Ερωτηματικά και επιφυλάξεις γεννούν ορισμένες τροποποιήσεις στην απονομή της Δικαιοσύνης, που φέρνει το πολυνομοσχέδιο που κατέθεσε στη Βουλή ο αρμόδιος υπουργός, Γιώργος Κουβελάκης, την προηγούμενη βδομάδα.

Ανάμεσα σε άλλα, ρυθμίζεται η δυνατότητα των πολιτών να επιλύουν τις μεταξύ τους διαφορές πριν αυτές καταλήξουν για συζήτηση στο αρμόδιο πολυμελές Πρωτοδικείο. Ορίζεται η διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσουν οι δικηγόροι των διαδίκων στο στάδιο αυτό, ο τρόπος αμοιβής τους κλπ.

Στην Εισηγητική Εκθεση του νομοσχεδίου, αναφέρεται ότι η παραπάνω "σημαντική καινοτομία στο Δικονομικό μας Δίκαιο επιχειρείται, προκειμένου η χώρα να συμμορφωθεί προς διεθνή υποχρέωσή της από τη Σύσταση της Επιτροπής των Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης της 16/12/1986. Με τη Σύσταση αυτή, υποδεικνύεται στα κράτη - μέλη του Συμβουλίου να λάβουν ορισμένα μέτρα που αποσκοπούν να αποτρέψουν και να περιορίσουν το φόρτο των δικαστηρίων".

Ισχυρίζεται, επίσης, η ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης στην Εισηγητική Εκθεση ότι η παραπάνω ρύθμιση θα έχει άμεσο αποτέλεσμα "την αναβάθμιση του δικηγορικού λειτουργήματος, το οποίο έτσι ανάγεται σε καίριο παράγοντα της Δικαιοσύνης".

Γίνεται, κατ' αρχήν, φανερή η προσπάθεια να ξεπεραστούν τα λειτουργικά προβλήματα, που αντιμετωπίζει η Δικαιοσύνη (ελλείψεις σε κτίρια, αίθουσες, δικαστές, γραμματείς κλπ.), όχι με την ενίσχυσή της σε υποδομή, εξοπλισμό και προσωπικό, αλλά με διοικητικές μεθόδους. Επίσης, με δεδομένο τον υπερκορεσμό στο δικηγορικό επάγγελμα, τη μεγάλη απόσταση που χωρίζει τα μεγάλα, οργανωμένα και εξοπλισμένα δικηγορικά γραφεία απ' τους μικρομεσαίους και νέους κυρίως δικηγόρους στη δυνατότητα παροχής των υπηρεσιών τους, η παραπάνω ρύθμιση φαίνεται να ευνοεί τη μεγαλύτερη ακόμα συγκέντρωση της δικηγορικής ύλης σε λίγα μεγάλα γραφεία. Τα τελευταία, άλλωστε, διαθέτοντας ανάλογο εξοπλισμό και προσωπικό θα μπορούν από κάθε άποψη να ανταποκρίνονται σε "μακράς διαρκείας" διαπραγματεύσεις ανάμεσα στα ενδιαφερόμενα μέρη. Μια τέτοια εξέλιξη θα είχε βέβαιο αποτέλεσμα την επιδείνωση της θέσης χιλιάδων μικρομεσαίων και νέων δικηγόρων, την αύξηση των δικηγορικών αμοιβών για το λαό και την προσφυγή στη Δικαιοσύνη είδος πολυτελείας, προσιτό στους οικονομικά ισχυρούς.

Προβλέπεται, με άλλη διάταξη, η υποχρεωτική καταβολή παραβόλου 150.000 δρχ. στη Γραμματεία του Αρείου Πάγου απ' τον πολίτη που ασκεί αναίρεση, σε περίπτωση που προταθεί η ολική απόρριψή της απ' τον εισηγητή - δικαστή της υπόθεσης. Ρύθμιση που αποτρέπει ασθενέστερους οικονομικά πολίτες να διεκδικήσουν το δίκιο τους, με το ένδικο μέσο της αναίρεσης, στο ανώτατο δικαστήριο του Αρείου Πάγου.

Στην ίδια λογική, άλλη διάταξη απαγορεύει την άσκηση αναίρεσης κατά αποφάσεων διοικητικών δικαστηρίων στο Συμβούλιο της Επικρατείας, όταν το αντικείμενο της διαφοράς είναι κατώτερο των 500.000 δρχ. Και οι δύο παραπάνω ρυθμίσεις στερούν ύλη, διαφορές μικρότερης χρηματικής αξίας, από δικηγόρους χαμηλότερων εισοδημάτων και αμοιβών, στους οποίους συνήθως προσφεύγουν πολίτες από τα φτωχότερα λαϊκά στρώματα.

Οσον αφορά τη σωφρονιστική πολιτική, συνιστάται εφταμελές Κεντρικό Επιστημονικό Συμβούλιο Φυλακών στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, με σκοπό τη μέριμνα για την άσκηση των δικαιωμάτων των κρατουμένων και το συντονισμό των Συμβουλίων Φυλακής. Ρυθμίζονται, επίσης, θέματα, σχετικά με τις άδειες και τη μεταγωγή κρατουμένων, την εκπαίδευση του φυλακτικού προσωπικού.

Οι ρυθμίσεις αυτές έχουν θετικές πλευρές, όμως η επιτυχία τους θα εξαρτηθεί απ' τη συνολική κατεύθυνση της πολιτικής, που θα ακολουθηθεί στους τομείς αυτούς και ιδίως στο θέμα των πόρων.

Κυριάκος ΛΑΖΑΡΟΥ