Τι είναι αυτό που μπορεί να σταθεί εμπόδιο στην «παράλυση της κοινωνικής συνείδησης των ατόμων» (αυτό το «μέγιστο κακό του καπιταλισμού»); Τι μπορεί να σταθεί στον αντίποδα ενός συστήματος που προάγει την «αχόρταγη αρπακτικότητα»;

*

Σε ένα δοκίμιο του 1949 περιέχεται η ακόλουθη απάντηση:

*

«Είμαι περήφανος ότι υπάρχει μόνο ένας δρόμος για να απαλλαγεί κανείς απ' αυτό το κακό, δηλαδή να εγκαθιδρυθεί το σοσιαλιστικό οικονομικό σύστημα, συνοδευόμενο από ένα εκπαιδευτικό σύστημα, προσανατολισμένο σε κοινωνικούς στόχους. Σε μια τέτοια οικονομία, τα παραγωγικά μέσα ανήκουν στην ίδια την κοινωνία και η χρησιμοποίησή τους σχεδιοποιείται. Μια σχεδιασμένη οικονομία, που ρυθμίζει την παραγωγή στην ανάγκη της κοινότητας, θα μοίραζε την εργασία, που πρέπει να πραγματοποιηθεί, ανάμεσα σε όλους που είναι σε θέση να εργαστούν και θα εγγυόταν σε κάθε άνδρα, σε κάθε γυναίκα και σε κάθε παιδί τα μέσα της ζωής. Η μόρφωση θα είχε στόχο, επιπροσθέτως προς την προαγωγή των φυσικών τους ικανοτήτων, τα άτομα να αναπτύξουν ένα αίσθημα ευθύνης για τους συνανθρώπους, αντί για την εξύμνηση της δύναμης και της επιτυχίας στην τωρινή κοινωνία μας».

*

Το δοκίμιο είχε τον εύγλωττο τίτλο «Γιατί σοσιαλισμός» και συγγραφέας του δεν ήταν άλλος από τον σημαντικότερο, ίσως, επιστήμονα του 20ού αιώνα, τον Αλβέρτο Αϊνστάιν, που χτες συμπληρώθηκαν 50 χρόνια από το θάνατό του.