Η πανδημία του Covid-19 δεν κατάστρεψε μόνο εκατομμύρια ζωές, αλλά έριξε και το τελευταίο φύλλο συκής, αφήνοντας γυμνό τον βασιλιά. Απογύμνωσε το σύστημα που παρουσίαζε σε ιλουστρασιόν περιτύλιγμα ό,τι πιο σάπιο επινόησε: Την Υγεία - εμπόρευμα στην πιο ακραία της έκφραση.

Οσο φιλότιμα όμως και αν προσπαθούν οι προπαγανδιστικοί μηχανισμοί να κρύψουν την πραγματικότητα, η εικόνα ανεπάρκειας είναι τόσο εξόφθαλμη, που δεν μπορεί να κρύψει την αναποτελεσματικότητα και τις παθογένειες ενός συστήματος εκμεταλλευτικού από τη φύση του και ταξικού.

Προ πανδημίας, αυτοί που είχαν αναλάβει εργολαβικά τη διαφήμιση του συστήματος Υγείας στις ΗΠΑ, το παρουσίαζαν ως «πρότυπο» συστήματος που δίνει τη δυνατότητα επιλογών, για να έχουν οι ασθενείς την ποιοτικότερη και τεχνολογικά πιο εξελιγμένη ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Η «επιλογή» ήταν η μόνιμη επωδός όλων των προπαγανδιστικών μηχανισμών του συστήματος Υγείας, που είναι το πιο εμπορευματοποιημένο στον πλανήτη.

Για να δούμε όμως την πραγματικότητα, πρέπει να μελετήσουμε την ιστορική εξέλιξη αυτού του συστήματος, να κάνουμε μία «ακτινογραφία» και μια σε βάθος ενδοσκόπηση του κερδοσκοπικού ρόλου που παίζουν οι διάφοροι πυλώνες του τομέα Υγείας, για να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους τα μονοπώλια και οι πολυεθνικές του χώρου.

Ο τομέας της Υγείας αντιπροσωπεύει τον μεγαλύτερο τομέα της οικονομικής δραστηριότητας στις ΗΠΑ. Το 2019 αντιπροσώπευε το 17,8% του ΑΕΠ (3,8 τρισ. δολάρια). Οπως είναι κατανοητό, η πίτα είναι μεγάλη και τα αρπακτικά του κλάδου έχουν πέσει με βουλιμία στο θήραμα, που δεν πρόκειται να το αφήσουν, αν δεν το ξεκοκαλίσουν.

Αυτό το σύστημα έχει στηριχτεί και σχεδιαστεί με έναν πολύπλοκο και δυσνόητο τρόπο, που ακόμα και ειδικοί χάνονται μέσα στον λαβύρινθο. Οι τρεις βασικοί πυλώνες, δημόσιος, ιδιωτικός και συμπράξεις δημόσιου - ιδιωτικού, αλληλοκαλυπτόμενοι σε ένα σύνθετο σύμπλεγμα, απευθύνονται και εξυπηρετούν τρεις βασικές κατηγορίες πελατών - ασφαλισμένων:

