Από παλιότερες κινητοποιήσεις ενάντια σε προωθούμενες συγχωνεύσεις σχολείων

Υπάρχουν 6 σχολικά συγκροτήματα που επί δεκαετίες στεγάζονται σε λυόμενες κατασκευές, νηπιαγωγεία που στεγάζονται σε KIBO. Διαπιστώνεται σοβαρό έλλειμμα σε υποδομές για ΑμεΑ.

Και ενώ η ανάγκη για νέες σύγχρονες υποδομές είναι ολοφάνερη, την τελευταία 20ετία χάθηκαν 20 χώροι χαρακτηρισμένοι για σχολική στέγη, λόγω αδυναμίας απαλλοτρίωσής τους. Την ίδια ώρα, η διαρκής μείωση των ΚΑΠ και της κρατικής χρηματοδότησης για τα σχολεία κάνει ακόμα πιο δύσκολη τη δυνατότητα εξασφάλισης οικοπέδων κατάλληλων για σχολική χρήση, και προφανώς, κατασκευής νέων, σύγχρονων μονάδων.

Αυτή είναι συνοπτικά η κατάσταση, όπως αποτυπώθηκε στη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου, πριν λίγες μέρες, μετά από Ερώτηση της «Λαϊκής Συσπείρωσης» δήμου Θεσσαλονίκης. Υπηρεσιακοί παράγοντες και διοίκηση του δήμου επιβεβαίωσαν τη δραματική εικόνα, ενώ περιορίστηκαν σε ευχολόγια για προσπάθεια βελτίωσης της κατάστασης στο πλαίσιο των «στενών» οικονομικών δυνατοτήτων. Επιβεβαιώνεται έτσι ότι η ανάγκη του λαού για σύγχρονα και ασφαλή σχολικά κτίρια για τα παιδιά του σκοντάφτει στην αστική στρατηγική που τη βλέπει σαν ένα αχρείαστο κόστος που δεν γεννά κερδοφορία για ομίλους.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν, στον δήμο Θεσσαλονίκης υπάρχουν 120 ιδιόκτητα και 9 μισθωμένα σχολικά συγκροτήματα.

Το 13%, δηλαδή 15 σχολικά κτίρια, ανεγέρθηκαν πριν από το 1955 και στην πλειοψηφία τους έχουν κριθεί ως διατηρητέα. Από αυτά 5% των σχολικών κτιρίων έχουν ανεγερθεί κατά την περίοδο 1895 - 1911 και 8% κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου.

Το 9%, δηλαδή 11 σχολεία, ανεγέρθηκαν την περίοδο 1951-1959, πριν τεθεί σε ισχύ ο 1ος ελληνικός αντισεισμικός κανονισμός.

Το 41% (48 σχολεία και 5 κτίρια προσθήκης) ανεγέρθηκαν κατά την περίοδο 1959-1985, την περίοδο ισχύος του 1ου ελληνικού αντισεισμικού κανονισμού.

Το 16% (19 σχολεία και 7 κτίρια προσθήκης) ανεγέρθηκαν την περίοδο 1985-1995, την περίοδο ισχύος του 2ου ελληνικού αντισεισμικού κανονισμού.

Και το 21% (25 σχολεία και 21 κτίρια προσθήκης) ανεγέρθηκαν μετά το 1995, με τον ισχύοντα αντισεισμικό κανονισμό.

Για το σύνολο των σχολικών κτιρίων έχει διενεργηθεί πρωτοβάθμιος προσεισμικός έλεγχος, από τον οποίο προέκυψε ότι επί συνόλου 391 στατικώς ανεξάρτητων κτιρίων εκπαίδευσης: Για ποσοστό 22% των σχολικών κτιρίων κρίνεται αναγκαία η διενέργεια δευτεροβάθμιου προσεισμικού ελέγχου, με την ανάθεση της μελέτης να βρίσκεται σε στάδιο δημοπράτησης. Σε ποσοστό 35% των κτιρίων εξασφαλίζεται η στατική επάρκεια ή έχουν γίνει ενέργειες για την ολοκλήρωση των απαιτούμενων μελετών, ένα πρόσθετο ποσοστό 36% αυτών βρίσκεται σε καλή κατάσταση και δεν απαιτείται δευτεροβάθμιος έλεγχος κατά προτεραιότητα.

