Για όσους υποστηρίζουν ότι ο σοσιαλισμός ανατράπηκε μόνο από μόνος του ή για όσους αμφισβητούν την ικανότητα και τη θέληση των ΗΠΑ να δρουν και να κατευθύνουν τις εξελίξεις πίσω από τις «γραμμές του εχθρού», το βιβλίο του Αμερικανού δημοσιογράφου Peter Schweizer με τον τίτλο «Η Νίκη. Η μυστική στρατηγική της αμερικανικής κυβέρνησης που προκάλεσε την ανατροπή της Σοβιετικής Ενωσης» προσφέρει άκρως αποκαλυπτικές και σημαντικές πληροφορίες. Ο συγγραφέας δεν είναι φίλος της Σοβιετικής Ενωσης ή του σοσιαλισμού, το αντίθετο, ήταν και παραμένει πραγματικός οπαδός της κυβέρνησης του Ρόναλντ Ρήγκαν και των λοιπών συντηρητικών πολιτικών (πολλοί από τους οποίους βρίσκονται σε θέσεις κλειδιά και σήμερα). Οι μυστικές ενέργειες της κυβέρνησης Ρήγκαν εναντίον της Σοβιετικής Ενωσης στις αρχές της δεκαετίες του '80, που είναι το αντικείμενο του βιβλίου, επιδοκιμάζονται, αν δεν αποθεώνονται από το συγγραφέα. Ωστόσο, η δουλειά που έχει κάνει (το βιβλίο είναι βασισμένο σε συνεντεύξεις με δεκάδες από τους πιο σημαντικούς αξιωματούχους της εποχής) είναι αξιόλογη και τα γεγονότα στην πλειοψηφία τους αδιάψευστα.

Από τις πρώτες ημέρες της προεδρίας Ρήγκαν άρχισε να καταστρώνεται η μυστική στρατηγική εναντίον της Σοβιετικής Ενωσης. Θεσμικά τον πιο ευδιάκριτο ρόλο στη διαμόρφωση αυτής της στρατηγικής έπαιζε το Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας. Ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας Ουίλιαμ Κλαρκ ανέλαβε την επίβλεψη του σχεδιασμού ορισμένων από τα πιο σημαντικά σημεία της στρατηγικής. Στελέχη του Συμβουλίου Ασφαλείας, όπως ο Τζον Πόιντεξτερ, ο Ρόμπερτ ΜακΦαρλάν, ο Ρόμπερτ Ρόμπινσον, ο Ρίτσαρντ Πάιπς και ο Βίνσεντ Κανιστράρο κατείχαν καίριες θέσεις στη διαμόρφωση της στρατηγικής. Κυρίαρχο ρόλο, κυρίως στην πραγματοποίηση μυστικών επιχειρήσεων και επαφών στο εξωτερικό, είχε ο πιο ισχυρός διευθυντής (κατά το συγγραφέα) που είχε ποτέ η CIA, ο Ουίλιαμ Κλαρκ.

Οι σκοποί και τα μέσα της επίθεσης αυτής σκιαγραφούνται σε μια σειρά άκρως απόρρητων οδηγιών για τις αποφάσεις εθνικής ασφάλειας (NSSD, από τα αρχικά: National Security Decision Directives) που υπογράφηκαν από τον Πρόεδρο Ρήγκαν το 1982 και 1983. Σε πολλές περιπτώσεις, οι κατευθύνσεις αυτές αντιπροσώπευαν μια θεμελιώδη ρήξη με το παρελθόν. Η NSDD-32 (Μάρτης του 1982) δήλωνε ότι οι ΗΠΑ θα επιδίωκαν να αδρανοποιήσουν τη σοβιετική επιρροή στην Ανατολική Ευρώπη και ενέκρινε τις συγκαλυμμένες ενέργειες και άλλα μέσα για να υποστηριχτούν οι αντισοβιετικές επιχειρήσεις. Η NSDD-66 δήλωνε ότι η πολιτική των ΗΠΑ ήταν η πρόκληση αναστατώσεων στη σοβιετική οικονομία με την επίθεση σε κρίσιμους πόρους. Η NSDD-75 (Γενάρης 1983) καλούσε τις ΗΠΑ να μη συνεχίσουν να συνυπάρχουν με τη Σοβιετική Ενωση, αλλά να τη μεταβάλουν ουσιωδώς.