• Τους προνομιούχους των πολύ υψηλών εισοδημάτων, που μπορούν να πληρώσουν τεράστια χρηματικά ποσά για ασφάλιστρα και τους παρέχει ιατροφαρμακευτική κάλυψη χωρίς περιορισμούς και προέγκριση από τον ασφαλιστικό φορέα, όπως μηδενικές εισφορές σε νοσοκομεία, γιατρούς, φάρμακα κ.λπ. Για να καταλάβουμε τα μεγέθη, το κόστος σε ένα τέτοιο πρόγραμμα εξαίρεσης ή απαλλαγής συνεισφορών (Indemnity Plan) υπερβαίνει τα 50.000 δολάρια ετησίως! Αν ένα τέτοιο πρόγραμμα είναι περιοριστικό ακόμα και για υψηλά εισοδήματα, ας φανταστούμε πόσο θα άντεχε η τσέπη των υπόλοιπων. Ενα τέτοιο πρόγραμμα δίνει τη δυνατότητα στον ασφαλισμένο να έχει πρόσβαση στην πρώτη θέση - πολυτελείας στα νοσηλευτικά ιδρύματα, στα καλύτερα θεραπευτικά κέντρα, με τα πιο σύγχρονα τεχνολογικά μέσα και θεραπευτικές αγωγές.
• Στη δεύτερη κατηγορία έχουμε τα λεγόμενα «μεσαία» στρώματα, είτε εργαζόμενους σε μια εταιρεία, που τους παρέχει ασφαλιστική κάλυψη, είτε μικροεπιχειρηματίες και αυτοαπασχολούμενους, με σχετική δυνατότητα να πληρώνουν υψηλά ασφάλιστρα για να έχουν μία σχετικά μέτρια κάλυψη. Εκτός των ασφαλίστρων, είναι υποχρεωμένοι να συμμετέχουν και στο κόστος νοσηλίων και φαρμάκων που ανέρχεται σε χιλιάδες δολάρια το χρόνο. Να σημειωθεί ότι και οι εργαζόμενοι πληρώνουν μέρος των ασφαλίστρων, ανάλογα με την εργασιακή τους σχέση και τη θέση τους στην ιεραρχία της επιχείρησης. Οι δε μικροεπιχειρηματίες, αυτοαπασχολούμενοι κ.λπ. πρέπει να πληρώνουν τεράστια ποσά στους ασφαλιστικούς φορείς, της τάξης των 25.000 - 30.000 δολαρίων το χρόνο για ασφάλιστρα. Και εδώ έχουμε συμμετοχές τριών επιπέδων: α) Συνδρομή (co-payment), β) πρώτη οικονομική υποχρέωση ασφαλισμένου στο οικονομικό κόστος των νοσηλειών, πριν αρχίσει να πληρώνει ο ασφαλιστικός φορέας (deductible), γ) συνασφάλιση ή αλλιώς συμμετοχή στο υπόλοιπο του κόστους υπηρεσιών Υγείας (co-insurance). Οπως γίνεται αντιληπτό, ένα μεγάλο μέρος του εισοδήματος ενός εργαζόμενου ή μικρομεσαίου αυτοαπασχολούμενου ή μικροεπαγγελματία, πηγαίνει για να καλύψει τις συμμετοχές στις υπηρεσίες Υγείας.
• Στη τρίτη κατηγορία είναι οι συνταξιούχοι και τα φτωχοποιημένα στρώματα της κοινωνίας που καλύπτονται από δύο προγράμματα, το «Medicare» και το «Medicaid» αντίστοιχα. Οι συνταξιούχοι για παράδειγμα καλύπτονται από το «Medicare», ένα ασφαλιστικό πρόγραμμα ειδικά για αυτούς, το οποίο παρέχεται είτε από κρατικό φορέα ή από ιδιωτικές εταιρείες. Ο ασφαλισμένος και εδώ πληρώνει ασφάλιστρα, τα οποία αφαιρούνται κατευθείαν από τη σύνταξή του. Και εδώ οι συμμετοχές είναι κοστοβόρες (τόσο στον κρατικό φορέα, όσο και στις ιδιωτικές εταιρείες), με αποτέλεσμα οι συνταξιούχοι να επωμίζονται δυσβάσταχτο βάρος, συν τη συμμετοχή τους στο κόστος νοσηλίων. Εδώ παρεμβαίνουν και άλλοι φορείς για να καλύψουν το λεγόμενο «ασφαλιστικό κενό» (Medigap), που αντί ασφαλίστρων, καλύπτουν μέρος των συμμετοχών ή υποτιθέμενες υπηρεσίες που δεν καλύπτονται από τα υπόλοιπα προγράμματα. Εδώ προκύπτουν αλληλοκαλύψεις και αλληλοεξαιρέσεις - ένας κυκεώνας - για να εξανεμίζονται τρισεκατομμύρια από τις τσέπες του λαού και να μπαίνουν στα θησαυροφυλάκια των μονοπωλιακών ομίλων του χώρου. Στην τρίτη κατηγορία έχουμε επίσης τους ενδεείς, τους φτωχούς και εξαθλιωμένους, που καλύπτει το πρόγραμμα «Ιατρική Βοήθεια» («Medicaid»). Σ' αυτήν την κατηγορία παρέχονται κάποιες καλύψεις σε κρατικά νοσοκομεία, ιδιωτικές κλινικές, γιατρούς συμβεβλημένους με το πρόγραμμα ή ιδιωτικά νοσοκομεία όταν πρόκειται για επείγοντα περιστατικά, ή τελούν υπό ειδικό καθεστώς, με τις ανάλογες αποζημιώσεις από το κράτος. Και εδώ έχουμε συμμετοχή των ασφαλισμένων, χαμηλότερη από τις προηγούμενες, αλλά απαγορευτική για τα βαλάντια των φτωχών.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό που αφορά τον τρόπο κάλυψης του κόστους των φαρμάκων για τους συνταξιούχους: Μέχρι ένα ποσό καλύπτεται από τους πόρους που έχουν καταβάλει ο συνταξιούχος και το κράτος. Πάνω από αυτό και μέχρι ένα όριο, τα πληρώνει εξολοκλήρου από την τσέπη του και αν το κόστος υπερβαίνει κι αυτό το δεύτερο όριο, τότε το επιπλέον ποσό καλύπτεται ξανά από τους πόρους που έχει καταβάλει ο ίδιος και το κράτος. Αν τα βάλει, δηλαδή, κάνεις κάτω, με βάση και τις κοστολογήσεις των φαρμάκων, πρακτικά η πρόσβαση σε οτιδήποτε παραπάνω από ...ασπιρίνες είναι ανέφικτη για τους περισσότερους, που δεν έχουν άλλη επιλογή από το να περιμένουν στωικά τη μοίρα τους.

