Κυριακή 18 Μάρτη 2001
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 6
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
ΕΠΙΚΑΙΡΟ ΑΡΘΡΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ
Προσπάθεια αποκρυπτογράφησης των διεργασιών στο πολιτικό σύστημα της χώρας

Από τη διαδήλωση στην Πράγα κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης της Παγκόσμιας Τράπεζας και του ΔΝΤ

Associated Press

Από τη διαδήλωση στην Πράγα κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης της Παγκόσμιας Τράπεζας και του ΔΝΤ
Ενα χρόνο περίπου μετά τις εθνικές εκλογές, και ενώ ΠΑΣΟΚ και ΝΔ απέσπασαν μαζί από τα πιο υψηλά ποσοστά της δικομματικής μορφής του συστήματος, ταλαιπωρούνται από εναγώνια ερωτήματα για τη θέση τους στο πολιτικό σύστημα, το μέλλον τους. Τα απασχολεί μέχρι και το ερώτημα αν τα επόμενα χρόνια θα διατηρηθούν ως ενιαία κόμματα.

Εύγλωττη επίσης είναι η ανησυχία στους κόλπους της άρχουσας τάξης, ανάμεσα σε μεγάλες μερίδες του κεφαλαίου. Περισσότερο ανοιχτά από ποτέ εμφανίζονται επιχειρηματικοί όμιλοι αναμεμειγμένοι στην αναδιαμόρφωση του πολιτικού σκηνικού.

Θα αδικούσαμε τα πράγματα, αν ερμηνεύαμε αυτές τις εξελίξεις ως αποκλειστική διαμάχη για την κυβερνητική λεία, ως φιλονικία λόγω προσωπικών φιλοδοξιών ή μόνο ως αποτέλεσμα έξωθεν παρεμβάσεων ή της περίφημης διαπλοκής. Ούτε η αντιπαράθεση βετεράνων και νέων στελεχών δίνει εξήγηση για τις εσωκομματικές διαμάχες.

Τέτοια ή άλλα στοιχεία υπάρχουν αναμφισβήτητα, δεν είναι όμως αυτόνομα. Συνδέονται με πιο ισχυρούς - κατά τη γνώμη μας - παράγοντες, που αφορούν την ίδια την πορεία του καπιταλιστικού συστήματος στην Ελλάδα, κάτω από την επίδραση των διεθνών εξελίξεων στην παγκόσμια καπιταλιστική οικονομία.

Στον πυρήνα των διαφωνιών βρίσκεται η πραγματική ανησυχία αν και κατά πόσο θα προχωρήσουν ταχύτερα οι καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις με το λιγότερο δυνατό πολιτικό κόστος, όχι μόνο για τα ίδια τα κόμματα, αλλά γενικότερα για το καπιταλιστικό σύστημα.

Ομολογείται από τα οικονομικά επιτελεία ότι η πορεία της ελληνικής καπιταλιστικής οικονομίας στην ΟΝΕ έχει πολλά αγκάθια. Η Τράπεζα της Ελλάδας είναι υποχρεωμένη να δίνει αντικειμενικές εκτιμήσεις σε ορισμένα μεγέθη και τάσεις, για να επιβάλλει ταχύτερες αναδιαρθρώσεις, αλλά και να απαιτήσει από την κυβέρνηση μεγαλύτερη διαχειριστική ικανότητα. Το χειρότερο, είναι δυσοίωνα και τα διεθνή μαντάτα. Η δυναμική καπιταλιστική ανάπτυξη των ΗΠΑ - που σημειωτέον συνοδεύτηκε και από τη δυναμική ανάπτυξη της φτώχειας - δε φαίνεται να είναι απρόσκοπτη, χωρίς εμπόδια και κινδύνους. Μια περιπέτεια της οικονομίας των ΗΠΑ δε σημαίνει καθόλου ότι θα ισοσταθμιστεί από την αμφισβητούμενη δυναμική της ευρωπαϊκής οικονομίας. Δεν είναι λίγοι αυτοί που ανησυχούν μήπως η παγκόσμια καπιταλιστική οικονομία αντιμετωπίσει κρισιακές καταστάσεις, με οξύτητα τέτοια που μπορεί ίσως να συγκριθεί με την κρίση του 1929-1931.