Η στρατηγική των ΗΠΑ συγκεκριμένα περιλάμβανε:

-- Συγκαλυμμένη υποστήριξη με τη διάθεση κεφαλαίων, την παροχή πληροφοριών και τη διοικητική μέριμνα του κινήματος της Αλληλεγγύης στην Πολωνία, εξασφαλίζοντας έτσι την επιβίωσή του.

-- Ουσιαστική, οικονομική και στρατιωτική υποστήριξη στην αφγανική «αντίσταση», διαθέτοντας επίσης στους Μουτζαχεντίν προσωπικό έτσι ώστε να μπορούν να μεταφέρουν τον πόλεμο ακόμα και μέσα στην ΕΣΣΔ.

-- Μια πολύπλευρη παγκόσμια εκστρατεία, συμπεριλαμβανομένης και της μυστικής διπλωματίας, με σκοπό το δραστικό περιορισμό των προσβάσεων της ΕΣΣΔ στη δυτική τεχνολογία.

-- Μια επιθετική ενίσχυση της άμυνας με έμφαση στην υψηλή τεχνολογία («πόλεμος των άστρων») που ασκούσε πιέσεις στη σοβιετική οικονομία.

Την οργάνωση της αντισοσιαλιστικής δράσης στην Πολωνία ανέλαβε ο Κέισι. Είχε επισκεφτεί τη Ρώμη, «επειδή εκεί ζούσε μια προσωπικότητα που διαδραμάτιζε έναν από τους σημαντικότερους ρόλους στο υπό εξέλιξη δράμα της Πολωνίας. Αυτός που πρότεινε να προσεγγίσουν οι ΗΠΑ τον Πολωνό ποντίφικα για συνεργασία γύρω από τα τεκταινόμενα στην περιοχή ήταν ο Ρήγκαν (...) Το προσωπικό της CIA στη Ρώμη ενημέρωσε τον Κέισι σχετικά με την τρομοκρατία. Επίσης του έδωσαν πληροφορίες, οι οποίες ίσως αναδεικνύονταν αποφασιστικής σημασίας, ιδιαίτερα για την κατάσταση στην Πολωνία. Ο Λεχ Βαλέσα, ο ηγέτης της Αλληλεγγύης, είχε πραγματοποιήσει μια ιστορική επίσκεψη στη Ρώμη τον Ιανουάριο του 1981 και συναντήθηκε με τον πάπα».

Στις 12 Δεκέμβρη 1981 κηρύσσεται στρατιωτικός νόμος στην Πολωνία. «Λίγο μετά την κήρυξη του στρατιωτικού νόμου, ο Πρόεδρος μίλησε με τους στενότερους συμβούλους του για την κατάσταση στην Πολωνία και τις επιλογές των ΗΠΑ. Αρκετά μέλη του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας δεν είχαν κληθεί να λάβουν μέρος στις συζητήσεις αυτές. "Οι συναντήσεις του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας δε θεωρούνταν ασφαλείς και ο Πρόεδρος δεν ήθελε να διαρρεύσει τίποτα", θυμάται ο Πάιπς. Στη συνάντηση παρευρίσκονταν ο αντιπρόεδρος Μπους, ο Ουίλιαμ Κλαρκ, οι υπουργοί Χέιγκ και Γουάινμπεργκερ, ο Εντ Μιζ, ο Ρίσταρντ Πάιπς και ο Ουίλιαμ Κέισι.

Υπήρχε απόλυτη ομοφωνία ότι οι ΗΠΑ έπρεπε να στείλουν ένα δυνατό μήνυμα στη Βαρσοβία και στη Μόσχα. Οι οικονομικές κυρώσεις υποστηρίζονταν από όλους ως ένας τρόπος να εκδηλώσει η Αμερική την οργή της. Ωστόσο, ο Πάιπς ανέβασε το διακυβευόμενο: "Γιατί να μην κάνουμε κάτι πιο τολμηρό; Τι θα λέγατε να χρηματοδοτούσαμε κρυφά την Αλληλεγγύη, ώστε να εξασφαλίσουμε ότι η πρώτη αντικομμουνιστική οργάνωση στο σοβιετικό συνασπισμό, που δρούσε στο φως της ημέρας, θα επιζήσει αυτού του πολιτικού χειμώνα;". Το φάσμα μιας τόσο επικίνδυνης επιχείρησης στοίχειωσε το δωμάτιο».