Ολα αυτά είναι μια μικρή μόνο εικόνα ενός συστήματος που στο DNA του έχει την εκμετάλλευση και τον ανταγωνισμό για την επικράτηση του ισχυρότερου. Μία πανδημία ήταν αρκετή για να δείξει τη γύμνια του συστήματος Υγείας.

Η έλλειψη κλινών, ΜΕΘ, ΜΑΦ, η υποστελέχωση των νοσοκομείων με ιατρικό, νοσηλευτικό και βοηθητικό προσωπικό, η έλλειψη μηχανικής στήριξης των ασθενών (αναπνευστήρες και άλλα ιατρικά μηχανήματα και εξοπλισμός), η έλλειψη αναλώσιμων (μάσκες, γάντια κ.λπ.) συνθέτουν μια εικόνα που κουρελιάζει όλο αυτό το «περίλαμπρο» οικοδόμημα και οι συνειρμοί οδήγησαν σε τριτοκοσμικές καταστάσεις.

Η αλληλοεκτόξευση κατηγοριών για το ποιος φέρει τη μεγαλύτερη ευθύνη, βγάζει και μερικές αλήθειες που γκρεμίζουν τους μύθους. Για παράδειγμα, ο κυβερνήτης της Νέας Υόρκης, Andrew Cuomo, σε μία από τις καθημερινές του ενημερώσεις, παραδέχτηκε ότι το σύστημα Υγείας δεν είναι έτοιμο να ανταποκριθεί στις ανάγκες μιας πανδημίας.

Χαρακτηριστικά, είπε ότι οι ΗΠΑ, σύμφωνα με τις ανάγκες που παρουσιάστηκαν, θα έπρεπε να έχουν 2.400.000 κλίνες και έχουν μόνο 900.000. Επίσης, οι ελλείψεις σε ΜΕΘ και αναπνευστήρες, ειδικά τις πρώτες μέρες, ήταν τόσο μεγάλες, που αναγκάζονταν να έχουν δύο ασθενείς σε έναν αναπνευστήρα.

Πολλοί ασθενείς πλήρωσαν με τη ζωή τους γιατί δεν μπορούσαν να έχουν πρόσβαση στα νοσοκομεία για να υποβληθούν στην κατάλληλη θεραπευτική αγωγή. Στα πρώτα στάδια που είναι και τα πιο κρίσιμα, τους έστελναν σπίτι και τους συνέστηναν σε πολλές περιπτώσεις τηλεϊατρική παρακολούθηση (!), όπου υπάλληλοι - τηλεφωνητές, χωρίς καμία σχέση με την Ιατρική, υποβάλλουν στον ασθενή μερικές τυποποιημένες ερωτήσεις από έναν κατάλογο και καταγράφουν τις απαντήσεις, ώστε αργότερα να τις επεξεργαστούν ειδικοί για να αποφασίσουν αν συντρέχουν λόγοι εισαγωγής σε νοσηλευτικό ίδρυμα.

