Στις 19 Γενάρη 2009 ο Πάτρικ Ρόκα έθεσε τέλος στη ζωή του όταν συνειδητοποίησε ότι δεν υπάρχει τρόπος για να γλιτώσει από την οικονομική καταστροφή. Η είδηση της αυτοκτονίας του θα ήταν απλώς ένα ακόμη στατιστικό στοιχείο της επιδημίας των αυτοκτονιών που πλήττει την Ιρλανδία λόγω της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης, εάν η προσωπική ιστορία του Ρόκα δεν αποτελούσε για χρόνια τρανή απόδειξη και παράδειγμα του «ιρλανδικού θαύματος»: Εκατομμυριούχος ήδη στην τρίτη δεκαετία της ζωή του, κυρίως από τη δραστηριότητά του στην αγορά ακινήτων, δάνειζε το ελικόπτερό του στον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ, Μπιλ Κλίντον, όταν επισκεπτόταν την Ιρλανδία και ήταν μόνιμος συνοδός του πρώην Βρετανού πρωθυπουργού Τόνι Μπλερ. Ο Ρόκα όπως και το «θαύμα» της ιρλανδικής οικονομίας αποδείχθηκαν τελικά διάττοντες αστέρες.

Το «θαύμα» της ιρλανδικής οικονομίας δεν ήταν τίποτα περισσότερο από την τεχνική ανάδειξη, με συγκεκριμένους τρόπους, μιας αναπτυξιακής δομής στηριγμένης σε συγκεκριμένο υπόβαθρο. Ενα τεράστιο κύμα καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων μετέτρεψε πολύ σύντομα την Ιρλανδία από αγροτική χώρα σε «οικονομική δύναμη». Η ιρλανδική φούσκα, αυτός ο «παράδεισος» για τους χρυσοκάνθαρους, για περισσότερο από μία δεκαετία αποτελούσε το «παράδειγμα προς μίμηση» των κύκλων της ΕΕ για την επιβολή των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων και στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης.

Η φούσκα έσκασε και άφησε πίσω της συντρίμμια φυσικά, ηθικά και ψυχικά. Και όμως και πάλι η Ιρλανδία γίνεται «παράδειγμα προς μίμηση». Αυτή τη φορά όχι για το «θαύμα» που αποδείχθηκε φενάκη, αλλά για το εύρος και τον ανηλεή χαρακτήρα της επίθεσης στα δικαιώματα, ακόμη και την ίδια τη ζωή των εργαζομένων.

Η Ιρλανδία μετατράπηκε σε «φορολογικό παράδεισο» καθώς η φορολογία για τα κέρδη των επιχειρήσεων ήταν το 2003 12,5%, προχώρησε σε δραστικές περικοπές των κρατικών δαπανών, σε αθρόες ιδιωτικοποιήσεις δημόσιων επιχειρήσεων και ολομέτωπη επίθεση στα εργασιακά δικαιώματα που βάπτισε «κοινωνικό εταιρισμό», δηλαδή με τον πολυδιαφημισμένο διάλογο με τους κοινωνικούς εταίρους. «Διάλογος» μεταξύ των ενδοτικών συνδικαλιστικών ηγεσιών, της εργοδοσίας και του κράτους. Αποτελέσματα: Αποψίλωση των εργασιακών δικαιωμάτων, περιορισμένες έως ανύπαρκτες αυξήσεις των αποδοχών των εργαζομένων, ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων.

Σε αυτό το πλαίσιο και υπό το πρίσμα των «δεσμών» με τις Ηνωμένες Πολιτείες, εξαιτίας των πολλών εκατομμυρίων Ιρλανδοαμερικανών, εγκαταστάθηκαν στην Ιρλανδία κατά τη δεκαετία του 1990 σωρεία αμερικανικών κολοσσών, αλλά και ιαπωνικών, «επενδύοντας» στους επικερδείς κλάδους του φαρμάκου και των νέων τεχνολογιών.

Παράλληλα, από τις αρχές της δεκαετίας του '90 η Ιρλανδία συνέδεσε το νόμισμά της με το γερμανικό μάρκο στο πλαίσιο της δημιουργίας του ευρώ. Στη βάση του πραγματικού γεγονότος ότι οι εξαγωγές της Ιρλανδίας κατευθύνονταν προς αγγλοσαξονικές χώρες, των οποίων τα νομίσματα ήταν σαφώς υπερτιμημένα, οι εμπορικές συναλλαγές αυξήθηκαν εντυπωσιακά «ντοπάροντας» την οικονομία καθώς η υποτίμηση του νομίσματος για αρκετά χρόνια έφθασε το 50%, διαμορφώνοντας «ιδανικές αναπτυξιακές συνθήκες».

