του «μεγάλου συνασπισμού» και της φθοράς. Ενδεικτικές είναι οι τοποθετήσεις του ΥΠΕΞ Φρανκ - Βάλτερ Στάινμαγιερ και πλέον αντικαγκελάριου που λίγο - πολύ «αδειάζει» την Αγκελα Μέρκελ τόσο όσον αφορά τη συνάντησή της με τον Δαλάι Λάμα, που έχει προκαλέσει διπλωματική ένταση μεταξύ Βερολίνου και Πεκίνου, όσον αφορά την επιθετικότητα της κυβέρνησης Μπους ειδικά αναφορικά με το Ιράκ και το Ιράν με μία ωμότητα που δε συνάδει με τη θέση του υπουργού Εξωτερικών. Φυσικά, αποσιωπάται η προώθηση της αναβάθμισης του ιμπεριαλιστικού ρόλου της Γερμανίας στο Αφγανιστάν ή ότι το συνέδριο επιβεβαίωσε την επιλογή της γερμανικής συμμετοχής στην ιμπεριαλιστική αποστολή «Enduring Freedom», της οποίας ηγούνται οι ΗΠΑ.

Σε δεύτερο επίπεδο, μέσω επίσης της διαφοροποίησης των ρόλων των στελεχών των SPD εντός του «μεγάλου συνασπισμού» και εκτός, κάνοντας χρήση της τετριμμένης θέσης περί «δεξιάς πτέρυγας» που συμμετέχει στην κυβέρνηση και της «αριστερής» που μάχεται με ηγέτη το νέο «αριστερό» πρόεδρο Κουρτ Μπεκ...

Τέλος, εναγώνια είναι η προσπάθειά του όπως φάνηκε και στο τελευταίο του συνέδριο της επαναπροσέγγισης των εργατικών συνδικάτων και κυρίως της ηγεσίας της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατικών Συνδικάτων - (DGB) επιδιώκοντας να επαναπατρίσουν τους παραδοσιακούς τους ψηφοφόρους που «δραπέτευσαν» προς το «Αριστερό Κόμμα» στις προηγούμενες εκλογές. Μια διαρροή που συνεχίζεται βάσει των δημοσκοπήσεων.

Η αριστερή στροφή είναι μία φενάκη. Τυπικά σοσιαλδημοκρατική. Χρειάζεται άραγε πιο ισχυρή ένδειξη από ό,τι η ηγεσία του SPD είναι αυτή που πιέζει πιο πολύ από όλους να κάμψει την αντίσταση του συνδικάτου των μηχανοδηγών, GDL στη διαμάχη τους με την εταιρεία των γερμανικών σιδηροδρόμων, Deutsche Bahn, που διαρκεί από το Μάρτη; Μία διαμάχη που ενδέχεται να κορυφωθεί με απεργία διαρκείας, ως κλιμάκωση του αγώνα τους για την ικανοποίηση των αιτημάτων τους.