Μια αναδρομή σε γεγονότα της ελληνικής ιστορίας των νεότερων χρόνων, με συνδετικό στοιχείο όλων των εποχών τη μορφή του Διονύσου, ο οποίος ενέπνευσε και καθοδήγησε τις γενιές των Ελλήνων, αλλά και υπέφερε από αυτές, είναι το θέμα της όπερας του Μίκη Θεοδωράκη «Κώστας Καρυωτάκης», που παρουσιάστηκε χτες το βράδυ, σε πρώτη εκτέλεση (με τη νέα ενορχήστρωση του Χέμινγκ Σμιτ), στην Εθνική Λυρική Σκηνή.

Την πρεμιέρα παρακολούθησε μεταξύ άλλων ο Επίτιμος Πρόεδρος του ΚΚΕ Χαρίλαος Φλωράκης, ο οποίος συνεχάρη τον συνθέτη και τους συντελεστές. Ο Μ. Θεοδωράκης, οικοδομώντας το δικό του λυρισμό πάνω σε εκείνον του Καρυωτάκη, μελοποίησε μια επιλογή από τα ποιήματά του. Η όπερα δεν αποτελεί βιογραφία του ποιητή, καθώς ο συνθέτης που έγραψε και το λιμπρέτο ανέπτυξε έναν σε βάθος σχολιασμό της νεότερης ιστορίας μας. Ο Διόνυσος, η Φαίδρα, η Ρωμιοσύνη, βασιλείς, υπουργοί, στρατιώτες και άλλα πρόσωπα πραγματικά ή φανταστικά και βεβαίως ο Ποιητής συνυπάρχουν σε αυτή τη μουσική τοιχογραφία. Το έργο είναι ένας ύμνος στο πνεύμα που αγρυπνά, στον άνθρωπο που αντιστέκεται, που συμπάσχει, που οραματίζεται παρά το όποιο κόστος. Και συνάμα είναι μια καταγγελία κατά του φασισμού (συγκλονιστική η σκηνή με τους Εβραίους αιχμαλώτους μπροστά από την τεράστια σβάστικα), κατά της μοναρχίας, κατά της χειραγώγησης των συνειδήσεων.

Η σκηνοθεσία - σκηνικά, φωτισμοί - της παράστασης είναι του Γερμανού Γκερτ Χοφ, η μουσική διεύθυνση του Νίκου Τσούχλου, τα κοστούμια της Μπετίνα Βάις και η διεύθυνση χορωδίας της Φανής Παλαμίδη. Τους ρόλους ερμήνευσαν οι: Παύλος Σαμψάκης, Μαρία Μαρκέτου, Κύρος Πατσαλίδης, Γιάννης Χριστόπουλος, Μήνα Πολυχρόνου, Τζούλια Σουγλάκου κ.ά.

«Ο Μίκης τα κατάφερε και πρωτοτύπησε πάλι», τόνισε ο Επίτιμος Πρόεδρος του ΚΚΕ, σε ερώτηση δημοσιογράφου. «Δεν είναι από τα συνηθισμένα λεγόμενα κλασικά έργα. Είναι κάτι το καινούριο, το διαφορετικό και από την άποψη του κοινωνικού περιεχομένου και από την άποψη της μουσικής, που είναι προσιτή και σε ανθρώπους που δεν έχουν μουσική παιδεία».

Σε ερώτηση σχετική με το ότι αυτή η όπερα πραγματεύεται το θεσμό της μοναρχίας, ένα θέμα επίκαιρο λόγω της λεγόμενης βασιλικής περιουσίας, ο Χαρίλαος Φλωράκης σημείωσε: «Σε αυτό ο Μίκης έδωσε απάντηση. Δεν υπάρχει σημαντικό γεγονός στον τόπο μας που ο Μίκης δεν έδωσε "παρών". Το δικό του φυσικά "παρών", στο οποίο μπορεί να μη συμφωνείς. Αλλά έδωσε "παρών" και αυτό είναι μεγάλη υπόθεση».

Οσο για το αν τίθεται θέμα βασιλικής περιουσίας, ο Επίτιμος Πρόεδρος του ΚΚΕ παρατήρησε: «Εδώ έχουν φάει το καταπέτασμα του ουρανού. Ζητάνε και τα ρέστα;».

Ερωτώμενος αν έχουμε συνταγματικές ελλείψεις ήταν κατηγορηματικός: «Αυτά να πάτε να τα πείτε στους κυβερνήτες».