Το ΝΑΤΟ μεθοδεύει την κλιμάκωση της πίεσης προς την κυβέρνηση της ΠΓΔΜ, απαιτώντας από τους Σλαβομακεδόνες να δεχτούν τα περισσότερα από τα αιτήματα που διατυπώνουν οι Αλβανοί αυτονομιστές.

Οι ΝΑΤΟικές μεθοδεύσεις, προετοιμάζονται προσεκτικά στα όργανα της συμμαχίας. Η στρατιωτική επιτροπή, για παράδειγμα, στην έκθεσή της για την κατάσταση στην ΠΓΔΜ - την οποία έχει στη διάθεσή του ο «Ρ» - καταλήγει στο εξής συμπέρασμα:

«Η FYROM πρέπει να αναζητήσει μια πολιτική λύση, που θα ικανοποιεί τα περισσότερα από τα αλβανικά αιτήματα, χωρίς, ταυτόχρονα, να επιτρέψει στον NLA να κεφαλαιοποιήσει τα κέρδη της δράσης του».

Αυτό είναι το λακωνικό συμπέρασμα της πεντασέλιδης έκθεσης που έχει συντάξει η στρατιωτική επιτροπή του ΝΑΤΟ και με την οποία η συμμαχία αποτιμά την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί μέχρι τα μέσα του προηγούμενου μήνα στη FYROM.

Η έκθεση, εκτός από την περιγραφή της κατάστασης, προχωρά στην κριτική παράθεση των σεναρίων που είναι πιθανό να ακολουθήσουν την κρίση.

Το ΝΑΤΟικό έγγραφο χωρίζεται σε τρία τμήματα.

Στο πρώτο με τον τίτλο περιληπτική σύνοψη (Overview) παρουσιάζεται η εικόνα που η συμμαχία έχει διαμορφώσει παρακολουθώντας με τις υπηρεσίες της τις εξελίξεις. Από αυτό το τμήμα της έκθεσης, που καταλαμβάνει δύο σελίδες, αξίζει να επισημανθεί, ότι για το ΝΑΤΟ η αιτία των συγκρούσεων ξεκινά από τη διάθεση της πολυπληθούς αλβανικής μειονότητας να διεκδικήσει τα δικαιώματά της. Οι διατυπώσεις της έκθεσης, πρέπει να σημειωθεί, βοηθούν να προβληθούν ως δικαιολογημένα τα αλβανικά αιτήματα και ως εκ τούτου να «νομιμοποιηθεί» η δράση των «ανταρτών», οι οποίοι - σύμφωνα με την έκθεση -μάχονται για την ικανοποίηση αυτών των αιτημάτων.

Η συμμαχία εκτιμά ότι έχει αποδειχτεί πως οι στρατιωτικές δυνάμεις της FYROM δεν έχουν τη δυνατότητα να νικήσουν τους «αντάρτες». Το ίδιο ισχύει και για τους «αντάρτες», οι οποίοι ωστόσο, έχουν τη δυνατότητα να συνεχίζουν τη δράση τους υπονομεύοντας τη σταθερότητα και τη συνοχή της χώρας.

Ο κυβερνητικός συνασπισμός, σύμφωνα με τη ΝΑΤΟική έκθεση, μπορεί να καταρρεύσει ανά πάσα στιγμή καθώς, όπως υπονοείται, από την πλευρά των σλαβομακεδονικών πολιτικών δυνάμεων δεν παρατηρείται η αρμόζουσα... ευελιξία.

Στην έκθεση, σημειώνεται με σχετική ικανοποίηση η στάση των γειτονικών χωρών και προβάλλεται η εκτίμηση, ότι η Ρωσία, αν και δεν είναι μέσα στις προτεραιότητές της η FYROM, θα αξιοποιήσει κάθε ευκαιρία να διατηρήσει την επιρροή της στην περιοχή και θα βοηθήσει, μέσα στο πλαίσιο των δυνατοτήτων της και των συγκυριών κάθε προσπάθεια δράσης κατά των Αλβανών «ανταρτών».

Σε ό,τι αφορά τις ΝΑΤΟικές δυνάμεις και εγκαταστάσεις στην περιοχή, αυτές εκτιμάται ότι θα απειληθούν, στην περίπτωση που γενικευτούν οι συγκρούσεις.

