Ηταν Τρίτη 26 Σεπτέμβρη 2005, ώρα 10 το πρωί, όταν αποφασίσαμε να μπούμε στο Χώρο Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) των Ανω Λιοσίων, ένα χώρο που δεν απέχει πλέον πολύ από το να θυμίζει την κόλαση του Δάντη. Μπροστά μας μια τεράστια έκταση, βουνά ολόκληρα από τόνους και τόνους θαμμένων σκουπιδιών, που υψώνονται συνεχώς, αφού εδώ η περιοχή έχει καταδικαστεί να είναι ο μοναδικός αποδέκτης των απορριμμάτων όλης σχεδόν της Αττικής επί δεκαετίες. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, τώρα σ' αυτόν το χώρο πέφτει πλέον και η λυματολάσπη της Ψυττάλειας. Αλλού ανεπεξέργαστη, σε χώρο που θυμίζει χαβούζα, αλλού σε φάση επεξεργασίας, με την περιβόητη εδαφοποίηση και αλλού χωνεμένη...

Μπήκαμε στον πειρασμό αυτού του οδοιπορικού, με αφορμή το γεγονός ότι οι εργαζόμενοι στη χωματερή προχώρησαν στην κινητοποίηση, καθώς η κατάσταση είναι κάτι παραπάνω από αφόρητη, με τη δυσοσμία από τα σκουπίδια, αλλά και από την εδαφοποίηση της λυματολάσπης, να τους πνίγει κάθε ανάσα. Μπήκαμε και διαπιστώσαμε με τα μάτια μας και την όσφρησή μας το πόσο δίκιο έχουν. Το πόσο δικαιολογημένος είναι ο αγώνας τους. Ενας αγώνας κοινός με τους κατοίκους ολόκληρης της Δυτικής Αθήνας.

Μπαίνοντας από την είσοδο της χωματερής του ΧΥΤΑ δε θα αντικρίσει κανείς σκουπίδια, όπως θα περίμενε. Διασχίζεις μια τεράστια χωμάτινη έκταση μέχρι που συνειδητοποιείς ότι εκεί που πατάς δεν είναι τίποτε άλλο από βουνά θαμμένων σκουπιδιών. Αφού διασχίσεις όλη αυτή την περιοχή φτάνεις τελικά στο τελευταίο «κύτταρο» του ΧΥΤΑ, όπως ονομάζεται, με τα εκατοντάδες γλαρόπουλα να περιφέρονται στο χώρο. «Το πολύ σε δύο μήνες θα έχει γεμίσει και αυτό», θα πουν οι εργαζόμενοι και οι συνδικαλιστές.

Τα φορτηγά που πέρναγαν εκείνη την ώρα έκαναν τη γη κυριολεκτικά να τραντάζεται. «Είναι επειδή από κάτω είναι θαμμένα σκουπίδια. Δεν έχει μείνει ούτε ένα μέτρο γης που να μην έχει χρησιμοποιηθεί», μας απαντούν για να μας καθησυχάσουν! Και επειδή αυτό το μέρος βολεύει και εξυπηρετεί πολλούς, φρόντισαν, αφού δεν μπορούν να ρίξουν άλλα σκουπίδια, να τον επεκτείνουν. Ο νέος ΧΥΤΑ που χωροθετήθηκε δεν είναι τίποτα άλλο παρά επέκταση του σημερινού. Οταν ρωτήσαμε πού θα είναι ο νέος ΧΥΤΑ που χωροθετούν, απλά σήκωσαν το χέρι και μας είπαν ότι είναι ακριβώς πίσω από το τελευταίο αυτό κύτταρο. Η μόνη διαφορά, μας λένε, είναι ότι διοικητικά δεν ανήκει στα Ανω Λιόσια, αλλά στο... Δήμο της Φυλής!

Μέσα σε αυτήν την κορεσμένη περιβαλλοντικά κατάσταση του ΧΥΤΑ ήρθε να προστεθεί και η λυματολάσπη της Ψυττάλειας και οι εργασίες της επεξεργασίας της από τις αρχές του καλοκαιριού. Η αλήθεια είναι ότι η λυματολάσπη πήγαινε εδώ και χρόνια στη χωματερή με συμφωνία του Δήμου και του ΕΣΔΚΝΑ με την ΕΥΔΑΠ. Απλά την έριχναν στο ΧΥΤΑ σε στρώματα ανάμεσα στους σωρούς σκουπιδιών και συγκεκριμένα στο κομμάτι που έπαθε πέρσι και πρόπερσι, δυο φορές, κατολίσθηση. Μάλιστα, όπως μας κατήγγειλαν και οι εργαζόμενοι, η λυματολάσπη ήταν και ο βασικός λόγος της καθίζησης.

