Από τη μια πλευρά, βρίσκεται η βιομηχανική περιοχή (ΒΙΠΕ), από την άλλη, ο βιολογικός σταθμός της ΕΤΒΑ, ανατολικά της υπάρχει ο μεγάλος βιολογικός σταθμός της Θεσσαλονίκης και στα δυτικά ανοιχτές στραγγιστικές τάφροι και κανάλια γεμάτα βιομηχανικά λύματα. Πάνω από τα σπίτια, υπερίπταται το μαγγάνιο που βγαίνει από τη χημική βιομηχανία TOSOH και μαυρίζει, εκτός από τα σπίτια, και τις καρδιές των ανθρώπων. Πρόκειται για τη Σίνδο,οι κάτοικοι της οποίας προσπαθούν να επιβιώσουν ανάμεσα σ' αυτό το χάος.

Είναι ένας μικρός δήμος, "πνιγμένος" στους ρύπους και στα βιομηχανικά απόβλητα δεκάδων εργοστασίων της Θεσσαλονίκης. Με ένα περιβάλλον κατεστραμμένο, αφού ποτέ οι βιομήχανοι δεν έδωσαν κάτι από τα υπερκέρδη τους για να γίνει ένα έργο, να περιοριστούν οι κίνδυνοι που απειλούν τη γη, τη θάλασσα και την υγεία των 8.000 κατοίκων της περιοχής. Η Σίνδος είναι συνδεδεμένη με τη βιομηχανική περιοχή της Θεσσαλονίκης. Κάποτε, ήταν ένας τόπος πλούσιος, ένας κάμπος όμορφος που έσφυζε από ζωή. Σήμερα, είναι περιχαρακωμένος από οχλούσες δραστηριότητες. Η περιοχή θυμίζει, πλέον, έναν απέραντο σκουπιδότοπο...

"Εδώ, δυστυχώς, δε λειτουργεί η αρχή "ο ρυπαίνων πληρώνει". Υπάρχει πλήρης ασυδοσία", τόνισε στο "Ρ" ο δήμαρχος Σίνδου, Γ. Αρβανιτίδης."Από αυτή την άποψη, συνέχισε, υπάρχει ένα τρομερό κενό. Η Σίνδος δεν έχει δει στην 25ετία που λειτουργεί η ΒΙΠΕ ούτε ένα έργο, που να έχει συνδεθεί με την παρουσία των βιομηχανιών και την καταστροφή του περιβάλλοντος. Κάθε Σινδιώτης αισθάνεται εγκαταλειμμένος από την πολιτεία".

Και πώς να αισθάνονται διαφορετικά οι κάτοικοι, όταν ο τόπος τους έχει γίνει κυριολεκτικά ένας απέραντος, ανεξέλεγκτος σκουπιδότοπος βιομηχανικών απόβλητων, τα οποία ρίχνονται ακόμη και στα χωράφια; Υγρά απόβλητα και αστικά λύματα από εκκενώσεις βόθρων αποθέτονται από ασυνείδητους βυτιοφορείς στις τάφρους. Ιδιαίτερα σε δύο μεγάλα κανάλια, πολύ κοντά στη Σίνδο, παροχετεύονται τεράστιες ποσότητες υγρών αποβλήτων που καταλήγουν στο Θερμαϊκό, επιταχύνοντας έτσι το θάνατο του κόλπου. Παράλληλα, επειδή το έδαφος στη Σίνδο, όπως και στο Καλοχώρι, βρίσκεται χαμηλότερα από τη θάλασσα, τα νερά δεν μπορούν να βρουν διέξοδο. Γι' αυτό υπάρχει αντλιοστάσιο που οδηγεί τα νερά στη θάλασσα, επειδή όμως είναι μικρής δυναμικότητας και δε λειτουργεί σωστά, η ροή στις αποστραγγιστικές τάφρους είναι μικρή, με αποτέλεσμα να επικρατεί αφόρητη δυσοσμία, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες και όταν φυσάει νοτιάς.

