Γοργά εξελίσσεται το παζάρι για τη διασφάλιση της ΝΑΤΟικής συνοχής στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, με την ενίσχυση της συνεργασίας ΗΠΑ - Τουρκίας να δίνει τον τόνο, όπως επιβεβαίωσαν και οι χτεσινές επαφές της Αμερικανίδας υφυπουργού Εξωτερικών, Βικτόρια Νούλαντ, που από τη Λευκωσία δήλωσε ότι ζητούμενο από τις ενεργειακές συνεργασίες στην περιοχή είναι «να επωφεληθούν όλοι γιατί υπάρχει ανάγκη για εναλλακτικές πηγές Ενέργειας».

Είχε προηγηθεί η δημοσίευση της επιστολής που (στις 17 Μάρτη) έστειλε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ στο Κογκρέσο, δίνοντας ουσιαστικά το «πράσινο φως» για να προχωρήσει η πώληση μαχητικών αεροσκαφών «F-16» που εδώ και καιρό ζητά η Τουρκία (αλλά είχε «παγώσει» με επιχείρημα τη μη συμμόρφωσή της σε συμμαχικές της υποχρεώσεις και επιλογές, όπως η αγορά των ρωσικών συστημάτων «S-400»). Η επιστολή - η οποία αναγνωρίζει διαφορές που παραμένουν μεταξύ ΗΠΑ και Τουρκίας - αναφέρει πως «υπάρχουν επιτακτικά μακροπρόθεσμα συμφέροντα για την ενότητα και τις δυνατότητες της συμμαχίας του ΝΑΤΟ, καθώς και συμφέροντα εθνικής ασφαλείας, οικονομικά και εμπορικά συμφέροντα των ΗΠΑ που υποστηρίζονται από τους κατάλληλους αμυντικούς, εμπορικούς δεσμούς των ΗΠΑ με την Τουρκία». Σχολιάζοντας την επιστολή του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, εξάλλου, ο Αμερικανός πρέσβης στην Αθήνα, Τζέφρι Πάιατ, έσπευσε να επαναλάβει ότι «το συμφέρον των ΗΠΑ είναι να παραμείνει η Τουρκία στη Δύση, όπως και η Ελλάδα».

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, ο Τούρκος ΥΠΕΞ, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, είπε χτες ότι ο Αμερικανός ομόλογός του, Αντ. Μπλίνκεν, τον προσκάλεσε για συνομιλίες στην Ουάσιγκτον.

Οσον αφορά τις επαφές της Νούλαντ στη Λευκωσία, τόνισε ότι «επικεντρωνόμαστε σε ενεργειακές διασυνδέσεις» που «μπορούν να αποδώσουν αποτελέσματα τώρα για την Κύπρο, και στον νότο και στον βορρά, για την Ευρώπη, για όλες τις χώρες αυτής της γειτονιάς». Αναφερόμενη στα σχέδια για τον αγωγό «EastMed», αφού επικαλέστηκε τις τεχνικές και άλλες δυσκολίες, τόνισε ότι ζητούμενο είναι «να επωφεληθούν όλοι» από τα νέα ενεργειακά σχέδια και εστιάζοντας στην ανάγκη «για εναλλακτικές (σ.σ. από το ρωσικό αέριο) πηγές Ενέργειας» μίλησε για «σύγκλιση - που υπάρχει - στο ενδιαφέρον για διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας».

Σχολιάζοντας δε τον ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν σχήματα όπως το «3+1» (Κύπρος, Ελλάδα, Ισραήλ+ΗΠΑ), επέλεξε να τον συνδέσει και με τις επαφές που είχε τη Δευτέρα στην Αγκυρα, σημειώνοντας ότι η Τουρκία επιδιώκει τη διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας Ενέργειας και γι' αυτό «ίσως υπάρχει μια ευκαιρία σε αυτό, την οποία χρειάζεται να αναπτύξουμε και για την οποία να συνεχίσουμε να μιλούμε».

Σημειωτέον, και ο Αμερικανός πρέσβης Πάιατ έσπευσε χτες να επισημάνει πως η Τουρκία είναι ήδη εταίρος στον ΤΑΡ και ότι επίσης θέλει να μειώσει την εξάρτηση από το ρωσικό καύσιμο.

Στο ίδιο πλαίσιο - της επιτάχυνσης των σχεδίων συνεκμετάλλευσης - η Νούλαντ ενέταξε και το Κυπριακό, λέγοντας ότι οι ΗΠΑ «ενδιαφερόμαστε να ακούσουμε τις απόψεις τόσο στον βορρά όσο και στον νότο» (της Κύπρου), ενώ έσπευσε να δώσει το σύνθημα για επίσπευση και αξιοποίηση πολύπλευρων μπίζνες, εκφράζοντας στήριξη σε «Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, πράγματα που μπορούν να βελτιώσουν την οικονομία και στον βορρά και στον νότο του νησιού».

Η Νούλαντ συνάντησε και τον ηγέτη του ψευδοκράτους, Ερσίν Τατάρ (τον οποίο αποκάλεσε μάλιστα «πρόεδρο», ανασκευάζοντας μετά και δικαιολογούμενη ότι «έχω πολύ καιρό να επισκεφτώ την Κύπρο»), ο οποίος ισχυρίστηκε ότι «εάν δεν γίνουν αποδεκτά η κυρίαρχη ισότητα και το ισότιμο διεθνές μας καθεστώς, η ύπαρξη Τουρκοκυπρίων σε αυτό το νησί μπορεί ακόμη και να κινδυνεύσει σε οποιαδήποτε μελλοντική δομή και μια τέτοια λύση δεν μπορεί να είναι βιώσιμη». Πρόσθεσε δε ότι οι διεργασίες στην Ανατολική Μεσόγειο είναι εξαιρετικά σημαντικές για την «τουρκο-ελληνική ισορροπία», τις σχέσεις των «δύο λαών» στην Κύπρο αλλά και τη «σταθερότητα των περιφερειακών ισορροπιών», τονίζοντας ότι η πρόταση της «τουρκοκυπριακής πλευράς» για συνεκμετάλλευση των κοιτασμάτων παραμένει στο τραπέζι.

