Στη σύνθεση του «παζλ» της επόμενης περιόδου προχωρούν τα εμπλεκόμενα μέρη του κουαρτέτου, ενώ η ελληνική κυβέρνηση προσέρχεται στη συνεδρίαση του Γιούρογκρουπ, την Πέμπτη 21/6, με αντιλαϊκό «ατού» τα ψηφισμένα από την περασμένη Πέμπτη Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2019 - 2022 και εφαρμοστικό πολυνομοσχέδιο της 4ης «αξιολόγησης».

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προχωρήσει στη νέα «έκθεση συμμόρφωσης» (Compliance Report) το αργότερο μέχρι τις 19 Ιούνη, οπότε, σύμφωνα με τους υπάρχοντες σχεδιασμούς, θα ενσωματώνεται και η «ανάλυση βιωσιμότητας» του κρατικού χρέους που προετοιμάζει ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM), ως «βάση για συζήτηση» στο Γιούρογκρουπ.

Για την ώρα, η επίσημη ατζέντα δεν έχει δημοσιοποιηθεί. Ωστόσο στα κεντρικά ζητήματα συγκαταλέγονται οι αποφάσεις αναφορικά με το «ενισχυμένο εποπτικό πλαίσιο» της αντιλαϊκής πολιτικής και μάλιστα για περίοδο τουλάχιστον δύο ετών μετά το τρέχον μνημόνιο, καθώς και η όποια επιμήκυνση των αποπληρωμών για το κρατικό χρέος.

Σε κάθε περίπτωση, ξεκαθαρίζεται ότι ο υπό διαμόρφωση αντιλαϊκός μηχανισμός θα θωρακίζεται και από γραμμή χρηματοδότησης προς το ελληνικό κράτος, ως «βαλβίδα ασφαλείας», που θα ενεργοποιείται σε περίπτωση δυσκολιών για άντληση νέων δανείων από τις διεθνείς χρηματαγορές.

Σύμφωνα με υψηλόβαθμες πηγές της Ευρωζώνης, στο «αποθεματικό ασφάλειας» θα συνεισφέρουν τόσο ο ESM, ενδεχομένως και με την «αξιοποίηση» των αδιάθετων υπολοίπων του 3ου μνημονίου, καθώς και το ελληνικό κράτος, αξιοποιώντας την «κάβα» και τον λεγόμενο «δημοσιονομικό χώρο» από τα ματωμένα υπερπλεονάσματα της επόμενης περιόδου.

Στο ίδιο πλαίσιο, αξιωματούχος της Ευρωζώνης σημείωνε με νόημα ότι οι ανά τρίμηνο «αξιολογήσεις» στη «μετά μνημόνιο εποχή» θα διενεργούνται και με τη «συμβολή» του ΔΝΤ, ενώ σε κάθε περίπτωση το αντιλαϊκό πρόγραμμα θα υπαχθεί σε καθεστώς «ενισχυμένης εποπτείας» (Enhanced Surveillance).

Αποκαλυπτικά εξάλλου για το πλαίσιο της αντιλαϊκής κλιμάκωσης μετά το τέλος των μνημονίων είναι τα όσα ακούστηκαν στο συνέδριο του «Economist» στα τέλη αυτής της βδομάδας στην Αθήνα. Μεταξύ άλλων:

• Ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο κουαρτέτο, Ντ. Κοστέλο, επιβεβαίωσε ότι η ενισχυμένη εποπτεία θα περιλαμβάνει τριμηνιαίες «αξιολογήσεις». Εκτίμησε ακόμη ότι το νέο καθεστώς θα διαρκέσει 2 ή 3 χρόνια, ενώ ταυτόχρονα το «εποπτικό πλαίσιο» θα «ανανεώνεται ανά εξάμηνο», ανάλογα, βέβαια, με τις συνθήκες που θα επικρατούν κάθε φορά και τις εκάστοτε προτεραιότητες της αντιλαϊκής πολιτικής με γνώμονα την ανταγωνιστικότητα των επιχειρηματικών ομίλων. Βέβαια, έχει τη σημασία του το γεγονός ότι οι «επισκέψεις» των «θεσμών» θα είναι συχνότερες σε σχέση με αυτές στο πλαίσιο και των τριών μνημονίων.
• Ο επικεφαλής του ESM, Kλ. Ρέγκλινγκ, υπογράμμισε χαρακτηριστικά: «Οι εθνικές μεταρρυθμίσεις είναι σημαντικές για την Ελλάδα, καθώς η πρόσβαση στις αγορές είναι πολύ ευάλωτη και αυτό μπορεί να επηρεάσει συνολικότερα την εικόνα και οι επενδυτές μπορεί να αποθαρρυνθούν μετά το πρόγραμμα». Σύμφωνα με τον ίδιο, το «κεφαλαιακό απόθεμα» θα καλύψει τις χρηματοδοτικές ανάγκες του ελληνικού κράτους για περίοδο πολύ μεγαλύτερη από το ένα έτος, «καθησυχάζοντας πλέον τους επενδυτές ότι υπάρχουν αρκετά χρήματα στην Ελλάδα». Αναφορικά με το ζήτημα του κρατικού χρέους, «θύμισε» ότι και χωρίς πρόσθετα μέτρα ελάφρυνσης, οι «ωριμάνσεις» (αποπληρωμές) φτάνουν μέχρι και το 2059, λέγοντας ότι «θέλουμε να αποπληρωθούμε κάποια στιγμή». Εξάλλου, ο ίδιος, μετά από τη συνάντηση που είχε την Παρασκευή με τον υπουργό Οικονομικών Ευ. Τσακαλώτο, σημείωσε ότι «είναι σαφής η δέσμευση της κυβέρνησης ότι δεν θα κάνει πίσω», προσθέτοντας ότι η ΕΕ θα συνεχίσει τους ελέγχους για την τήρηση των συμφωνηθέντων μέχρι το 2059!
• Ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ, Φ. Γκέρσον, επικέντρωσε στις «προκλήσεις οι οποίες πρέπει να αντιμετωπιστούν, προκειμένου μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα η κατάσταση να βελτιωθεί». Μεταξύ αυτών, ανέφερε το «μη βιώσιμο» κρατικό χρέος, τη χαμηλή παραγωγικότητα και το βάρος των «κόκκινων» τραπεζικών δανείων. Μάλιστα, συνέδεσε τη χαμηλή παραγωγικότητα με τα δημογραφικά στοιχεία, ανοίγοντας βέβαια και πάλι ζήτημα Ασφαλιστικού, όπως έκαναν πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ο ΟΟΣΑ.