"Το καλοκαίρι δεν μπορείς να ζήσεις εδώ! "Πνιγόμαστε" από τη δυσοσμία των καναλιών και "πλημμυρίζουμε" από τα κουνούπια", υπογράμμισε ο Τάσος Πασχαλούδης, επικεφαλής της δημοτικής παράταξης "Κίνηση της Σίνδου" και μέλος της Επιτροπής Περιβάλλοντος του Δήμου Σίνδου. "Αναλύσεις γίνονται, γνωρίζουμε τι περιέχουν τα λύματα, όταν όμως φθάνουμε στο "διά ταύτα" το πανεπιστήμιο δηλώνει αναρμόδιο, το ίδιο και τα αρμόδια υπουργεία", συνεχίζει ο Τ. Πασχαλούδης. Οπως μας βεβαίωσαν οι κάτοικοι, υπάρχουν αγρότες, που, για να ποτίσουν τα χωράφια τους το καλοκαίρι, χρησιμοποιούν αυτό το κατάμαυρο νερό, το γεμάτο αμμωνία και βακελίτη...

Η Σίνδος έχει το δικό της νέφος. Μπορεί οι ρύποι από τις καμινάδες να ανεβαίνουν τη μέρα ψηλά, το βράδυ όμως που κατεβαίνει το βαρομετρικό παρατηρείται το φαινόμενο της ατμοσφαιρικής αναστροφής, με αποτέλεσμα να εγκλωβίζονται οι ρύποι στα χαμηλά στρώματα της ατμόσφαιρας. Τότε, η Σίνδος βουλιάζει στην ομίχλη. Παρά τη σοβαρότητα της κατάστασης, όμως, αξιόπιστα στοιχεία για τη μόλυνση δεν υπάρχουν. Ενας σταθμός μέτρησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης υπολειτουργεί και μόνιμα αντιμετωπίζει προβλήματα στη στελέχωσή του. Για το ποιες είναι οι επιπτώσεις στην υγεία των κατοίκων δεν υπάρχουν επιδημιολογικές μελέτες. Ωστόσο, είναι γεγονός ότι τα περισσότερα παιδιά έχουν άσθμα και αναπνευστικά προβλήματα, ενώ επιδεινώνεται από αυτή την κατάσταση η υγεία των καρδιοπαθών. Οι επιστήμονες, πάντως, κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, υπογραμμίζοντας πως η εισπνοή του μαγγανίου δημιουργεί αλλοιώσεις στα κύτταρα του εγκεφάλου και προκαλεί πολλές ασθένειες (πάρκινσον, στείρωση στους άνδρες κτλ.).

Η TOSOH, που "πνίγει" τη Σίνδο στο μαγγάνιο, εγκαταστάθηκε εκεί τον καιρό της δικτατορίας. "Τότε όλα τα έσκιαζε η φοβέρα και δεν μπορούσαμε να αντιδράσουμε με την εγκατάσταση - ακριβώς δίπλα στα σπίτια μας - μιας τόσο επικίνδυνης για την υγεία των κατοίκων βιομηχανίας", είπε στο "Ρ" ο Α. Κατσαβουνίδης,κάτοικος της περιοχής, που το σπίτι του βρίσκεται μόλις λίγα μέτρα από την TOSOH. "Ολοι μας ζούμε με χάπια. Ο κόσμος υποφέρει από ζαλάδες, ενώ λέγονται πολλά για αυξημένα ποσοστά καρκίνου στον πληθυσμό μας. Στα σπίτια μας δεν ανοίγουμε ποτέ το παράθυρο χειμώνα - καλοκαίρι. Εγιναν διαμαρτυρίες, μαζεύτηκαν υπογραφές και υποβλήθηκαν μηνύσεις, τόσο για την TOSOH, όσο και για τη βιομηχανία οινοπνεύματος "Αλμιράντης". Δυστυχώς, δεν έγινε τίποτα", κατέληξε.