«Μετά τη συνάντηση ο Κέισι έτρεξε γρήγορα πίσω στο Λάνγκλεϊ. Δεν υπήρχε χρόνος για χάσιμο. Ο Κέισι συνεργάστηκε με μισή ντουζίνα συμβούλους, καταστρώνοντας ένα σχέδιο χρηματοδότησης της Αλληλεγγύης και εγκατάστασης επικοινωνιών. Ξεκινούσαν από το μηδέν. Τι θα χρειαζόταν η Αλληλεγγύη; Πώς θα την τροφοδοτούσαν; (...) Ολη αυτή η διαδικασία φάνηκε στον Κέισι σαν μια αναβίωση των εμπειριών του κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Το πρόβλημα - να τοποθετήσει πράκτορες στις γραμμές του εχθρού - ήταν το ίδιο. Μόνον οι πρωταγωνιστές και τα ονόματα είχαν αλλάξει.

Υπό τον Πρόεδρο Κάρτερ οι ΗΠΑ είχαν θέσει σε εφαρμογή ένα πρόγραμμα υποστήριξης του παράνομου πολωνικού εργατικού συνδικάτου της Αλληλεγγύης μέσω χρηματοδότησης εντύπου και άλλου υλικού (όπως πιεστήρια). Η κυβέρνηση Ρήγκαν αποφάσισε να μεταφέρει τις επιχειρήσεις στο εσωτερικό της Πολωνίας.

Μετά από αλλεπάλληλες συνεννοήσεις με την ηγεσία της ισραηλινής μυστικής υπηρεσίας Μοσάντ (που διέθετε πληροφοριοδότες σε πολλές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης) και με εξόριστους Πολωνούς (αλλά και με εκπροσώπους του Βατικανού), ο Ουίλιαμ Κέισι κατάφερε στις αρχές της δεκαετίας του '80 να αποκτήσει πολύτιμες επαφές με μέλη της Αλληλεγγύης. Παράλληλα, κατάφερε να στρατολογήσει και πράκτορες στο εσωτερικό της Πολωνίας, που είτε μετέδιδαν πληροφορίες είτε αποτελούσαν το συνδετικό κρίκο με μέλη της Αλληλεγγύης. Πιο τρανταχτή ήταν η περίπτωση του συνταγματάρχη Κουκλίνσκι, μέλους τους πολωνικού Γενικού Επιτελείου (στρατολογημένος επί Προεδρίας Κάρτερ) που μετέδιδε στους Αμερικανούς με κωδικοποιημένα μηνύματα τα σχέδια της κυβέρνησης της Πολωνίας. Τελικά ο Κουκλίνσκι εντοπίστηκε και οι ΗΠΑ αναγκάστηκαν να τον βγάλουν από την Πολωνία το 1982.

Η Πολωνία ήταν επίσης οικονομικά ασταθής, το 1981 αναγκάστηκε να δανειστεί 12 δισεκατομμύρια δολάρια. Με συντονισμένες κινήσεις και επαφές με αμερικανικές τράπεζες, οι ΗΠΑ έσφιξαν τα λουριά γύρω από την Πολωνία. Η Μόσχα έτσι αναγκάστηκε να δίνει στην Πολωνία 3 με 4 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο εξαιτίας των κυρώσεων των ΗΠΑ».

Στα μέσα του Φλεβάρη του 1982, η κυβέρνηση των ΗΠΑ έβαλε και τις τελευταίες πινελιές στο σχέδιο για τη συγκαλυμμένη χρηματοδότηση της Αλληλεγγύης. Το σχέδιο είχε 5 βασικά σημεία:

-- Την προσφορά χρημάτων για την επιβίωση του κινήματος.

-- Τον εφοδιασμό με προηγμένο τηλεπικοινωνιακό εξοπλισμό με σκοπό την οργάνωση ενός αποτελεσματικού δικτύου C31 για την "αντίσταση".

-- Την εκπαίδευση ορισμένων ατόμων για τη χρήση του προηγμένου επικοινωνιακού υλικού.

-- Τη χρήση των μέσων της CIA που θα λειτουργούσαν σαν τα μάτια της Αλληλεγγύης και θα μοίραζαν κρίσιμες πληροφορίες.

-- Τη χρησιμοποίηση της "Φωνής της Αμερικής" και του "Ράδιο Ελεύθερη Ευρώπη" για τη μετάδοση πληροφοριών μέσω συνθηματικών λέξεων. Η βάση των συγκαλυμμένων επιχειρήσεων ήταν ο σταθμός της CIA στη Φραγκφούρτη.