Στο μεταξύ, ένα ποσοστό 7% των σχολικών κτιρίων που ανεγέρθηκαν μετά τον σεισμό του 1978 με τη μέθοδο της προκατασκευής, επί χρόνια βρίσκεται σε διαδικασία προγραμματισμού προκειμένου να αντικατασταθούν από σύγχρονες εγκαταστάσεις.

Επίσης, χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι έξι (6) σχολικά συγκροτήματα εξακολουθούν να στεγάζονται σε λυόμενες εγκαταστάσεις, με αυτονόητες «εκπτώσεις» σε προδιαγραφές λειτουργικότητας και ασφάλειας.

Ως προς τις προδιαγραφές πυρασφάλειας, έχουν εκπονηθεί και έχουν εγκριθεί μελέτες για ποσοστό 79% των σχολικών κτιρίων και έχουν διαβιβαστεί στην αρμόδια Διεύθυνση προκειμένου να προγραμματίσει την υλοποίησή τους.

Για 32 σχολικά κτίρια (ποσοστό 21%), οι μελέτες πυρασφάλειας αναμένεται να ολοκληρωθούν τον Νοέμβριο του 2024.

Ως προς την προσβασιμότητα των σχολικών κτιρίων από άτομα με αναπηρία, το 25% δεν διαθέτουν προσβάσιμη είσοδο, δηλαδή δεν υπάρχει προσβασιμότητα με αμαξίδιο, ενώ σε ελάχιστα υπάρχει ανελκυστήρας.

Για την κάλυψη των αναγκών της σχολικής στέγης, προκειμένου να μεταστεγαστούν όλες οι σχολικές μονάδες που σήμερα φιλοξενούνται σε προκατασκευασμένες, λυόμενες ή μισθωμένες εγκαταστάσεις και προκειμένου να αποσυμφορηθούν ορισμένα σχολικά συγκροτήματα που φιλοξενούν προσωρινά περισσότερες από τη δυναμικότητά τους σχολικές μονάδες, υπάρχουν 32 διαθέσιμοι προς αξιοποίηση θεσμοθετημένοι αδόμητοι χώροι σχολείων.

Η πλειοψηφία των χώρων αυτών αφορά χώρους νηπιαγωγείων, όπου καταγράφονται και οι μεγαλύτερες ανάγκες, λόγω της πρόσφατης εφαρμογής της υποχρεωτικής δίχρονης φοίτησης.

Από τους 32 θεσμοθετημένους προς αξιοποίηση χώρους, μόνο το 1/3 ανήκει ήδη στον δήμο Θεσσαλονίκης, κατά συνέπεια οι προτεραιότητες για υλοποίηση έργων σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα εστιάζονται σε 11 σχολικούς χώρους. Επιπρόσθετα 7 θεσμοθετημένοι χώροι βρίσκονται σε στάδιο απόκτησης.

Ομως σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε ο δημοτικός σύμβουλος της «Λαϊκής Συσπείρωσης», Μιχάλης Κωνσταντινίδης, κατά τη διάρκεια της τελευταίας 20ετίας έχουν αποχαρακτηριστεί 20 και πλέον θεσμοθετημένοι χώροι σχολείων «λόγω αδυναμίας απαλλοτρίωσής τους από τους αρμόδιους φορείς του Δημοσίου». Ενώ κινδυνεύουν άμεσα με αποχαρακτηρισμό ακόμα 5 χώροι για βρεφονηπιακούς σταθμούς και 8 για δημοτικά σχολεία και νηπιαγωγεία, με πιο άμεσους προς αποχαρακτηρισμό απ' ό,τι φαίνεται έναν χώρο στην οδό Κεφαλληνίας στο Β' Διαμέρισμα και έναν στα Τροχιοδρομικά στο Ε' Διαμέρισμα.

Ενα από τα οικόπεδα που έχουν αποχαρακτηριστεί είναι το γνωστό «πρώην Μάρμαρα Μόσχου» στην Παραλιακή (Μ. Αλεξάνδρου 17 & Β. Χατζή 2) ιδιοκτησίας της Εκκλησίας της Ελλάδας. Οι κάτοικοι του 5ου Διαμερίσματος χρόνια τώρα αγωνίζονται να ανεγερθεί σ' αυτό το οικόπεδο νηπιαγωγείο. Ομως η Εκκλησία της Ελλάδας έχει άλλα σχέδια και προκήρυξε ανοιχτό διαγωνισμό (με καταληκτική ημερομηνία 22 Μαρτίου 2024) για την ανέγερση πολυώροφης πολυκατοικίας.