Οσο το ντοπάρισμα, δηλαδή η υποτίμηση, λειτουργούσε, ο χρηματοοικονομικός τομέας διογκωνόταν, η ανεργία μειωνόταν και οι τιμές των ακινήτων καθημερινά φούσκωναν, αντικατοπτρίζοντας την υποτιθέμενη «τεράστια ζήτηση».

Πράγματι, οι αριθμοί ευημερούσαν στην Ιρλανδία. Το ΑΕΠ αυξανόταν χρόνο με το χρόνο, το κατά κεφαλήν εισόδημα κατάφερε να φτάσει και να ξεπεράσει τον κοινοτικό μέσο όρο. Βέβαια, μόνο ένα πολύ μικρό κομμάτι αυτής της κερδοφορίας έμενε εντός συνόρων. Το μεγαλύτερο επέστρεφε στην έδρα των πολυεθνικών. Γι' αυτό μετά το 2001, οπότε και η βιομηχανία νέων τεχνολογιών στις ΗΠΑ παρουσίασε σημεία κάμψης, η «τίγρης» άρχισε να παραπαίει, με αποτέλεσμα η θέση των εργαζομένων να χειροτερεύει και η ανεργία να αυξάνεται. Η απάντηση σ' αυτό από τις ιρλανδικές κυβερνήσεις ήταν περισσότερα αντεργατικά μέτρα και επιδείνωση της κοινωνικής και ταξικής ανισότητας.

Και όλα αυτά μέχρι το καλοκαίρι του 2008, όπου η κατάρρευση της «Lehman Brothers» δίνει τη χαριστική βολή στο «θαύμα».

Ο γδούπος της κατάρρευσης ήταν μεγάλος και ο απόηχος ακόμη μεγαλύτερος. Μέσα στον τελευταίο χρόνο η Ιρλανδία έφθασε επανειλημμένα στο χείλος της χρεοκοπίας και η κυβέρνηση του Φάινα Φέιλ έσπευσε να διαθέσει κρατικά κεφάλαια 11 δισεκατομμυρίων ευρώ στις τράπεζές της για να μην καταρρεύσουν, ενώ παράλληλα δημιούργησε και μια «κακή τράπεζα» που απορρόφησε τοξικά πάγια ύψους 54 δισεκατομμυρίων ευρώ. Ο πακτωλός χρημάτων, που βαπτίστηκε «πρόγραμμα ανάκαμψης», εννοείται ότι προήλθαν από τον κρατικό προϋπολογισμό και περικόπηκαν από τα ταμεία ιατροφαρμακευτικής και συνταξιοδοτικής περίθαλψης. Τα προγράμματα ανάκαμψης αποδείχθηκαν φιάσκο καθώς το πρόβλημα δεν αντιμετωπίστηκε και πώς θα ήταν δυνατόν...

Η χώρα εξακολουθούσε να βυθίζεται στην ύφεση, η ανεργία να διογκώνεται - το ποσοστό ανεργίας στην Ιρλανδία διπλασιάστηκε μέσα σε ένα έτος, φθάνοντας σχεδόν το 12%, ενώ αναμένεται να ανέλθει στο 15,5% έως τα τέλη του 2010. Οι τιμές των μετοχών έχουν μειωθεί κατά 90%, οι τιμές των ακινήτων συρρικνώνονται συνεχώς. Απολύτως λογικό, καθώς η «διάσωση» του κεφαλαίου, των τραπεζών, αλλά και της αγοράς ακινήτων θα κοστίσει στους Ιρλανδούς εργαζόμενους περίπου 40 δισ. ευρώ κόστος - μόνο η διάσωση των τραπεζών AIB, Bank of Ireland και Anglo Irish θα κοστίσει 8,5 δισ. - που θα σημαίνει αυτομάτως επιπλέον 2 δισεκατομμύρια σε ετήσια βάση του κρατικού δανεισμού, δηλαδή περισσότερες περικοπές των κρατικών δαπανών...