Το 1982 οι ΗΠΑ περνούσαν τα παράνομα υλικά μέσω του λιμανιού του Γκντανσκ, αφού ο διευθυντής του ναυπηγείου ανήκε στο πρόγραμμα της Μοσάντ. Το 1983 «μερικά εκατομμύρια δολάρια κατέληγαν στα χέρια των παράνομων μέσω λαθραίων χαρτοφυλάκων γεμάτων με χρήμα... αλλά ο Πρόεδρος ήθελε να ανέβει σε υψηλότερα επίπεδα η υποστήριξη». «Ηταν μια επιχείρηση μεταφοράς υλικού ανάλογη με αυτή του Αφγανιστάν... η αμερικανική κυβέρνηση ήθελε οι παράνομες οργανώσεις να εξοπλιστούν με φαξ, με ηλεκτρονικούς υπολογιστές, με εκτυπωτές και άλλες συσκευές».

Παράλληλα από το 1981 ο Σουηδός πρωθυπουργός Ούλοφ Πάλμε είχε συμφωνήσει να συμμετάσχει η χώρα του στην επιχείρηση υποστήριξης της Αλληλεγγύης έπειτα από αίτημα που του είχε θέσει ο Ουίλιαμ Κέισι.

«Οι ΗΠΑ ήθελαν να στέλνουν βοήθεια στο Γκντανσκ, αλλά για να έχει επιτυχία η επιχείρηση είχε ανάγκη πρόσβασης σε ένα ουδέτερο λιμάνι και της συνεργασίας των κυβερνητικών στελεχών της Σουηδίας... Μέσα σε λίγες βδομάδες έγιναν οι κατάλληλες υποδομές... υπάλληλοι των εξαγωγών και των τελωνείων έβαλαν εσκεμμένα παραπλανητικές ετικέτες σε κάποια κιβώτια με προορισμό το Γκντανσκ». Από εκεί και μετά ο ρόλος της Σουηδίας ήταν καθοριστικός. Για παράδειγμα, το 1986 οι πολωνικές αρχές κατάσχεσαν στις αποβάθρες του πορθμείου Σφινιουέσκι ένα φορτηγό 40 τόνων που περιείχε εξοπλισμό αξίας 200.000 δολαρίων (σε φαξ, ηλεκτρονικούς υπολογιστές, συστήματα επικοινωνίας, εκτυπωτές). Η χρηματοδότηση και οι ενέργειες συνεχίστηκαν για χρόνια μετά.

Και από το κείμενο αυτό φαίνεται το πώς είχε οργανωθεί η μυστική εκστρατεία των ιμπεριαλιστών για την ανατροπή των σοσιαλιστικών καθεστώτων στην ΕΣΣΔ και τις άλλες σοσιαλιστικές χώρες.

Στις 7 Ιούνη 1982, στη Βιβλιοθήκη του Βατικανού, συναντήθηκαν δύο πολύ ισχυροί πολιτικοί παράγοντες, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ρ. Ρήγκαν, ακόμη τότε στην πρώτη περίοδο της πρώτης του θητείας, και ο τότε πάπας Ιωάννης - Παύλος ο Β`. Η συνάντηση ήταν παντελώς άγνωστη, μέχρι την αποκάλυψή της σε ένα ρεπορτάζ με τίτλο «Η ΙΕΡΑ ΣΥΜΜΑΧΙΑ», που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «ΤΙΜΕ» στις 24/2/1992. Από το «ΤΙΜΕ» μαθαίνουμε ότι στη συνάντηση συζητήθηκε, κατ' αρχήν, η εισβολή του Ισραήλ στο Λίβανο, τότε στη δεύτερη ημέρα της.

«Αλλά ο Ρήγκαν και ο πάπας», συνεχίζει το «ΤΙΜΕ», «διέθεσαν μερικά λεπτά μόνο στην εξέταση των γεγονότων στη Μέση Ανατολή. Αντίθετα, συγκέντρωσαν την προσοχή τους σ' ένα θέμα πολύ πιο κοντά στην καρδιά τους: Στην Πολωνία και τη σοβιετική κυριαρχία στην Ανατολική Ευρώπη. Στη συνάντηση εκείνη, ο Ρήγκαν και ο πάπας συμφώνησαν να αναλάβουν μια παράνομη εκστρατεία, για να επιταχύνουν τη διάλυση της κομμουνιστικής αυτοκρατορίας. Λέει ο Ρίτσαρντ Αλεν, ο πρώτος σύμβουλος επί θεμάτων Εθνικής Ασφαλείας του Ρήγκαν:

"Ηταν μια από τις μεγαλύτερες μυστικές συμμαχίες όλων των εποχών".

