Ο θεσμός των Κατωτάτων Ορίων των συντάξεων αποτελεί βασική ρύθμιση της κοινωνικής ασφάλισης, που κατοχυρώνει στοιχειώδεις εγγυήσεις για την επιβίωση μεγάλων ομάδων εργαζομένων (εργαζομένων με χαμηλούς μισθούς, με μικρούς χρόνους ασφάλισης, ανάπηρους κ.ά.). Προβλέπεται από τη Διεθνή Σύμβαση Εργασίας 102/1952 και εφαρμόζεται στις περισσότερες χώρες του κόσμου.

Το αίτημα για κατώτερες συντάξεις ΙΚΑ ίσες με 20 ημερομίσθια ανειδίκευτου εργάτη (ΗΑΕ) είναι παλιό αίτημα της εργατικής τάξης. Το ΚΚΕ το είχε περιλάβει σε παλιότερο Καταστατικό του. Κατά τη μεταπολίτευση του 1974 οι κατώτερες συντάξεις ΙΚΑ αντιστοιχούσαν σε 10 ΗΑΕ περίπου.

Το εργατικό κίνημα αλλά και το συνταξιουχικό κίνημα με τους αγώνες που ανέπτυξαν, επέβαλαν την αύξηση, στην περίοδο 1976 - 1985, των Κ.Ο. γήρατος - αναπηρίας σε 20 ΗΑΕ και των λόγω θανάτου σε 18 ΗΑΕ. Αυξήσεις πάνω στα Κ. Ο. προβλέπονταν για την περίοδο 1976 - 1981, οι αυξήσεις της ΕΓΣΕΕ και, για την περίοδο 1982 - 1990, οι αυξήσεις της ΑΤΑ.

Οπως φαίνεται και στον Πίνακα Ι, οι απώλειες των συντάξεων - σε ονομαστικές τιμές - ήταν δραματικές την τελευταία πενταετία. Οι απώλειες στις συντάξεις γήρατος και αναπηρίας, λόγω της αποσύνδεσης απ' τα 20 ΗΑΕ, ξεπέρασαν τις 17.000 δραχμές, ενώ οι απώλειες λόγω θανάτου, ξεπέρασαν τις 15.000 δραχμές.

Σύμφωνα με υπολογισμούς του πρώην υποδιοικητή του ΙΚΑ ,Χρ. Ρουπακιώτη, οι απώλειες των συνταξιούχων με συντάξεις κατωτάτων ορίων έχασαν πάνω από 300 δισ. δραχμές την τελευταία πενταετία. Γενικότερα, όμως, οι απώλειες εισοδήματος όλων των συνταξιούχων ΙΚΑ (από τον πληθωρισμό, τις κρατήσεις στις συντάξεις, τις περικοπές στις αναπηρικές συντάξεις, τη συμμετοχή στα φάρμακα, την 5ετία για τον υπολογισμό της σύνταξης και τις αυστηροποιήσεις στις προϋποθέσεις) υπολογίζονται, για την πενταετία 1991 - 1995, στα 600 δισ. δρχ.

Οπως αποκάλυψε ο "Ρ" στις 8.10.1995, οι σημερινοί συνταξιούχοι του ΙΚΑ, εργαζόμενοι στη δεκαετία του 1970, ίσως να μη φαντάζονταν ότι οι σημερινές τους συντάξεις θα ήταν - σε σταθερές τιμές - ίσες ή και μικρότερες απ' τις συντάξεις του 1980!

Σύμφωνα λοιπόν με μελέτη του ίδιου του ΙΚΑ, οι κατώτερες συντάξεις του 1995, δηλαδή οι 89.550 αντιστοιχούν σε 33.295 δραχμές σε τιμές του 1988, ενώ οι συντάξεις λόγω θανάτου, δηλαδή οι 80.590 δραχμές αντιστοιχούν σε 30.049 δραχμές του 1988.

Οπως φαίνεται στον Πίνακα ΙΙ, οι 362.919 συνταξιούχοι - σε σύνολο 718.000 - παίρνουν ακριβώς τις συντάξεις των κατωτάτων ορίων. Μ' άλλα λόγια, το 50,5% των συνταξιούχων του ΙΚΑ παίρνει συντάξεις 89.550 και 80.590 δραχμών ακριβώς.