Η στρατηγική της κυβέρνησης του Μπράιαν Κάουεν είναι απολύτως «απλή»: Οι εργαζόμενοι καλούνται να σηκώσουν το βάρος της κατάρρευσης της οικονομίας που δημιούργησαν με στόχο την εξυπηρέτηση των συμφερόντων του κεφαλαίου, ενώ οι εργαζόμενοι αγωνίζονται με κάθε δυνατή μορφή αγώνα ενάντια στην αντεργατική λαίλαπα.

Μέσα στο 2009 η κυβέρνηση έχει φέρει προς ψήφιση τρεις προϋπολογισμούς: Δύο έκτακτους και έναν τακτικό. Το κυρίαρχο στοιχείο τους: Δρακόντειες περικοπές και «λιτότητα». Και για άλλη μία φορά η Ιρλανδία «επιβάλλεται» ως «παράδειγμα προς μίμηση»: «Η Ιρλανδία αποτελεί το πραγματικό παράδειγμα για το τι πρέπει να κάνει και η Ελλάδα. Τα μέτρα του νέου προϋπολογισμού είναι πολύ επιθετικά - θεωρώ ότι μ' αυτόν τον τρόπο η Ιρλανδία καταφέρνει να δώσει διαβεβαιώσεις αξιοπιστίας στις αγορές»..., δήλωσε ο αναλυτής του «Fitch» Πολ Ρόουκινς...

Για ένα έχει δίκιο ο Ρόουκινς. Τα μέτρα είναι επιθετικά, πολύ επιθετικά μάλιστα: Ο νέος προϋπολογισμός που κατέθεσε στη Βουλή ο υπουργός Οικονομικών της χώρας Μπράιαν Λένιχαν και να μειωθεί το έλλειμμα του προϋπολογισμού στο 2,9% του ΑΕΠ έως το 2014 από το φετινό 11,7%, μέσω της μείωσης των κοινωνικών δαπανών κατά 760 εκατομμύρια ευρώ και των περικοπών σε μισθούς και συντάξεις του δημόσιου τομέα.

Από την 1η Γενάρη του 2010, οι μισθοί στο Δημόσιο θα μειωθούν κλιμακωτά, αναλόγως του εισοδήματος: Η μείωση θα είναι της τάξης του 5% για τις πρώτες 30.000 του ετήσιου εισοδήματος, 7% για τις επόμενες 40.000 και θα φθάσει στο 10% για τις επόμενες 55.000. Στην προσπάθεια να ρίξει στάχτη στα μάτια των εργαζομένων, η κυβέρνηση «προβλέπει» περικοπές και στις αποδοχές των υψηλόβαθμων στελεχών Δημοσίου, κατά 8% για όσους έχουν ετήσιες αποδοχές από 125.000 έως 165.000 ευρώ, 12% για εκείνους που έχουν ετήσιο εισόδημα από 165.000 έως 200.000 ευρώ και 15% για όσους έχουν ετήσιες αποδοχές 200.000 ευρώ και άνω. Ενώ οι περικοπές «επεκτείνονται» και στα μέλη της κυβέρνησης και τον πρωθυπουργό της χώρας, καθώς προβλέπεται ότι οι αποδοχές τους θα μειωθούν κατά 20%.

«Μαχαίρι» πέφτει και στα επιδόματα ανεργίας, τα οποία περιορίζονται στα 100 ευρώ την εβδομάδα για τους νέους ανέργους 20 και 21 ετών που δεν έχουν παιδιά και στα 150 ευρώ την εβδομάδα για τους όλους τους υπόλοιπους ανέργους, ανεξαρτήτως ηλικίας. «Μαχαίρι» και στα επιδόματα παιδιών τα οποία μειώνονται κατά 16 ευρώ το μήνα και διαμορφώνονται στην κλίμακα από 150 έως 187 ευρώ. Εκτός φυσικά των περικοπών και των μειώσεων των αποδοχών των εργαζομένων στο δημόσιο τομέα, ο προϋπολογισμός συνοδεύεται και από νέο πακέτο φορολογικών επιβαρύνσεων, με βασικότερη όλων την εισαγωγή «πράσινου» φόρου της τάξης του 15% ανά τόνο στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Ο υπουργός Οικονομικών προανήγγειλε ριζικές αλλαγές στο ασφαλιστικό σύστημα, ανακοινώνοντας ότι εντός του επόμενου διαστήματος θα παρουσιάσει το συνολικό σχέδιο της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης, απειλώντας μάλιστα ότι εξετάζεται και η εισήγηση για τη σύνδεση των συντάξεων με την αύξηση του κόστους διαβίωσης.