Στη συνάντησή της με τον Κύπριο Πρόεδρο, Νίκο Αναστασιάδη, η Νούλαντ συζήτησε ειδικά για την «ισχυρή εταιρική σχέση» με την Κύπρο (που θυμίζουμε δεν είναι μέλος του ΝΑΤΟ) και τον ρόλο που το νησί μπορεί να αναλάβει με φόντο τις εξελίξεις και στην Ουκρανία, για την αντιμετώπιση της Ρωσίας. Καθόλου τυχαία ανασκοπήθηκε η ανάπτυξη της συνεργασίας ΗΠΑ - Κύπρου σε θέματα ασφάλειας, με επίσκεψη και στο εκπαιδευτικό Κυπριακό Κέντρο για τη Χερσαία και Θαλάσσια Ασφάλεια και την Ασφάλεια Λιμένων (CyCLOPS). Μάλιστα, η Νούλαντ υπογράμμισε ότι το Κέντρο θα αφορά όχι μόνο τους Αμερικανούς και τους Κύπριους, αλλά επίσης τις χώρες στην περιοχή, προσθέτοντας πως «αυτή είναι μια ριζική αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο λειτουργούμε μαζί». Σημειωτέον, εδώ και μέρες κυκλοφορούν πληροφορίες για τις επίμονες αμερικανικές «προτροπές» ώστε η Λευκωσία να εμπλακεί ενεργότερα στον πόλεμο.

Τέλος, ας καταγραφεί ότι την ώρα που η Νούλαντ βρισκόταν στη Λευκωσία, στην Αγκυρα συνεχίζονταν επαφές νέας αντιπροσωπείας της αμερικανικής κυβέρνησης, με επικεφαλής την υφυπουργό Διεθνούς Εμπορίου, Μαρίζα Λάγο, η οποία συνάντησε στελέχη των υπουργείων Ενέργειας και Εμπορίου για την ανάπτυξη των διμερών δεσμών στο εμπόριο αλλά και ειδικά στις «καθαρές τεχνολογίες».

Σχολιάζοντας τις επαφές Λάγο, η εκπρόσωπος της αμερικανικής πρεσβείας στην Αγκυρα, Τζούλι Εαντεχ, είπε πως πολλές αμερικανικές εταιρείες αντιμετωπίζουν την Τουρκία ως «περιφερειακό κόμβο». Ανέφερε πως το διμερές εμπόριο αυξήθηκε το 2021 κατά 35% σε σχέση με ένα χρόνο πριν, οι τουρκικές εξαγωγές στις ΗΠΑ κατά 45%. Οι ΗΠΑ, είπε, είναι ο 4ος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Τουρκίας και «υπάρχει πολύ περιθώριο για περαιτέρω ανάπτυξη της εμπορικής σχέσης των δύο πλευρών». Κατέληξε δε ότι στη συνεργασία της με την Αγκυρα, η Ουάσιγκτον ξεχωρίζει και τον τομέα ανάπτυξης μορφών «καθαρής και ανανεώσιμης Ενέργειας».

Με φόντο τα παραπάνω σχέδια, χτες ο Ν. Δένδιας είχε σύντομη συνάντηση στο περιθώριο της Συνόδου των ΥΠΕΞ του ΝΑΤΟ, με τον Τούρκο ΥΠΕΞ, Μ. Τσαβούσογλου, συζητώντας «σχετικά με την κατάσταση στην Ουκρανία μετά τη ρωσική εισβολή».

Ο δε υπουργός Αμυνας, ενώ αναμένεται και νέος γύρος ΜΟΕ, μιλώντας στο Φόρουμ των Δελφών, τόνισε ότι «θα εξαντλήσουμε κάθε δυνατότητα να επικοινωνήσουμε με τους γείτονές μας καλή τη πίστει προκειμένου να φτάσουμε στο ίδιο σημείο συνεννόησης. Το ίδιο περιμένουμε κι από την άλλη πλευρά. Τα κανάλια επικοινωνίας πρέπει να μένουν πάντα ανοικτά». Εσπευσε δε πάλι να πει περί «παρερμηνείας» των δηλώσεων Ακάρ για συνεκμετάλλευση στο Αιγαίο.

Τα βήματα που έχουν γίνει στη λεγόμενη θετική ατζέντα με την Τουρκία (μπίζνες ως όχημα για ευρύτερες διευθετήσεις) περιέγραψε χτες και ο υφυπουργός Οικονομικής Διπλωματίας και Εξωστρέφειας, K. Φραγκογιάννης, λέγοντας πως έχουν λύσει «τα 23 από τα 25 θέματα» αυτής της ατζέντας, υποστηρίζοντας ότι «εκτός από τα θέματα που μας χωρίζουν, υπάρχουν θέματα που μπορούμε να κουβεντιάσουμε με την Τουρκία, όπως ενεργειακά, ναυτιλιακά, υποδομών, όπως η Γέφυρα του Κήπου, αλλά και η ακτοπλοϊκή σύνδεση Σμύρνης - Θεσσαλονίκης». Πρόσθεσε ότι αυτή η διαδικασία «δημιουργεί ένα momentum που μπορεί να ευνοήσει και τις πολιτικές σχέσεις»...