Η επιχείρηση εστιάσθηκε στην Πολωνία, σοσιαλιστική χώρα με το μεγαλύτερο πληθυσμό στην Ανατολική Ευρώπη και ιδιαίτερη πατρίδα του Ιωάννη - Παύλου του Β'. Ο πάπας και ο Πρόεδρος ήταν πεπεισμένοι ότι η Πολωνία μπορούσε να αποσπασθεί από τη σοβιετική τροχιά, εάν το Βατικανό και οι ΗΠΑ έβαζαν τους πόρους τους στην υπηρεσία της αποσταθεροποίησης της πολωνικής κυβέρνησης και της διατήρησης στη ζωή του παρανόμου κινήματος της "Αλληλεγγύης" μετά την κήρυξη του στρατιωτικού νόμου, το 1981.

Μέχρι την αποκατάσταση του νομίμου καθεστώτος της "Αλληλεγγύης" το 1989, εκείνη βρισκόταν σε μια ανθηρή παράνομη κατάσταση, εφοδιασμένη, προστατευμένη και συμβουλευμένη πλατιά από το δίκτυο που δημιουργήθηκε κάτω από την αιγίδα του Ρήγκαν και του Ιωάννη - Παύλου του Β'. Τόνοι εξοπλισμού - τέλεφαξ (τα πρώτα στην Πολωνία), τυπογραφεία, αναμεταδότες, τηλέφωνα, συσκευές ασυρμάτου βραχέων κυμάτων, συσκευές video, φωτοτυπικές συσκευές, τέλεξ, υπολογιστές, επεξεργαστές κειμένων - μπήκαν λαθραία στην Πολωνία, μέσω διόδων που δημιούργησαν ιερείς και Αμερικανοί πράκτορες και εκπρόσωποι της Αμερικανικής Ομοσπονδίας Εργασίας - Κογκρέσου Βιομηχανικών Οργανώσεων (AFL-CIO) και ευρωπαϊκών συνδικάτων. Χρήμα για το απαγορευμένο συνδικάτο ερχόταν από τα ταμεία της CIA, το Εθνικό Προικοδότημα για τη Δημοκρατία, μυστικούς λογαριασμούς στο Βατικανό και δυτικά συνδικάτα.

Ο Λεχ Βαλέσα και άλλοι ηγέτες της "Αλληλεγγύης" έπαιρναν συμβουλές στρατηγικού χαρακτήρα - που, συχνά, μεταβιβάζονταν μέσω ιερέων ή Αμερικανών και Ευρωπαίων εργατικών εμπειρογνωμόνων, που εργάζονταν παράνομα στην Πολωνία - που αντανακλούσαν τη σκέψη του Βατικανού και της κυβέρνησης Ρήγκαν. Καθώς η αποτελεσματικότητα της αντίστασης μεγάλωνε, το ρεύμα των πληροφοριών στη Δύση, σχετικά με τις εσωτερικές αποφάσεις της πολωνικής κυβέρνησης και το περιεχόμενο των επικοινωνιών της Βαρσοβίας με τη Μόσχα, έγινε πλημμύρα. Οι λεπτομέρειες έρχονταν, όχι μόνον από ιερείς, αλλά και από κατασκόπους μέσα στην πολωνική κυβέρνηση» (σελ. 14-15).

«Σύμφωνα με ηγέτες της "Αλληλεγγύης", ο Βαλέσα και οι αντικαταστάτες του ήξεραν ότι ο Ρήγκαν και ο Ιωάννης - Παύλος ο Β' είχαν δεσμευθεί να διατηρήσουν την "Αλληλεγγύη" στη ζωή, αλλά μόνο να μαντέψουν μπορούσαν την έκταση της συνεργασίας» (σελ. 15).

Τι σήμαιναν όλα τα παραπάνω; Οι Αμερικανοί ενίσχυαν οικονομικά την αντικομμουνιστική δράση. Στρατολογούσαν πράκτορες γι' αυτή την αποστολή. Και δημιουργούσαν μηχανισμούς υπονόμευσης από τα μέσα των σοσιαλιστικών καθεστώτων.