Μία διαδικασία χρονοβόρα, όταν ο χώρος της Ιατρικής δεν σηκώνει χρονοτριβή, ιδιαίτερα σε εξελισσόμενη ασθένεια με απρόβλεπτες μεταπτώσεις. Υπάρχουν άπειρα τέτοια περιστατικά, ακόμη και γνωστών που την πλήρωσαν με τη ζωή τους, γιατί τους έστειλαν σπίτι, επειδή το σύστημα ήταν υπερφορτωμένο και δεν μπορούσαν τα νοσοκομεία να δεχτούν άλλους ασθενείς.

Αυτές οι περιπτώσεις όμως είναι η κορυφή του παγόβουνου, γιατί εκεί που το σύστημα έδειξε τον πραγματικά ταξικό του χαρακτήρα και κατέρρευσε παταγωδώς, ήταν στις περιπτώσεις Αφροαμερικανών, Λατίνων, φτωχών και αστέγων. Οι Αφροαμερικανοί είχαν σε πολλές περιοχές διπλάσια και τριπλάσια ποσοστά θυμάτων, αναλογικά με το υπόλοιπο τμήμα του πληθυσμού. Επίσης, συγκριτικά οι Λατινοαμερικανικοί είχαν μεγάλο ποσοστό σε απώλειες, ιδιαίτερα στο τμήμα των μη καταγεγραμμένων μεταναστών.

Λόγω των ανεπαρκειών του συστήματος και του αποκλεισμού τους από το σύστημα Υγείας, έως και των διακρίσεων εις βάρος τους, θρηνούν εκατόμβες θυμάτων. Οι άστεγοι, το πιο ευάλωτο τμήμα του πληθυσμού, που είναι και οι πιο εκτεθειμένοι στην πανδημία, μετρούν και αυτοί πολλά θύματα, που πετάγονται στα αζήτητα και θάβονται σε ομαδικούς τάφους στο Hart Island.

Αυτή την εκρηκτική κατάσταση, που συνεχώς διευρύνει την ψαλίδα μεταξύ φτωχών και πλουσίων, προσπαθούν να διαχειριστούν διάφορα κέντρα, αναθέτοντας σε ιδρύματα και «δεξαμενές σκέψης» την επεξεργασία διαφόρων σεναρίων, για ανώδυνες επιδιορθώσεις στο σύστημα Υγείας - κοινώς φτιασιδώματα - για να προλάβουν τα χειρότερα.

Αυτόν το ρόλο έπαιξε και ο Ομπάμα με την Πράξη Οικονομικής Φροντίδας (ACA - Affordable Care Act), όταν τα αδιέξοδα του τομέα Υγείας και η εκρηκτική κατάσταση από τα εκατομμύρια ανασφάλιστων ή υποασφαλισμένων - αποκλεισμένων από τα απαγορευτικά ασφάλιστρα - δημιούργησαν ένα κακοφορμισμένο απόστημα που κινδύνευε να γίνει γάγγραινα σαπίζοντας το κοινωνικό σώμα. Αυτόν το ρόλο ήθελε να παίξει και ο Σάντερς.

Σήμερα όμως υπάρχουν όλες οι δυνατότητες να έχει ο λαός πρόσβαση σε υψηλού επιπέδου, σύγχρονες υπηρεσίες Υγείας, αποκλειστικά δημόσιες και δωρεάν. Αυτό προϋποθέτει να γκρεμιστεί το σάπιο οικοδόμημα από τα θεμέλια και να οικοδομηθεί το καινούργιο σε γερές βάσεις, με προτεραιότητα την πρόληψη και προστασία της υγείας του λαού, την καθολική κάλυψη των αναγκών του. Χρειάζεται επομένως άλλη εξουσία, εργατική, κάνοντας με αφορμή την πανδημία ακόμα πιο καθαρό το σύνθημα «Σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα»...