Η υπουργός Εργασίας αυτές τις μέρες ...εξεγείρεται επειδή, όπως λέει, τη συζήτηση για το νομοσχέδιο «μονοπωλεί το 13ωρο», κάτι που όπως ισχυρίζεται «αφήνει να εννοηθεί ότι όλοι θα δουλεύουν 13 ώρες κάθε εργάσιμη μέρα». Και επιμένει ότι αυτό το καθεστώς θα είναι μόνο «κατ' εξαίρεση» και μόνο για 37 μέρες τον χρόνο, επικαλούμενη τον «κόφτη» των 150 υπερωριών τον χρόνο.

Βέβαια, το «όριο» αυτό μπορεί να ξεχειλώσει αν το αιτηθεί η εργοδοσία από το υπουργείο, όπως έκαναν πρόσφατα τα ΕΛΠΕ που ζήτησαν και πήραν άλλες 65.000 υπερωρίες. Ταυτόχρονα, όμως, από τα 10ωρα της απλήρωτης δουλειάς με το σύστημα της διευθέτησης δεν καταγράφεται ούτε μια ώρα υπερωρίες, και προφανώς αυτές δεν πληρώνονται. Συνεπώς οι 150 ώρες που επικαλείται το υπουργείο είναι επιπλέον από τα 10ωρα.

Πάμε να δούμε όμως πώς διαμορφώνεται το πλουσιοπάροχο μενού της «ευελιξίας» από όλο το νομοθετικό πλαίσιο πάνω στο οποίο έρχεται σαν «κερασάκι» το νέο νομοσχέδιο:

Καταρχάς μπορεί ένας εργαζόμενος να δουλεύει 13 ώρες την ημέρα, κάθε μέρα, σε δύο εργοδότες με τον νόμο 5053/2023, που πέρασε ο προκάτοχός της Αδωνις Γεωργιάδης, για την «παράλληλη απασχόληση».

Από την άλλη, η εργοδοσία μπορεί να συνδυάσει τα υφιστάμενα με τα νέα εργαλεία που του δίνει το νομοσχέδιο, δηλαδή τις 13 ώρες εργασίας την ημέρα σε έναν εργοδότη και την ετήσια διευθέτηση του χρόνου εργασίας. Ετσι θα μπορεί να αναγκάσει τον εργαζόμενο να δουλεύει πολλές μέρες τον χρόνο πάνω από το συμβατικό εβδομαδιαίο ωράριο, που τυπικά είναι το 40ωρο.

Συγκεκριμένα, λοιπόν, ένας εργοδότης μπορεί όταν προσλαμβάνει τον εργαζόμενο να του λέει ότι θα δουλεύει 8ωρο - 5ήμερο - 40ωρο, όμως έχει στη διάθεσή του τις εξής δυνατότητες, με βάση και τα νέα δεδομένα:

- Μέσω της διευθέτησης να επιβάλλει δουλειά 10 ώρες την ημέρα για 75 μέρες (περίοδος αυξημένης απασχόλησης) και μάλιστα χωρίς προσαύξηση στον μισθό.

- 10 ώρες την ημέρα για άλλες 37 ημέρες: 6 ώρες λόγω «μειωμένης απασχόλησης» στο πλαίσιο της διευθέτησης και άλλες 4 ώρες υπερωρία

- 9 ώρες την ημέρα για άλλες 90 μέρες (κανονικό 8ωρο συν 1 ώρα υπερεργασία)

- Για 38 μέρες 6 ώρες την ημέρα (το ...χρωστούμενο της περιόδου «μειωμένης απασχόλησης»).

Αυτός λοιπόν ο εργαζόμενος θα δούλευε σχεδόν το 47% του ετήσιου εργάσιμου χρόνου του για 10 ώρες την ημέρα, το 38% για 9 ώρες την ημέρα και το υπόλοιπο 15% για 6 ώρες την ημέρα!

Σημειώνεται ότι όλο αυτό το «πακέτο» μπορεί να εφαρμοστεί μέσα σε ένα έτος σε έναν μόνο εργαζόμενο, χωρίς να παραβιαστεί κανένας από τους «μέσους όρους» και τις «περιόδους αναφοράς» που προβλέπονται στα νομοσχέδια για τη διαμόρφωση του εργάσιμου χρόνου. Μάλιστα, στο παράδειγμά μας αξιοποιήσαμε μόνο τα εργαλεία της διευθέτησης, της υπερεργασίας και της υπερωρίας.