Κι ενώ τα ελεύθερα οικόπεδα στον δήμο Θεσσαλονίκης, ιδιαίτερα στο κέντρο του, είναι ελάχιστα, όσα έχουν απομείνει προορίζονται για την κατασκευή ξενοδοχείων (βλ. οικόπεδο στη συμβολή Εθνικής Αμύνης με Τσιμισκή δίπλα ακριβώς από το διαπολιτισμικό σχολείο, που είναι ένα από τα προκάτ σχολεία) προκειμένου να εξυπηρετηθούν η αύξηση της τουριστικής κίνησης της πόλης και τα κέρδη των επενδυτών.

Την ίδια ώρα, για την πλήρη εφαρμογή της δίχρονης προσχολικής υποχρεωτικής εκπαίδευσης απαιτούνται επιπλέον 70 σχολικές αίθουσες από τις ήδη υφιστάμενες. Η προηγούμενη διοίκηση του δήμου για την κάλυψη αυτού του ελλείμματος αιθουσών επέλεξε τη λύση της στέγασης των νηπιαγωγείων σε κατασκευές τύπου ΚΙΒΟ (συγκεκριμένα σήμερα, 5 νηπιαγωγεία στεγάζονται σε 8 ΚΙΒΟ) ή ακόμα και τη στέγαση νηπιαγωγείων σε χώρους άλλων σχολικών συγκροτημάτων (σε αίθουσες γυμναστηρίων, εργαστηρίων) ή συστέγαση με βρεφονηπιακούς.

Ενδεικτική είναι η εικόνα νηπιαγωγείων που στέλνονται να στεγαστούν είτε σε χώρους που αρχικά δεν προορίζονταν για σχολική στέγη (όπως τα παραρτήματα του 26ου και του 31ου που συστεγάζονται σε ημιυπόγειο χώρο του δημαρχείου), είτε τα παραρτήματα συστεγάζονται με σχολεία άλλων βαθμίδων (όπως η περίπτωση του 14ου Νηπιαγωγείου που εξυπηρετεί την εν λόγω περιοχή). Το δε γειτονικό 21ο Νηπιαγωγείο, εν αναμονή του νέου (υπό κατασκευή) διδακτηρίου του στην οδό Λαχανά, συστεγάζεται με το 85ο Νηπιαγωγείο.

Και ενώ οι ανάγκες αυξάνονται, η κρατική χρηματοδότηση εξακολουθεί να βαίνει μειούμενη χρόνο με τον χρόνο. Από το 2009 έως και σήμερα, και με πρόσχημα την καπιταλιστική οικονομική κρίση και το πλαίσιο δημοσιονομικής πολιτικής που εφαρμόστηκε από τις κυβερνήσεις, ΕΕ, ΕΚΤ και ΔΝΤ, η κρατική επιχορήγηση από τους ΚΑΠ για την κάλυψη λειτουργικών δαπανών των σχολείων μειώθηκε κατά 30%. Για το 2009 το ποσό ανερχόταν στα 180 εκατ. ευρώ, το 2017 στα 100 εκατ. ευρώ και από το 2018 έως και το 2023 η τακτική ετήσια επιχορήγηση κινείται στα 126 εκατ. ευρώ.

Αντίστοιχη είναι και η μείωση τους για τα σχολεία του δήμου Θεσσαλονίκης. Το ποσό που κατανέμεται από τους ΚΑΠ κινείται τα τελευταία χρόνια περίπου στα 2.800.000 ευρώ ετησίως για κάλυψη δαπανών εκτέλεσης έργων και επενδυτικών δραστηριοτήτων και ποσό ύψους 662.500 ειδικά, για επισκευή και συντήρηση σχολικών κτιρίων. Επίσης κατά καιρούς εκπονούνται από την κεντρική διοίκηση ειδικά προγράμματα (π.χ. «ΦΙΛΟΔΗΜΟΣ» ή «Αντώνης Τρίτσης»), όπου ξεσκαλώνουν κάποια κονδύλια για επισκευές και συντηρήσεις σχολικών κτιρίων και αύλειων χώρων, μέτρων και μέσων πυροπροστασίας, ράμπες πρόσβασης των ΑμεΑ και κατασκευή χώρων υγιεινής για ΑμεΑ.