Κοινό χαρακτηριστικό, σχεδόν όλων των χωρών όπου εκδηλώθηκαν κρισιακά φαινόμενα, την τελευταία δεκαετία, είναι οι ταυτόσημες επιλογές τους στην άσκηση οικονομικής πολιτικής, όπου εφάρμοσαν εκτεταμένα προγράμματα καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων, ιδιωτικοποιήσεις επιχειρήσεων και υποδομών, εμπορευματοποίηση της Κοινωνικής Ασφάλισης και της Παιδείας, ελαστικές μορφές απασχόλησης, σκληρά προγράμματα λιτότητας σε μισθούς και συντάξεις, ενώ, στην προσπάθειά τους να ελέγξουν τον πληθωρισμό, εφάρμοσαν σκληρή μονεταριστική νομισματική πολιτική (έλεγχο της κυκλοφορίας του χρήματος, πολιτική χαμηλών επιτοκίων και δημοσιονομικών ελλειμμάτων).

Στην προκειμένη περίπτωση δεν τίθεται προς συζήτηση, αν, στα σημερινά πλαίσια, ήταν δυνατή η εφαρμογή μιας άλλης οικονομικής πολιτικής - κεϋνσιανού τύπου - όπως υποστηρίζουν οι δυνάμεις του οπορτουνισμού, οι οποίες αποσπούν την ασκούμενη οικονομική πολιτική από τις παραγωγικές σχέσεις και τις αναγκαιότητες που αναβλύζουν κατά την ενεργό δράση τους. Εχει άλλωστε συσσωρευτεί αρκετή εμπειρία τις τελευταίες δεκαετίες, που καταδεικνύει ότι η επιθετικότητα του κεφαλαίου, που εκδηλώνεται μέσω της άσκησης των εφαρμοζόμενων πολιτικών, μπορεί να ερμηνευτεί μόνο από την εναγώνια προσπάθειά του να τιθασεύσει τις καπιταλιστικές αντιθέσεις που εκδηλώνονται στην παραγωγή και κυκλοφορία του προϊόντος, στην προσπάθειά του να διατηρήσει ομαλές συνθήκες αναπαραγωγής του κοινωνικού κεφαλαίου.

Αυτό όμως που αναδεικνύεται από το περίγραμμα των κρίσεων που έπληξαν τον καπιταλιστικό κόσμο τα τελευταία 15 χρόνια, είναι ότι η Ελλάδα και οι περιπέτειες που αντιμετωπίζει σήμερα δε συνιστούν κάτι το ιδιαίτερο, δεν έχουν σχέση με τις εθνικές ιδιαιτερότητες της χώρας. Ο ελληνικός καπιταλισμός αποτελεί σήμερα το νέο κρίκο της αλυσίδας των κρίσεων που εκδηλώθηκαν στο διεθνές καπιταλιστικό σύστημα και οι αιτίες της κρίσης αυτής δεν μπορούν, παρά να αναζητηθούν στην ενσωμάτωση της χώρας στον καπιταλιστικό καταμερισμό εργασίας. Το δεύτερο συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι η διεθνής και οι περιφερειακές κρίσεις, σε μικρά μάλιστα χρονικά διαστήματα η μία από την άλλη, αποτελούν εσωτερικό στοιχείο του διεθνούς καπιταλισμού και από την άποψη αυτή δεν έχουμε παρά να περιμένουμε ποια θα είναι η επόμενη χώρα όπου θα σημειωθούν κρισιακά φαινόμενα.

Το όλο πρόβλημα με τη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας αναδύθηκε στην επιφάνεια λίγο πριν από τις εκλογές στις 4 Οκτώβρη. Η κυβέρνηση της ΝΔ, στη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου - κατά παράβαση των συνθηκών που θέλουν τα κόμματα εξουσίας να μοιράζουν αφειδώς υποσχέσεις για...καλύτερες ημέρες - ζήτησε την ψήφο του ελληνικού λαού προκειμένου να εφαρμόσει ένα σκληρό πρόγραμμα λιτότητας. Αμέσως μετά τις εκλογές, η νέα κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ κάνει γνωστό ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα της χώρας έχει εκτροχιαστεί στο 12,5% του ΑΕΠ και το κρατικό χρέος θα εκτιναχθεί στα τέλη του χρόνου στα 300 δισ. ευρώ.