Η άρχουσα τάξη της χώρας μας και τα κόμματά της γνωρίζουν ότι τα αμέσως επόμενα χρόνια πρόκειται να δρομολογηθούν νέα αντιδραστικά και αυταρχικά, τρομοκρατικά μέτρα κατά του λαού. Επομένως αναζητούν την κατάλληλη τακτική, την κατάλληλη διαχείριση με το καρότο και το μαστίγιο, προκειμένου εκτός των άλλων να εγκλωβιστεί, να τιθασευτεί η λαϊκή δυσαρέσκεια.

Εδώ βρίσκεται κατά τη γνώμη μας η ουσία των εσωτερικών αντιπαραθέσεων στο ΠΑΣΟΚ και στη ΝΔ και η αντανάκλασή της στο χώρο της «ανανεωτικής», «αντιδογματικής» αριστεράς, με ή χωρίς εισαγωγικά, ανάλογα πώς βλέπει ο απλός άνθρωπος αυτές τις δυνάμεις. Η αντίθεση στο Σημίτη ή στον Καραμανλή δε σημαίνει καθόλου αντίθεση στην ουσία της πολιτικής των δύο κομμάτων.

Ορισμένοι, κυρίως τα οικονομικά επιτελεία, ισχυρίζονται ότι είναι προτιμότερο να επιβληθούν τα νέα αντιλαϊκά μέτρα με τη μορφή καταιγίδας, ώστε ο λαός να μην προλάβει να αντιδράσει. Ενώ άλλοι, που λειτουργούν άμεσα πολιτικά, προτιμούν μια σταδιακή προώθηση των μέτρων, σε συνδυασμό με μια πολιτική επιλεκτικών παροχών κατώτατου επιπέδου, για ορισμένα τμήματα των λαϊκών στρωμάτων, ώστε η επιδείνωση της θέσης τους να γίνει πιο βαθμιαία, σε έναν ορίζοντα 10-15 χρόνων.

Οι διαφωνίες αφορούν μεν θέματα τακτικής, επηρεάζονται από τη λαϊκή δυσαρέσκεια και το φόβο της οργάνωσης του λαϊκού παράγοντα, όμως δε σημαίνει ότι είναι ψεύτικες, στημένες, τεχνητές. Είναι άλλο ζήτημα ότι αξιοποιούνται, ώστε από τη μια μεριά να δημιουργείται η εικόνα της πολυσυλλεκτικότητας, που μάλιστα ταυτίζεται με την ελεύθερη έκφραση απόψεων, ενώ από την άλλη προσφέρονται και ως μέσο εκβιασμού για τη μεγαλύτερη δυνατή συσπείρωση γύρω από τα δύο μεγάλα κόμματα.

Σίγουρα υπάρχουν πραγματικές δυσαρέσκειες που πλησιάζουν ή ίσως και να αγγίζουν τη συνολική στρατηγική. Ομως αυτές αφορούν κατά κύριο λόγο μεμονωμένα πρόσωπα, κατώτερα στελέχη και σε κάθε περίπτωση εκφράζουν θετικές διεργασίες στη λαϊκή βάση των δύο αυτών κομμάτων.

Στιγμιότυπο από αντινατοϊκή διαδήλωση

Avaton

Στιγμιότυπο από αντινατοϊκή διαδήλωση
Η εμφάνιση του κόμματος Αβραμόπουλου εντάσσεται στους προβληματισμούς και στις απόπειρες να επιτευχθεί η αναμόρφωση του πολιτικού συστήματος με τη βοήθεια, ίσως προσωρινή, ενός «κόμματος» που θα προσφέρεται ως δεκανίκι σε κυβέρνηση συνεργασίας, είτε κεντροαριστερά είτε κεντροδεξιά.

