6ο ΜΕΡΟΣ

Στην Αλβανία παίχτηκε, διακριτικά στην αρχή, εντονότερα μετά και στο τέλος απροκάλυπτα, το ίδιο παιχνίδι που παίχτηκε και στην Ελλάδα. Η κατάληξη, βέβαια, υπήρξε εντελώς διαφορετική. Ετσι, λοιπόν, και στην Αλβανία υπήρξε το ρήγμα και η σύγκρουση ανάμεσα στο Απελευθερωτικό Μέτωπο και τις άλλες οργανώσεις, στα οποία συντέλεσε και η εκεί αγγλική αποστολή, η ένοπλη ρήξη στην περίοδο της Κατοχής και η προετοιμασία για την κατάληψη της εξουσίας από τις αντιδραστικές δυνάμεις. Η περίοδος 1943 - 1944 υπήρξε για την Αλβανία φάση μεγάλων εκκαθαριστικών επιχειρήσεων από τις εχθρικές δυνάμεις. Το Μέτωπο, όμως, διατήρησε και τη συνοχή του και το δυναμισμό του και προχώρησε ως το νικηφόρο τέλος. Η είσοδος του Κόκκινου Στρατού ήταν το αποφασιστικό βήμα για την απελευθέρωση των βαλκανικών κρατών και τη μεγάλη αλλαγή που πραγματοποιήθηκε σε τέσσερα από αυτά - Ρουμανία, Βουλγαρία, Γιουγκοσλαβία και την ίδια την Αλβανία. Αυτή τη φορά, η Αλβανία έβγαινε από τον απελευθερωτικό της αγώνα με οργανωμένες τις λαϊκές της δυνάμεις, με στρατό λαϊκό, με μηχανισμό πολιτικό, βγαλμένο μέσα από το λαϊκό αγώνα. Ο αλβανικός λαός έπαιρνε τις τύχες και το μέλλον της χώρας στα χέρια του με τον αγώνα του.

Δεν υπήρχε έδαφος πλέον για τη διασταύρωση και τη σύγκρουση επιρροών με θύμα την ανεξαρτησία της χώρας. Η Σοβιετική Ενωση εξάλλου, με την ισχύ της και την παρουσία της, απέκλειε εξωτερικές αναμείξεις και εσωτερικές περιπλοκές. Ετσι, μέσα από την αντίσταση και τον κοινό αντιφασιστικό αγώνα των λαών, έπαιρνε δύναμη και αναδυόταν η Λαϊκή Δημοκρατία της Αλβανίας.

* * *

Με τρία πενταετή πλάνα, προχωρεί προς την εκβιομηχάνιση της χώρας, την κολεκτιβοποίηση της γεωργίας, την αξιοποίηση των πλουτοπαραγωγικών πηγών της χώρας. Παράλληλα, ρίχνει όλο του το βάρος στην εκπαίδευση και την επιστημονική και πολιτιστική ανάπτυξη. Κινητήριος μοχλός παραμένει το ΚΚ Αλβανίας, που τώρα έχει μετονομαστεί σε Κόμμα Εργασίας. Στην πορεία δημιουργούνται δύο σοβαρά γεγονότα: Η ρήξη με τη Γιουγκοσλαβία και αργότερα η ρήξη με τη Σοβιετική Ενωση. Για το πρώτο, ευθύνεται η Γιουγκοσλαβία, η οποία ήθελε να κηδεμονεύει την Αλβανία. Για το δεύτερο, φταίει η ίδια η Αλβανία, γιατί φοβήθηκε υπερβολικά, λόγω της συνδιαλλαγής Χρουστσόφ - Τίτο. Ομως, παρά τις συγκρούσεις αυτές, κανένας δεν παρεμβαίνει στα εσωτερικά της χώρας, που συνεχίζει την πορεία της, σύμφωνα με το δικό της πρόγραμμα. Πώς αυτό το μικρό κράτος, που ως χτες δεν μπορούσε να αποφύγει τις παρεμβάσεις και τις εισβολές, σήμερα παρέμενε ανεμπόδιστο και ελεύθερο;

Την εξήγηση μάς τη δίνει η διαμόρφωση του βαλκανικού χώρου εκείνη την εποχή, και πιο συγκεκριμένα η ισχυρή επιβλητική παρουσία της ΕΣΣΔ. Αυτή απέτρεπε τις παλαιές παρεμβάσεις. Αυτή επέτρεπε, ακόμη και σε χώρες που διαφώνησαν και ήρθαν σε ρήξη μαζί της, να παραμένουν ανέπαφες από την εισβολή των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Ακόμη και μέσα στις καπιταλιστικές χώρες, ήταν ευεργετική η αίσθηση της διεθνούς παρουσίας της. Με την επικράτηση της αντεπανάστασης στην ΕΣΣΔ και την ανατροπή του σοσιαλιστικού συστήματος στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη,, οι εργαζόμενοι όλων των εθνών ένιωσαν τι σήμαινε η διεθνής στήριξη από μια ισχυρή σοσιαλιστική δύναμη.

* * *

Πίσω, όμως, και κάτω από τα φαινόμενα, σιγοβράζει η αντίδραση των λαών, όπως την είδαμε να προβάλει τις πρώτες μέρες στη Ν. Αλβανία και αλλού. Τη στιγμή που οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις έχουν φορέσει την πανοπλία τους και έχουν αρχίσει την πολύμορφη εκστρατεία τους, οι Αλβανοί και όλοι οι λαοί, αναπόφευκτα, νομοτελειακά, κάνουν τα πρώτα τους βήματα για μια νέα αντίσταση στον αναπτυσσόμενο εκσυγχρονισμένο φασισμό - στη σημερινή "νέα τάξη".

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

"Ιστορίγια Αλμπάνιι", Κρίστο Βρασέρη (σε ρωσική μετάφραση από τα αλβανικά)

Αλέξη Α. Κύρου, "Οι βαλκανικοί γείτονές μας"

"AVEC STALINE, SOUNENIRS" του Εμβέρ Χότζα

Εγκυκλοπαίδεια "Πυρσού", τομ. Γ Κ, Αμαντου, λήμμα "Αλβανία".

Αρχείον στρατηγού Μ. Γ. Δαγκλή

Αρχεία Ελληνικού Τύπου

Μίτια ΦΙΛΔΙΣΑΚΟΣ

Ιστορικός, μέλος του Τμήματος Ιστορίας του ΚΜΕ

Αναδημοσίευση από το πρώτο τεύχος του 1998 της ΚΟΜΕΠ