Ακολουθούν δραματικές δηλώσεις από τον ίδιο τον πρωθυπουργό περί επικείμενης χρεοκοπίας της χώρας, ενώ ο πρόεδρος της ΕΚΤ Ζ. Κ. Τρισέ από το βήμα του Ευρωκοινοβουλίου δηλώνει ότι τα μέτρα που έλαβε η κυβέρνηση της Ιρλανδίας για τη μείωση του ελλείμματος - μεγάλες περικοπές σε μισθούς και σε κοινωνικά επιδόματα - αποτελούν ένα καλό παράδειγμα για την Ελλάδα... Το ελληνικό πρόβλημα ...διεθνοποιείται, καθώς μεγάλα μέσα μαζικής ενημέρωσης του εξωτερικού (εφημερίδες, τηλεοπτικοί σταθμοί) παρουσιάζουν σε εκτενή ρεπορτάζ τη δυσμενή οικονομική κατάσταση της χώρας, την οποία εμφανίζουν ως ...την Ιρλανδία της Μεσογείου και το Ντουμπάι του Αιγαίου. Στην αρθρογραφία μεγάλων ευρωπαϊκών και αμερικανικών εφημερίδων θίγονται ζητήματα όπως ο τρόπος εισόδου της Ελλάδας στην ΟΝΕ - κατηγορείται η χώρα ότι για την επίτευξη των κριτηρίων έκανε εκτεταμένη χρήση της «δημιουργικής» λογιστικής - ενώ εκτοξεύονται και απειλές για την αποπομπή της από τη ζώνη του Ευρώ. Στον ελληνικό Τύπο εμφανίζονται σενάρια, σύμφωνα με τα οποία απειλείται η χρηματοδότηση των ελληνικών εμπορικών τραπεζών από το σύστημα χρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, κάτι που, αν συμβεί, θα οδηγήσει σε πιστωτική ασφυξία τη χώρα. Οι «αγορές» από την άλλη, με αιχμή τα κερδοσκοπικά κεφάλαια, αποσύρουν μαζικά τις τοποθετήσεις τους στις ελληνικές μετοχές και τα κρατικά ομόλογα, με αποτέλεσμα τη βύθιση του Χρηματιστηρίου και την αύξηση του επιτοκίου δανεισμού του Ελληνικού Δημοσίου από το διεθνές τραπεζικό σύστημα. Η κερδοσκοπία στις χρηματαγορές οργιάζει. Η υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας από τον - ενεχόμενο στο άγριο κερδοσκοπικό παιγνίδι των διεθνών αγορών - οίκο αξιολόγησης «Fitch» οδηγεί σε πτώση του Χρηματιστηρίου κατά 8% και των τραπεζικών μετοχών κατά 10%. Ολοι, διεθνείς και ντόπιοι αναλυτές, παίζουν με τη λέξη «χρεοκοπία», είτε πρόκειται για «θετικές» - η Ελλάδα δε θα χρεοκοπήσει - είτε για αρνητικές αναφορές. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός κάνει λόγο πλέον για κίνδυνο απώλειας της εθνικής κυριαρχίας της χώρας...

Επί δύο και πλέον μήνες ο ελληνικός λαός βομβαρδίζεται ανηλεώς με τα πιο αρνητικά μηνύματα για την πορεία της χώρας, ενώ εθίζεται με την ιδέα της οικονομικής κατάρρευσης και χρεοκοπίας... Επί δύο και πλέον μήνες έχουν εξαπολύσει έναν άγριο ψυχολογικό πόλεμο, με σκοπό να κλονίσουν την εμπιστοσύνη του απλού ανθρώπου στις ικανότητες και την αυτοπεποίθησή του. Επιδιώκουν να ενσπείρουν στο συλλογικό υποσυνείδητο συναισθήματα φοβίας και τρόμου, ώστε να δημιουργήσουν καταστάσεις μαζικής υστερίας και απόγνωσης. Θέλουν να τρομοκρατήσουν τον ελληνικό λαό, ώστε να αποδεχτεί χωρίς ηθικές αντιστάσεις τα σαρωτικά μέτρα που θα πλήξουν βίαια τη λαϊκή οικογένεια. Ακόμα χειρότερα, να δει τα μέτρα αυτά - που στρέφονται ενάντια στα συμφέροντά του - σαν σανίδα σωτηρίας που θα τον οδηγήσουν από το φουρτουνιασμένο πέλαγος στις ήρεμες θάλασσες...