Ο Δήμος της Σίνδου βρίσκεται στην "άχαρη" θέση - χωρίς συγκεκριμένο θεσμικό πλαίσιο και χωρίς καμιά παρέμβαση από την πολιτεία - να αντιμετωπίσει με τις δικές του δυνάμεις τα σοβαρότατα προβλήματα, τα οποία δημιουργούνται στην περιοχή. Κι ο αγώνας αυτός, φυσικά, είναι άνισος. Γιατί η περιοχή χρειάζεται μέτρα αντιρύπανσης και έργα υποδομής για να μπορέσει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα.

Ιστορικά λάθη του παρελθόντος έχουν να κάνουν με την οριοθέτηση της ΒΙΠΕ στα όρια του οικισμού. Από τη στιγμή όμως που είναι θεσμοθετημένη η περιοχή, το ζήτημα είναι με ποια ποιοτικά χαρακτηριστικά και ποιο θεσμικό πλαίσιο ελέγχου θα γίνει η εγκατάσταση των βιομηχανιών. "Υπάρχει ένας νόμος για το περιβάλλον, για τον οποίο δεν έχουν εκδοθεί Προεδρικά Διατάγματα. Δεν υπάρχει, δηλαδή, τρόπος ελέγχου των βιομηχανιών αυτών και καταστολής σε συνέχεια ή επιβολής κάποιων υποχρεωτικών μέτρων στις βιομηχανίες. Ετσι, έχουμε μελέτες που μπορεί να είναι θαυμάσιες, αλλά δεν υπάρχει ελεγκτικός μηχανισμός, ο οποίος θα επιβλέπει τη λειτουργία αυτών των μονάδων", υπογραμμίζει ο δήμαρχος, Γ. Αρβανιτίδης."Παίζουμε ένα παιχνίδι, κυνηγώντας μάγισσες και διαβόλους. Χρειάζονται έργα για την αντιμετώπιση της κατάστασης, τίποτα δε λύνεται με ευχολόγια", συνεχίζει ο δήμαρχος.

Ο Δήμος της Σίνδου πιστεύει πως θα πρέπει τα υγρά να παροχετεύονται σε συγκεκριμένους χώρους επεξεργασίας, όπως είναι ο μεγάλος βιολογικός καθαρισμός Θεσσαλονίκης, η ολοκλήρωση του οποίου, όμως, συνεχώς αναβάλλεται. Πάντως, προς το παρόν, δήμος και κάτοικοι προσπαθούν να ελέγξουν 400 βιομηχανίες, χωρίς ελεγκτικό μηχανισμό. Αλλά και η ίδια η Νομαρχία δεν έχει τέτοιους μηχανισμούς και με τρεις υπαλλήλους προσπαθεί να βγάλει ένα τεράστιο έργο, χωρίς φυσικά να τα καταφέρνει.

"Να κλείσουν οι αποστραγγιστικές τάφροι και να λειτουργήσει σε κάθε βιομηχανία βιολογικός καθαρισμός", λέει ο Τ. Πασχαλούδης. "Οι κάτοικοι πρέπει να πάρουν την υπόθεση της υγείας και του περιβάλλοντος στα χέρια τους. Τίποτα δε μας χαρίσανε οι βιομήχανοι πέρα από την ανεργία, όπως έγινε άλλωστε και στην υπόλοιπη Θεσσαλονίκη. Το 1986, με τις μεγάλες κινητοποιήσεις του λαού της Σίνδου, καταφέραμε να παρθούν αρκετά μέτρα για τον περιορισμό της μόλυνσης από τις βιομηχανίες. Αυτός είναι ο μόνος δρόμος", τονίζει. "Δεν υπάρχει φορέας που θα κινήσει τις διαδικασίες για κινητοποιήσεις, ενώ ο δήμος προσπαθεί να κατευνάσει τα πνεύματα. Μόνο οι ίδιοι οι κάτοικοι μπορούν να πάρουν τις πρωτοβουλίες για να βελτιώσουν την κατάσταση, για να σταματήσει η Σίνδος να είναι μια χαβούζα των βιομηχανιών", καταλήγει ο Τ. Πασχαλούδης.

Λ. Ν.