Από εκεί και πέρα, κάνοντας χρήση και των υπόλοιπων εργαλείων ένας εργοδότης, π.χ. ένας βιομήχανος, μπορεί στον εργαζόμενο του προηγούμενο παραδείγματος να επιβάλλει συνολικά 11 διαφορετικούς εβδομαδιαίους χρόνους εργασίας. Μπορεί να τον αναγκάζει να δουλεύει από 8 έως και 73 ώρες τη βδομάδα!

Συγκεκριμένα:

1. 45 ώρες τη βδομάδα κάνοντας χρήση του διευθυντικού δικαιώματος για υπερεργασία.

2. 65 ώρες τη βδομάδα, με 4 ώρες υπερωρίας την ημέρα, όπως προβλέπει το νομοσχέδιο. Με βάση το τυπικό όριο των 150 υπερωριών ετησίως μπορεί να δουλεύει 13 ώρες την ημέρα για 37,5 μέρες!

Παραπέρα ο βιομήχανος, ζητώντας από τον εργάτη να δουλέψει και 6η μέρα για 8 ώρες, μπορεί να τον βάλει να δουλέψει ανά βδομάδα:

3. 48 ώρες τη βδομάδα, αν δουλέψει μόνο το εβδομαδιαίο συμβατικό ωράριο των 40 ωρών τις προηγούμενες πέντε μέρες.

4. 53 ώρες τη βδομάδα με τη χρήση υπερεργασίας

5. 73 ώρες τη βδομάδα με υπερεργασία και υπερωρία.

Οπως ήδη είπαμε, κάνοντας χρήση της διευθέτησης μπορεί ακόμα να τον αναγκάσει να δουλέψει:

6. 50 ώρες τη βδομάδα (περίοδος αυξημένης απασχόλησης).

7. 30 ώρες τη βδομάδα (περίοδος μειωμένης απασχόλησης). Επαναλαμβάνουμε ότι η περίοδος αυτή μπορεί να συνδυαστεί με υπερωρία.

Επιπλέον, και μετατρέποντας την πλήρη απασχόληση του εργαζόμενου σε εκ περιτροπής μπορεί να τον βάλει να δουλέψει εβδομαδιαία:

8. Το λιγότερο 8 ώρες και,

9. με τη μέγιστη χρήση υπερωριών την ημέρα, 12 ώρες

10. Το περισσότερο 32 ώρες και

11. με τη μέγιστη χρήση υπερωριών την ημέρα, 48 ώρες.

Κάπως έτσι τελικά το 8ωρο έγινε «μουσειακό είδος», με τους εργαζόμενους εν έτει 2025, αντί να έχουν αυξημένο ελεύθερο χρόνο, όπως θα μπορούσαν σύμφωνα με την εξέλιξη της τεχνολογίας και τις μεγάλες παραγωγικές δυνατότητες, βλέπουν τη ζωή τους να συντρίβεται στους ...μέσους όρους του εργάσιμου χρόνου που επιβάλλει το κεφάλαιο.

Αντί να έχουν σταθερότητα κάθε μέρα για την ξεκούραση και την αναψυχή τους, για την αποκατάσταση του οργανισμού τους, αντί να έχουν περισσότερο χρόνο που δεν θα τον μοιράζονται με τον εργοδότη τους, καλούνται να προσαρμόσουν όλη την καθημερινότητά τους σε άστατα ωράρια, να επιβιώσουν μέσα στην αγωνία για το πώς θα τα «χωρέσουν όλα» όποτε και όπως ...«βολεύει» την επιχείρηση, να γίνονται ακόμα και «γονείς κατά μέσο όρο», όπως λέει προκλητικά το υπουργείο που προπαγανδίζει την 4ήμερη - 10ωρη δουλειά.

Γι' αυτό και απάντηση σε αυτό το αίσχος είναι το 7ωρο - 5ήμερο - 35ωρο, η πάλη για μείωση του εργάσιμου χρόνου, για περισσότερο και ποιοτικό ελεύθερο χρόνο, με αυξήσεις στους μισθούς. Απάντηση είναι η αναμέτρηση με την πηγή εκείνη που επιβάλλει τους «μέσους όρους» στη δουλειά και τη ζωή: Με την πολιτική του κέρδους και της ανταγωνιστικότητας που υπηρετούν όλες οι κυβερνήσεις και η ΕΕ.