Το εργατικό και λαϊκό κίνημα της χώρας έχει αποκτήσει μεγάλη συσσωρευμένη πείρα στον τρικυμιώδη 20ό αιώνα, ώστε να μην είναι σε θέση να κατανοήσει σήμερα ότι πίσω από τον κουρνιαχτό και τις κραυγές υστερίας βρίσκεται μια καλά οργανωμένη επίθεση σε βάρος των λαϊκών συμφερόντων. Επίθεση, η οποία μας έρχεται από το παρελθόν και αγκαλιάζει όλους τους βασικούς αρμούς της ελληνικής κοινωνίας. Το ασφαλιστικό σύστημα, τις εργασιακές σχέσεις, την εισοδηματική πολιτική, τη δημόσια Παιδεία και τη δημόσια Υγεία. Πίσω από τον ...κίνδυνο χρεοκοπίας και δημοσιονομικής εκτροπής - το κεφαλαιοκρατικό σκιάχτρο στην προκειμένη περίπτωση - καλύπτονται οι αιμοβόρες επιδιώξεις του κεφαλαίου να τσακίσει, να περάσει διά πυρός και σιδήρου τα λαϊκά δικαιώματα. Ηδη οι μάσκες έπεσαν στο Ασφαλιστικό, καθώς οι κυβερνητικές προτάσεις που υποβλήθηκαν στις αρχές της βδομάδας οδηγούν σε πλήρη ανατροπή του κοινωνικού χαρακτήρα της ασφάλισης και ανοίγουν το δρόμο στην ανταποδοτικότητα και τα επαγγελματικά ταμεία. Στα μισθολογικά μάς υποβάλλουν σε σκωτσέζικο ντους, καθώς κυβερνητικές διαρροές πότε μιλούν για κατάργηση του 14ου μισθού και πότε για «πάγωμα» των μισθών για μία τριετία... Ανεξάρτητα με το τι θα ανακοινώσει ο πρωθυπουργός την ερχόμενη βδομάδα, μετά τις νέες δεσμεύσεις που έδωσε στους Ευρωπαίους ηγέτες στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες, η κατάργηση κατακτήσεων οι οποίες μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν αδιαπραγμάτευτες (13ος - 14ος μισθός) έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση... Γεγονός που σημαίνει ότι τα επόμενα χρόνια θα τα δούμε μπροστά μας.

Θα μπορούσε βέβαια να ρωτήσει κάποιος καλοπροαίρετος. Μα, δεν είναι αλήθεια ότι η Ελλάδα αντιμετωπίζει δημοσιονομικό πρόβλημα, ότι το έλλειμμα έχει ξεφύγει στο 12,7% και το κρατικό χρέος υπερίπταται στα 300 δισ. ευρώ; Και αν αυτά είναι αλήθεια, δε θα πρέπει να πάρουμε μέτρα για να τα επιλύσουμε; Ολα βέβαια είναι σχετικά. Και για να δώσουμε απάντηση σε μια τέτοια ερώτηση, πρέπει να υποβάλουμε την ελληνική οικονομία σε μια μικρή ακτινογραφία. Ποια είναι η Ελλάδα του 2009; Είναι η χώρα με χρεοκοπημένο - όπως λένε - δημόσιο ταμείο, με φτωχούς εργαζόμενους, αλλά με πλούσιους - έως και πολύ πλούσιους - επιχειρηματίες.