Δεν είναι άνευ σημασίας το γεγονός ότι συνεχώς εμφανίζονται όμιλοι και φόρουμ, τάσεις και ομάδες, τύπου λόμπι, καλοβολεμένοι «διανοητές» της «ανανέωσης», που ανησυχούν τα μέγιστα για την αξιοπιστία του αστικού πολιτικού συστήματος και την πορεία της ΟΝΕ. Η προσπάθεια της ηγεσίας του ΣΥΝ, στη διάσωση της αξιοπιστίας του αστικού πολιτικού συστήματος, είναι ορατή. Αρκεί αυτή η πλευρά, για να φανεί πόσο απελπιστικά περιορισμένη είναι η αντίθεσή του με την κυρίαρχη πολιτική. Αν και στο Συνέδριό του ο ΣΥΝ πήγε ακόμα πιο πίσω από προηγούμενες θέσεις, εξακολουθεί να διατηρεί την ικανότητα να δημιουργεί εντυπώσεις ότι παίρνει αποστάσεις από το ΠΑΣΟΚ και την πολιτική του...

Η «λύση» της διαδοχής του δικομματισμού με το διπολισμό

Ο πόλος της κυρίαρχης στρατηγικής είναι ένας, με τη μια ή την άλλη όψη, ακόμα και αν διαθέτει πλουραλιστική έκφραση σε θέματα διαχείρισης και τακτικής. Ο πόλος της αντίθεσης και της ρήξης με τη μορφή της συνεργασίας αντιιμπεριαλιστικών αντιμονοπωλιακών, αντικαπιταλιστικών κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων είναι επίσης ένας, ανεξάρτητα από τη σύνθεση, τις εσωτερικές ιδεολογικές και πολιτικές διαφορές, τη δύναμη και το εύρος του, που σε τελευταία ανάλυση καθορίζεται από το συσχετισμό δυνάμεων. Η θεωρία του κέντρου δεν αντιπροσωπεύει μια άλλη, τρίτη στρατηγική, αλλά μια μορφή συμμαχιών της άρχουσας τάξης για συγκράτηση δυνάμεων, συγκέντρωση νέων.

Η όλη συζήτηση διανθίζεται επίσης από τους αναπαλαιωμένους προβληματισμούς «περί της ενότητας της Αριστεράς», που αποτελεί στην ουσία μια παραλλαγή της πολιτικής συνεργασίας με τη σοσιαλδημοκρατία, με τρόπο ώστε να διατηρούνται κάποια προσχήματα απέναντι σε εκείνους που έχουν καταλάβει ότι το ΠΑΣΟΚ έχει γίνει ένα καθαρό αστικό κόμμα. Οι οπαδοί της «ενότητας της Αριστεράς» ασκούν πολεμική στο ΠΑΣΟΚ πολύ πιο ήπια σε σύγκριση με την πολεμική προς την πολιτική του ΚΚΕ. Επιμελημένα κάνουν διαχωρισμό ανάμεσα στο ΠΑΣΟΚ και στη ΝΔ, με το επιχείρημα ότι η λαϊκή βάση του ΠΑΣΟΚ είναι πιο προοδευτική, έτσι ώστε να μείνει ελεύθερος ο δρόμος για μια συνεργασία με τη σοσιαλδημοκρατία για λόγους «εθνικής ανάγκης».

Είμαστε προετοιμασμένοι καλύτερα και εξοπλισμένοι για όλες τις πιθανές εξελίξεις και την προώθηση της πολιτικής πρότασης του Μετώπου

Στο 16οΣυνέδριο υπογραμμίσαμε ότι οι αντικειμενικές συνθήκες μιας πιο γενικευμένης κρίσης, που υπάρχουν, θα διαμορφώσουν στην πορεία και αντικειμενικά στοιχεία πανεθνικής κρίσης, σε μια ή περισσότερες χώρες, αλλού νωρίτερα και αλλού αργότερα. Η ελληνική καπιταλιστική οικονομία προσκρούει σε σοβαρές δυσκολίες, ο φόβος ενός νέου κύκλου κρίσης, πιο βαθύτερου από κάθε άλλη φορά, πλανάται. Η όξυνση των αντιθέσεων στη χώρα μας έχει μεγαλύτερη ένταση και βάθος λόγω της εξαρτημένης και υποδεέστερης θέσης της στο περιφερειακό και στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα, λόγω και της γεωστρατηγικής της θέσης.

