Υπάρχουν πολλοί τρόποι διαφύλαξης και μετάδοσης στις νεότερες γενιές της ιστορικής μνήμης κάθε τόπου και λαού. Κι όλοι είναι αναγκαίοι. Υπάρχει, όμως, και ένας ξεχωριστός τρόπος, καθημερινής, μάλιστα, μετάδοσης της ιστορικής μνήμης. Ο τρόπος του πολιτισμού της μνήμης. Η μνημόσυνη δημιουργία, που μνημειώνει ιερές στιγμές και μορφές της ιστορίας ενός λαού. Μια χώρα χωρίς δημόσια μνημεία της ιστορίας της καταντά χώρα χωρίς μνήμη και ιστορία. Η Ελλάδα - η χώρα που πρωτοδίδαξε τη γλυπτική και αρχιτεκτονική μνημείωση της ιστορίας της - με ευθύνη όλων των κυβερνώντων της άφησε αμνημείωτη τη νεότερη ιστορία της. Κάποτε στριμώχτηκαν στο Πεδίον του Αρεως λίγες προτομές πραγματικών αγωνιστών του '21 και πέραν τούτου ουδέν... Κι όσο για τη μνήμη της Εθνικής Αντίστασης, αυτήν οι κυβερνώντες την έριξαν στον Καιάδα... αφού, αυτοί, κάθε άλλο παρά αγωνίστηκαν για τη λευτεριά της Ελλάδας.

Στη γενιά της Εθνικής Αντίστασης, ανήκει, όχι μόνον η τιμή ότι πήρε στα χέρια της την υπόθεση της λευτεριάς της Ελλάδας, αλλά και ότι εκείνη πήρε στα χέρια της και τη μνημείωση των ιερών αγώνων της. Κι επειδή τίποτα δε χαρίζεται στο λαό, χρειάστηκαν πολλοί και μακρόχρονοι αγώνες, από το 1964, για να στηθούν - και μερικά να ξαναστηθούν, αφού γνωστοί «άγνωστοι» τα βεβήλωναν και τα κατέστρεφαν - μνημεία των αγώνων και ηρώων της. Στους φορείς της γενιάς αυτής -ΠΕΑΕΑ, Πανελλήνια Ενωσης Θυμάτων Κατοχής «Ο Φοίνικας» και Πανελλήνια Ενωση Αναπήρων Αξιωματικών και Υπαξιωματικών Εθνικής Αντίστασης- ανήκει και η τιμή της τοποθέτησης μνημείων σ' όλη σχεδόν την Ελλάδα. Φορέας αυτής της γενιάς είναι και το «Κέντρο Μελέτης της Ιστορίας της Εθνικής Αντίστασης», το οποίο κυκλοφόρησε το λεύκωμα «Τίποτα και κανείς δεν ξεχνιέται... Η Εθνική Αντίσταση μέσα από τα ηρώα και τα μνημεία». Το ΚΜΙΕΑ, με αυτή τη δίγλωσση έκδοση -εικονογραφημένη με όλα τα μνημεία - «καταγράφει τη λαϊκή προσπάθεια να παρουσιαστεί και με αυτόν τον τρόπο η πρόσφατη ηρωική ιστορία του λαού μας, η Εθνική του Αντίσταση», επιτελώντας πράγματι εθνικό έργο, αφού, όπως σωστά επισημαίνει ο αγωνιστής Δημήτρης Κάιλας (πρόλογος, εισαγωγικά σημειώματα, λεζάντες, επιμέλεια), συμβάλλει «στη μεταλαμπάδευση στις νεότερες γενιές των ιδανικών, των οραμάτων της Εθνικής Αντίστασης, τα οποία αποτελούν την αναγκαία ιδεολογική θωράκιση του λαού μας, επίκαιρη και στις σημερινές δύσκολες συνθήκες που περνάει η χώρα μας». Το λεύκωμα αυτό αξίζει και πρέπει να γίνει «κτήμα» της νέας γενιάς.