Η περίοδος 1995-2008 ήταν ο μήνας των χρυσών αγελάδων για το ελληνικό κεφάλαιο, με το ΑΕΠ της χώρας να αυξάνεται κατά 60%. Αυτό σημαίνει ευμάρεια, πλούτο, γεμάτα ταμεία και θησαυροφυλάκια. Τι έγιναν όλα αυτά τα λεφτά, πού πήγαν; Φυσικά, δε χάθηκαν. Μπορεί η αξία να αλλάζει μορφές και να εμφανίζεται πότε σαν χρήμα (χρηματικό κεφάλαιο), πότε σαν εμπορευματικό κεφάλαιο και πότε σαν παραγωγικό κεφάλαιο, όμως η συσσωρευμένη κοινωνική εργασία, που ενσωματώνεται σε αυτές τις μορφές, δε χάνεται. Διατηρείται ως παρωχημένη, ως νεκρή εργασία, που παίρνει, ανάλογα με τις περιστάσεις, τις τρεις μορφές που αναφέραμε. Εμφανίζεται δηλαδή είτε ως χρήμα, είτε ως εμπόρευμα, είτε ως μέσα παραγωγής. Στις μορφές αυτές πρέπει να αναζητήσουμε το «θησαυρό» της περιόδου 1995-2008. Και ο πλούτος αυτός, σε ορισμένες περιπτώσεις είναι εμφανής, τις περισσότερες φορές όμως προτιμά την αφάνεια και την ανωνυμία.

Ας πάρουμε ορισμένα από τα εμφανή στοιχεία.

Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας:

• Το Ενεργητικό των εμπορικών τραπεζών της χώρας αυξήθηκε από 247,7 δισ. ευρώ το 2004 σε 414,1 δισ. ευρώ τον Οκτώβρη του 2009, ήτοι ποσοστό αύξησης 67,6%.
• Οι καταθέσεις και οι συμφωνίες επαναγοράς (Ρέπος) των επιχειρήσεων στις τράπεζες, από 159,8 δισ. ευρώ το 2004, ανήλθαν σε 278,5 δισ. ευρώ τον Οκτώβρη του 2009. Ητοι ποσοστό αύξησης 74,3%.
• Οι καταθέσεις προθεσμίας των επιχειρήσεων και νοικοκυριών προς τις τράπεζες (κατά τεκμήριο αποτελούν μορφή κατάθεσης των πλουσιότερων κοινωνικά στρωμάτων) από 36,2 δισ. ευρώ το 2004 ανήλθαν σε 138,1 δισ. ευρώ τον Οκτώβρη του 2009 ήτοι ποσοστό αύξησης 281,5%.

Αλλα στοιχεία πλούτου. Το 2007 πληροφορηθήκαμε από τον ελληνικό και ξένο Τύπο ότι οι Ελληνες πλοιοκτήτες κατασκευάζουν 1.000 νέα μεγάλα πλοία, σε διάφορα ναυπηγεία της υφηλίου. Πόσα αλήθεια είναι τα περιουσιακά στοιχεία του μεγαλύτερου στον κόσμο εφοπλιστικού κεφαλαίου; Μπορεί κάποιος να μας δώσει μια απάντηση; Οι καταθέσεις των Ελλήνων σε τράπεζες του εξωτερικού υπολογίζονται ότι ανέρχονται στα 150 με 200 δισ. ευρώ. Και αυτά είναι τα εμφανή περιουσιακά στοιχεία. Οσο για τα αφανή, ας είναι καλά οι «off shore» εταιρείες, οι οποίες «καταπίνουν» τεράστια περιουσιακά στοιχεία, τα οποία υπολογίζονται με μερικές εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ. Αυτό είναι το θέμα. Η αστική τάξη ωρύεται για τη δημοσιονομική κρίση και για τα μέτρα αντιμετώπισής της, αλλά η ίδια βγάζει την ουρά της απέξω, θέλει απείραχτα τα σεντούκια της με το χρυσό. Τον τεράστιο πλούτο που κατέχει, προϊόν καταλήστευσης της ανθρώπινης εργασίας, τον φυλάει σαν κόρη οφθαλμού. Και στο όνομα αυτού του αμύθητου πλούτου, απαιτούν γενικευμένο πογκρόμ σε βάρος των λαϊκών κατακτήσεων.