Είμαστε προετοιμασμένοι ιδεολογικά και πολιτικά για όλες τις πιθανές εξελίξεις, ενώ πια δε μας εκπλήσσει και η πιο απρόβλεπτη συμμαχία προς όφελος του πολιτικού συστήματος. Το κυριότερο είναι ότι έχουμε σήμερα μια καλύτερα επεξεργασμένη, συνεκτική, χωρίς αντιφάσεις, πολιτική πρόταση, αυτήν της συγκρότησης του Μετώπου και της προοπτικής της λαϊκής εξουσίας, λαϊκής οικονομίας. Εχουμε συγκεκριμένη πολιτική συμμαχιών.

Επομένως αυτό που σήμερα χρειάζεται είναι η πιο ανοιχτή μαζική πολιτική δράση του Κόμματος για τη διάδοση της πολιτικής του πρότασης, του προγράμματός του, στις λαϊκές μάζες, ιδιαίτερα στην εργατική τάξη και τη νεολαία. Δε φτάνει όμως η γενική προπαγάνδα, όσο και αν σήμερα πρέπει να αποκτήσει προτεραιότητα. Ταυτόχρονα πρέπει να κατακτήσουμε τη μεγαλύτερη ικανότητα συσπείρωσης δυνάμεων στο κοινωνικό πεδίο, στους πολιτικούς αγώνες, με πολιτικό στόχο την οικοδόμηση του Μετώπου. Κάθε μέρα, κάθε ώρα πρέπει να γίνεται το παν για να επιταχυνθούν οι διαδικασίες συγκρότησης του Μετώπου. Που σημαίνει αλλαγή ρυθμών και καλύτερη προσαρμογή της καθημερινής δράσης μας στον μεγάλο αυτό πολιτικό στόχο.

Το χαρτί της «πολιτικής ρύθμισης» σε εθνικό και διεθνές επίπεδο

Το τελευταίο διάστημα, κάτω από την πίεση των δραματικών για το λαό συνεπειών των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων, οι πάσης φύσεως εκσυγχρονιστές και ανανεωτές παίζουν το χαρτί της «πολιτικής ρύθμισης» της εθνικής και της παγκόσμιας αγοράς. Υπογραμμίζουν ανενδοίαστα την ανάγκη να επιστρέψει η πολιτική στη σφαίρα της οικονομίας, να παρέμβει η πολιτική στην αγορά. Περισσεύει ο στόμφος και η βεβαιότητα ότι βρήκαν τον μίτο της Αριάδνης, ξεχνώντας ότι ούτε οι αστοί θεωρητικοί και απολογητές της καπιταλιστικής οικονομίας δεν υποστηρίζουν τέτοιες ανορθολογικές απόψεις. Δηλαδή, με λίγα λόγια, οι «κοινωνικά ευαίσθητοι» αυτοί πολιτικοί ηγέτες, στελέχη και στοχαστές, προσπαθούν να πείσουν τους ανυποψίαστους πως το πρόβλημα είναι τάχα ότι οι διεθνείς καπιταλιστικές ενώσεις, όπως η ΕΕ, οι κυβερνήσεις, δεν είχαν πολιτική παρέμβαση στην οικονομία, ότι αποσύρθηκαν από τη σφαίρα αυτή και έτσι επέτρεψαν στις τυφλές δυνάμεις της αγοράς να κάνουν ό,τι θέλουν! Αρα το ζήτημα είναι η επιστροφή της πολιτικής στην οικονομία μέσω της πολιτικής παρέμβασης και της ρύθμισης...