Στο τμήμα της έκθεσης με τον τίτλο πρόγραμμα δράσης (courses of action), η ΝΑΤΟική έκθεση επισημαίνει ότι η ανάλυση που ακολουθεί είναι προσαρμοσμένη στην οπτική γωνία των κυβερνητικών, καθώς οι «αντάρτες» θα συνεχίσουν να δρουν και να προωθούν την αλβανική υπόθεση, ανεξάρτητα από ποιο σενάριο θα υλοποιηθεί. Σε κάθε περίπτωση, σημειώνει η έκθεση, η δράση του NLA εξαρτάται μόνο από τις δυνατότητες επιμελητειακής υποστήριξης που διαθέτει. Σε αυτό το τμήμα του εγγράφου παρουσιάζονται τέσσερα σενάρια:

Η παρούσα κατάσταση χαρακτηρίζεται από τη ΝΑΤΟική έκθεση ως περίοδος των συνεχιζόμενων συγκρούσεων και των αδιέξοδων συνομιλιών, η οποία δεν είναι δυνατό να συνεχιστεί.

Σε περίπτωση που συνεχιστεί όμως, εκτιμάται ότι οι «αντάρτες» έχουν τη δυνατότητα να συνεχίσουν έναν πόλεμο φθοράς και να μεταφέρουν τη δράση τους μέσα στα αστικά κέντρα. Σημειώνεται δε ότι κάθε αντίδραση των κυβερνητικών δυνάμεων θα ενισχύσει την υποστήριξη των «ανταρτών» από τους Αλβανούς πολίτες της FYROM.

Η παράταση αυτής της κατάστασης, οδηγεί στην υπονόμευση της αξιοπιστίας των αλβανικών κομμάτων που συμμετέχουν στο διάλογο και τέλος, οδηγεί ολοένα και πιο κοντά σε έναν ανοιχτό εμφύλιο πόλεμο.

Η στρατιωτική επιλογή για την εκμηδένιση των «ανταρτών», χαρακτηρίζεται από το ΝΑΤΟικό έγγραφο, ως η πιο σκληρή επιλογή που προωθείται από κάποιες από τις σλαβομακεδονικές πολιτικές δυνάμεις. Ομως, σύμφωνα με την εκτίμηση της συμμαχίας, ακόμη κι αν η κυβέρνηση της FYROM κήρυττε τη χώρα σε κατάσταση πολέμου δε θα μπορούσε να αντιμετωπίσει με επιτυχία τους «αντάρτες», που θα αξιοποιούσαν τα πλεονεκτήματα του ανταρτοπολέμου, προβαίνοντας σε τρομοκρατικές πράξεις χτυπώντας τις υποδομές της χώρας, ή ακόμη και σε τυφλά χτυπήματα κατά αμάχων.

Στο έγγραφο, προβάλλεται επίσης και το ενδεχόμενο συμμετοχής του NLA στο διάλογο.

Το ενδεχόμενο αυτό, όπως σημειώνει το ΝΑΤΟικό έγγραφο, πιθανότατα δε θα ικανοποιήσει όλους τους τοπικούς αρχηγούς των «ανταρτών» και οι σκληρότεροι από αυτούς θα συνεχίσουν τη δράση τους. Από την άλλη πλευρά η κυβέρνηση της FYROM θα βρεθεί σε δύσκολη θέση καθώς τα σλαβομακεδονικά κόμματα και οι Σλαβομακεδόνες γενικότερα δεν είναι έτοιμοι να δουν τους «αντάρτες» στο τραπέζι των συνομιλιών.

Το πλέον ικανοποιητικό σενάριο, σύμφωνα με την έκθεση της στρατιωτικής επιτροπής της συμμαχίας, είναι η συνέχιση του διαλόγου μετά από τον αφοπλισμό και την υποχώρηση των δυνάμεων των «ανταρτών». Η επιτροπή, ωστόσο, παραδέχεται, ότι είναι πολύ πιθανό αρκετοί από τους «αντάρτες» να μη θελήσουν να παραδώσουν τα όπλα, όπως επίσης και να υπονομεύσουν τις συνομιλίες χρησιμοποιώντας και πιέζοντας τα αλβανικά κόμματα που συμμετέχουν στο διάλογο.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, όπως καταλήγει στα συμπεράσματά της (conclusion) η έκθεση της συμμαχίας, καθώς η παρούσα κατάσταση δεν μπορεί να συνεχιστεί και μιας μεγάλης στρατιωτικής κλίμακας δράση δεν είναι εφικτή, η FYROM πρέπει να πετύχει μια πολιτική λύση ικανοποιώντας τα περισσότερα από τα αλβανικά αιτήματα, εμποδίζοντας τον NLA να κερδίσει σε αξιοπιστία από τη δράση του.