Από την πλευρά της κυβέρνησης, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Γ. Χουλιαράκης, μιλώντας στο ίδιο συνέδριο, έθεσε τους παρακάτω άξονες και τις προϋποθέσεις για τη «μακροχρόνια και βιώσιμη» πρόσβαση του κράτους στις χρηματαγορές:

«Μετά το πρόγραμμα η δημοσιονομική πολιτική πρέπει να παραμείνει και να διατηρήσει τη στόχευσή της» και βέβαια «στην πορεία επίτευξης των στόχων που έχουν να κάνουν με τα πρωτογενή πλεονάσματα». Μάλιστα, όπως είπε, αυτό είναι και το «βασικό μήνυμα» του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου για τη «δημοσιονομική σταθερότητα και τη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων».

Μίλησε επίσης για διαμόρφωση «μηχανισμού εξασφάλισης προστασίας απέναντι στην αστάθεια στις αγορές, αν τα πράγματα δεν πάνε καλά». Πρόκειται για το περιβόητο κεφαλαιακό απόθεμα - μαξιλάρι, με «προίκα» τα δάνεια της Ευρωζώνης και τα υπερπλεονάσματα του κρατικού προϋπολογισμού. Το ποσό αυτό θα φτάσει στα 17 - 18 δισ. ευρώ. Οπως χαρακτηριστικά διαβεβαίωσε τους δανειστές και τους «επενδυτές», θα τηρείται σε ξεχωριστό ειδικό λογαριασμό με αποκλειστική χρήση την αποπληρωμή των δανείων κατά την περίοδο μετά το «πρόγραμμα».

Τέλος, μια ακόμη προϋπόθεση για «βιώσιμη έξοδο» στις χρηματαγορές είναι η ελάφρυνση του χρέους, που με τη σειρά της να θωρακίσει το διάδοχο μνημονιακό σχήμα.

Την ίδια ώρα, μέσω του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2019 - 2022, παρέχονται σειρά δεσμεύσεων και διαβεβαιώσεων σε «επενδυτές» και «αγορές» αναφορικά με την υπερπαραγωγή «πλεονασμάτων». Ετσι, το τσεκούρωμα φτάνει στα 2,9 δισ. ευρώ από τις περικοπές κύριων συντάξεων, ενώ από τις περικοπές στην «προσωπική διαφορά» των επικουρικών συντάξεων προβλέπονται περαιτέρω «εξοικονομήσεις» ύψους 232 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση.

Ηδη την Παρασκευή υπεγράφη η κοινή Υπουργική Απόφαση για το ΕΚΑΣ, με βάση την οποία το επίδομα περιορίζεται του χρόνου σε μόλις 12 ευρώ το μήνα ανά δικαιούχο (από 35 ευρώ το μήνα φέτος), μέχρι την πλήρη κατάργησή του το Δεκέμβρη του 2019.

Η μείωση του αφορολόγητου ορίου (από το 2020) έρχεται να δυναμώσει τη φοροληστεία με ποσά ύψους 1,9 δισ. ευρώ το 2020, με περαιτέρω αύξηση σε 2,06 δισ. το 2021.

Επιπλέον, με τις διατάξεις του νέου εφαρμοστικού πολυνόμου, η «Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας ΑΕ» (ΕΕΣΥΠ), το λεγόμενο «υπερταμείο» για τις ιδιωτικοποιήσεις, καθίσταται συμβαλλόμενο μέρος της δανειακής σύμβασης του ελληνικού κράτους με τον ΕSM. Ειδικότερα, η ΕΕΣΥΠ εγγυάται την απευθείας αποπληρωμή των δόσεων σε περίπτωση αδυναμίας του ελληνικού κράτους.

Η συγκεκριμένη ρύθμιση είχε ψηφιστεί στη Βουλή (Αύγουστος 2015) μαζί με το 3ο μνημόνιο και τη δανειακή σύμβαση με τον ΕSM και τα τότε προαπαιτούμενα, ωστόσο «έλειπε» η υπογραφή της ΕΕΣΥΠ, καθώς τότε προβλέφθηκε η έναρξη της λειτουργίας του. Στη συνέχεια, η ΕEΣΥΠ υπέγραψε τη δανειακή σύμβαση διμερώς με τον ΕSM.

Αυτή αποκτά πλέον αυξημένη τυπική ισχύ μέσω του εφαρμοστικού νόμου που έφερε η κυβέρνηση επιδεικνύοντας την «άψογη διαγωγή» της στους δανειστές του ελληνικού κράτους. Σε κάθε περίπτωση, η ενέργεια αυτή έρχεται να στηρίξει την επιχείρηση αποκατάστασης του κλίματος εμπιστοσύνης με τις «αγορές» και τους «επενδυτές».