Δε χρειάζεται να είναι κανείς πολιτικός ή θεωρητικός των ζητημάτων της πολιτικής οικονομίας για να ξέρει ότι δεν υπάρχει ούτε μια απόφαση της ΕΕ, των κυβερνήσεών της, της ελληνικής κυβέρνησης, που να μην αφορά άμεσα και έμμεσα την οικονομία, τη σχέση κεφαλαίου και εργασίας.

Τα περί «πολιτικής ρύθμισης» της οικονομίας, σε συνδυασμό με «την επιστροφή της πολιτικής στα θέματα της αγοράς», είναι απάτη μεγάλου μεγέθους. Γίνεται φανερό ότι η αστική ιδεολογία, ο οπορτουνισμός, δεν μπορούν να ανανεώνουν και να αναπτύσσουν συνεχώς το ιδεολογικό τους οπλοστάσιο, αφού η ίδια η καπιταλιστική κοινωνία και το σύστημα διαχείρισης έχουν τα όριά τους.

Η θέση, ως σύνθημα, «να ρυθμίζεις την παγκοσμιοποίηση και να παγκοσμιοποιείς τη ρύθμιση», λανσαρίστηκε στη συνάντηση του συμβουλίου της Σοσιαλιστικής Διεθνούς στη Γενεύη στις 23-24/11/1998. Η σύνοδος αυτή, απόλυτα φυσικά και φυσιολογικά, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το πρόβλημα δεν είναι η ταξική πολιτική που ακολουθείται, δε φταίει το ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα, αλλά η απορύθμισή του, άρα η ρύθμιση αποτελεί - όπως υπογραμμίστηκε - λέξη - κλειδί.

Με βάση την περισπούδαστη αυτή «ανακάλυψη» δεν μπαίνει ζήτημα ούτε για αριστερούς, ούτε για τους «τριτοδρομιστές» σοσιαλιστές να αλλάξει η πολιτική, δεν υπάρχει ούτε καν η υποψία της αντίστασης. Καλύτερο μανατζάρισμα του καπιταλισμού είναι το ζητούμενο, μεγαλύτερη ικανότητα στη χειραγώγηση των λαών.

Διεθνοποιείται σε ανώτερο επίπεδο η επίθεση χειραγώγησης της λαϊκής αφύπνισης, του εργατικού διεθνισμού

Περισσεύει λοιπόν το τελευταίο διάστημα η φλυαρία για τους νέους όρους της λαϊκής πάλης σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Δεν αμφισβητούμε τις ανάγκες προσαρμογής της πάλης στις σύγχρονες συνθήκες. Απλώς εκτιμάμε περιφρονητικά εκείνες τις απόψεις που «το νέο» το ταυτίζουν με τη συναίνεση, με τη θολή διαμαρτυρία, με τη μάχη αποκλειστικά εντός των τειχών. Μετά το φρούτο των κυβερνητικών «μη κυβερνητικών οργανώσεων», που τάχα εκφράζουν τη γνώμη των πολιτών, έρχεται και το φρούτο της διεθνούς συνεργασίας προσωπικοτήτων, «κινημάτων», δηλαδή παρεών, που προσφέρουν υπηρεσίες στην επιδίωξη υποκατάστασης των εργατικών και λαϊκών κινημάτων με ψευτοκινήματα διαμαρτυρίας, που δυστυχώς παρασύρουν και ορισμένες υγιείς δυνάμεις. Τέτοιες πρωτοβουλίες δεν έχουν ούτε την πρωτοτυπία της αυτοτελούς εμφάνισης, συνήθως παρεισφρύουν στα κινήματα που αναπτύσσονται με αιτήματα κατά της παγκόσμιας καπιταλιστικής οικονομίας, πολύχρωμα μεν, αλλά με θετικές τάσεις στο μεγαλύτερο μέρος τους. Το Σιάτλ βρήκε απροετοίμαστες τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις και μάλιστα στη μητρόπολη του ιμπεριαλισμού, στις ΗΠΑ. Από εκεί και μετά άρχισε μια κούρσα να πειστούν οι λαοί ότι το παν είναι να κατακτήσουν τη θέση του εταίρου σε ένα διάλογο χωρίς προσφυγή και στήριξη στους ταξικούς αγώνες και στις οξυμένες αναμετρήσεις.