Σήμερα - ή τουλάχιστον μέχρι τις αρχές Σεπτέμβρη, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς της ΕΥΔΑΠ - τη ρίχνουν κυριολεκτικά χύμα σε μια τεράστια χαβούζα, η οποία είναι ήδη ξεχειλισμένη, παρά το αρχικό της μεγάλο βάθος. Την ημέρα που την επισκεφτήκαμε δεν είχαν φέρει άλλες ποσότητες και είχε ξεραθεί η πάνω - πάνω στρώση, ενώ είχαν ρίξει ασβέστη για προφανείς λόγους. Με το που πλησιάζουμε τη χαβούζα δεχόμαστε επίθεση από εκατοντάδες μυγάκια, που παραμένουν κολλημένα πάνω μας ακόμα και όταν φτάνουμε στα γραφεία του ΕΣΔΚΝΑ, δηλαδή στην είσοδο.

Εκεί όμως που η κατάσταση είναι κυριολεκτικά ανυπόφορη είναι στα περίπου 200 στρέμματα (αντί για 60 που έλεγαν στην αρχή) που γίνεται η επεξεργασία της με την περιβόητη μέθοδο της εδαφοποίησης. Ιδιαίτερα στο χώρο που γίνεται το ανακάτεμά της με κλαδιά και χώμα. Το ειδικό μηχάνημα έχει ένα κενό στη μέση περνάει πάνω από τις στρώσεις λάσπης, χώματος, κλαδιών, αλλά και σκουπιδιών και τα ανακατεύει. Το σύννεφο σκόνης που αφήνει πίσω του αναδίνει μια απίστευτη δυσοσμία. Ιδιαίτερα τις μέρες του καύσωνα, όπως έλεγαν οι εργαζόμενοι, η κατάσταση ήταν απερίγραπτη. Η ίδια δυσοσμία και λίγο πιο δίπλα, στις στρώσεις του μείγματος που παραμένει και «χωνεύεται» για 40 ημέρες, με ανθρώπους με άσπρες στολές και μάσκες (τους... «καλλιεργητές» της εδαφοποίησης, θα λέγαμε) να περνάνε και να κάνουν μετρήσεις. Αυτή η απερίγραπτη δυσοσμία έχει απλωθεί σε όλη την περιοχή και ανάλογα με τη φορά του αέρα πνίγει, άλλοτε λιγότερο άλλοτε περισσότερο, τα Ανω Λιόσια, το Μενίδι, το Ζεφύρι, την Πετρούπολη και άλλους δήμους.

Μέσα σε αυτό το ζοφερό περιβάλλον εργάζονται καθημερινά για πολλές ώρες δεκάδες εργαζόμενοι, εισπνέοντας κάθε βλαβερή ουσία που υπάρχει και παράγεται, χωρίς να γνωρίζουν τις επιπτώσεις στην υγεία τους. Ιδιαίτερα με την επεξεργασία της λυματολάσπης, όπως καταγγέλλουν, οι λιποθυμίες, οι ζαλάδες και το τσούξιμο των ματιών έγινε καθημερινό φαινόμενο. «Από τη μέρα που ξεκίνησε αυτή η επεξεργασία η κατάσταση έγινε αφόρητη, αναφέρουν. Και το χειρότερο είναι ότι δε γνωρίζουμε απολύτως τίποτα για το τι εισπνέουμε καθημερινά. Εχουμε ρωτήσει επανειλημμένα, αλλά κανείς μέχρι σήμερα δε μας έχει απαντήσει».

Τις σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία των εργαζομένων στο ΧΥΤΑ των Ανω Λιοσίων από τα σκουπίδια, αλλά και από τη λυματολάσπη, επιβεβαίωσε μιλώντας στο «Ρ» ο Γιατρός Εργασίας Σπύρος Δρίβας. Οσον αφορά τα σκουπίδια, τόνισε, έχουν διαπιστωθεί πολλά κρούσματα Ηπατίτιδας Α και δερματοπάθειες, ενώ η εισπνοή βιοαερίου που παράγεται από την ταφή των απορριμμάτων αν και είναι σε μικρές ποσότητες μπορεί να δημιουργήσει μελλοντικά αναπνευστικά προβλήματα. Ειδικότερα για τη λυματολάσπη, επισήμανε ότι δημιουργεί γενικά διάφορες μολυσματικές ασθένειες, ενώ σημείωσε ότι οι χημικές και τοξικές ουσίες που περιέχει προκαλούν ερεθισμούς στα μάτια (τσούξιμο) και στο δέρμα (φαγούρα). Ακόμα πιο σοβαρές είναι οι επιπτώσεις από τα βαριά μέταλλα που έχει διαπιστωθεί ότι περιέχει η λάσπη, όπως Μόλυβδο, Κάδμιο, Χρώμιο κ.ά. καθώς δημιουργούν, όπως σημείωσε, τοξικές ασθένειες, οι οποίες εμφανίζονται όμως αρκετά χρόνια μετά και ανάλογα με την ποσότητα που τελικά έχει πάρει κάποιος.