Δεν είναι τυχαίο ότι το Πόρτο Αλέγκρε (εκεί δηλαδή που σημειώθηκε η πιο ορατή διείσδυση των δυνάμεων που θέλουν να χειραγωγήσουν το κίνημα) έγινε το νέο ευαγγέλιο των διαμαρτυρομένων «για την παγκοσμιοποίηση» και ταυτόχρονα ευελπιστούντων ότι με μπαλώματα και ψευτοδιορθώσεις μπορεί η ανθρωπότητα να ζήσει καλύτερα, να υλοποιήσει τα οράματά της.

Μακριά από εμάς η αντίληψη ότι το διεθνές εργατικό και γενικότερα το αντιιμπεριαλιστικό κίνημα των λαών μπορεί εύκολα να αποκτήσει ενιαία στρατηγική κατά του ιμπεριαλισμού, στις σημερινές συνθήκες. Το ζήτημα είναι ότι γίνεται προσπάθεια να συγκρατηθεί η πολιτική συνείδηση των λαών, να απορροφηθεί σε ανώδυνους αγώνες των λίγων, και για ορισμένους με το αζημίωτο. Νέοι Ντανιέλ Κον Μπετίτ στο προσκήνιο, νέοι αγωνιστές με τον Τσε στο μπλουζάκι, αλλά όχι με τις ιδέες και την αυτοθυσία του ήρωα της Κούβας. Ενα κίνημα κορυφών με ολίγον Μαρξ και Τσόμσκι, απαλλαγμένο από ριζοσπαστικές, ανατρεπτικές, επαναστατικές ιδέες.

Από μια άποψη αυτές οι εξελίξεις δείχνουν όχι μόνο την ανάγκη, αλλά και τη δυνατότητα διεθνοποίησης της ταξικής πάλης, του αντιιμπεριαλιστικού αγώνα.

Για μας τους κομμουνιστές και κομμουνίστριες ήταν και είναι πάντα καθαρό ότι ο διεθνισμός της εργατικής τάξης, των λαών κατά του ιμπεριαλισμού αποτελεί ένα σημαντικό παράγοντα και για τις εσωτερικές εξελίξεις, πολύ περισσότερο για την πρόοδο του γενικότερου παγκόσμιου αγώνα. Επομένως, πρέπει και μπορούμε να αυξήσουμε τις διεθνείς παρεμβάσεις και πρωτοβουλίες, γιατί το έδαφος μιας ριζοσπαστικής συσπείρωσης είναι πιο καλλιεργημένο τώρα. Γιατί δε θα είμαστε κομμουνιστικό κόμμα, αν δεν είχαμε το διεθνισμό στο αίμα μας.

Μπορεί τα πράγματα να παραμένουν ακόμα δύσκολα, να μη φαίνεται άμεσα δυνατότητα δραστικών ανατροπών - αν και έχει αποδειχθεί ότι όσα δε φέρνει ο χρόνος καταφέρνει η ώρα - ωστόσο σήμερα πιο πολύ από χτες διαμορφώνονται προϋποθέσεις αντιμονοπωλιακής, αντιιμπεριαλιστικής, αντικαπιταλιστικής συσπείρωσης. Αλλωστε γι' αυτό γίνονται και προσπάθειες υποκατάστασης.

Εμείς δε μιλάμε για προκλήσεις και στοιχήματα. Μιλάμε για υποχρεώσεις που έχουμε και πρέπει να τις βγάλουμε σε πέρας, καταθέτοντας στο στίβο του αγώνα την εμπειρία μας, τις προτάσεις και επεξεργασίες μας, την ετοιμότητα για θυσίες προς όφελος της πορείας του αγώνα, τη σταθερότητα και την επιμονή στην προώθηση της πολιτικής μας γραμμής, όπως χαράχτηκε από το 16ο Συνέδριο.


Της
ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Αλέκας ΠΑΠΑΡΗΓΑ


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