Κάθε συνέδριο του ΚΚΕ έχει σπουδαία σημασία, τόσο για το ίδιο το Κόμμα, όσο και για το εργατικό και κομμουνιστικό κίνημα συνολικότερα.

«Είναι βαθιά μας πεποίθηση ότι το ΚΚΕ μπορεί να περάσει σε μια νέα φάση αντεπίθεσης. Ο 21ος αιώνας θα είναι ανασύνταξης των επαναστατικών δυνάμεων, της απόκρουσης της επίθεσης του διεθνούς κεφαλαίου. Αιώνας αποφασιστικής αντεπίθεσης, καινούριας ανόδου του παγκόσμιου επαναστατικού κινήματος και νέας σειράς κοινωνικών επαναστάσεων». (Εισαγωγή Θέσεων 17ου Συνεδρίου, σελ. 3).

Αυτό λέει πολλά με μεγάλη σημασία. Πώς όμως θα περάσει το ΚΚΕ σε μία νέα φάση αντεπίθεσης; Για να περάσει το ΚΚΕ σ' αυτή τη φάση θα πρέπει να ξεκαθαριστούν τέσσερα κομβικά σημεία:

Α. ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ

Εννιά χρόνια από το 1995 μένουμε στις τοποθετήσεις της Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης και στην αντίληψη ότι στις χώρες του «υπαρκτού» υπήρχε σοσιαλισμός και μάλιστα αναπτυγμένος. Στο μεταξύ πλήθος στοιχείων από τότε άλλα συνηγορούν, ενώ έχουμε και το φαινόμενο - ανεξήγητο βέβαια στις Θέσεις - της Κίνας με την καθοδήγηση του ΚΚΚ να περνά στον καπιταλισμό!

Σήμερα όλο και πιο συχνά εμφανίζονται κείμενα στον κομματικό Τύπο άκριτης παρουσίας του «υπαρκτού» ή ακόμα χειρότερα υμνολογίας π.χ. του «πατερούλη Ιωσήφ».

Δίχως να αρνούμαστε την τεράστια αξία της «πρώτης απόπειρας σοσιαλιστικής οικοδόμησης» (Θέση 18) ο χαρακτήρας της οποίας θα πρέπει άλλωστε να μελετηθεί σε βάθος, ξεπερνώντας τις όποιες αγκυλώσεις, να ξεκαθαρίζουμε ότι ο σοσιαλισμός της εποχής μας δεν είναι δυνατόν να είναι ταυτόσημος με την «πρώτη απόπειρα» που πραγματοποιήθηκε κάτω από πολύ δύσκολες αντικειμενικά συνθήκες.

Θα πρέπει τέλος, να ξεκαθαριστεί ότι το «μέτωπο» στοχεύει άμεσα στο σοσιαλισμό και ότι δεν έχει νόημα καμία άλλη «μεσολάβηση» ανάμεσα σ' αυτόν και το σύγχρονο καπιταλισμό, γιατί θα ήταν λάθος να καλλιεργείται η ψευδαίσθηση ότι η εργατική τάξη θα πειστεί πιο εύκολα να παλέψει για κάποιο ενδιάμεσο στάδιο.

Οι θέσεις περνούν σε σωστές γενικές διαπιστώσεις και εκτιμήσεις, τόσο σε διεθνές, όσο και ελλαδικό επίπεδο. Δημιουργείται όμως η ανάγκη να ανοιχτούν επιτακτικά σειρά θεμελιακών θεωρητικών ζητημάτων, όπως ο χαρακτήρας του σοσιαλισμού - κομμουνισμού, η ιστορία του κομμουνιστικού κινήματος, το ζήτημα της αλλοτρίωσης της ίδιας της εργατικής τάξης κ.ά. Αυτά σήμερα απαιτούν μία μη δογματική σχέση με τον Μαρξισμό - Λενινισμό και την αντιμετώπισή τους όχι σαν «Αγία Γραφή», αλλά σαν ζωντανή θεωρία. Αυτά όμως απαιτούν θάρρος, τολμηρή σκέψη, κουράγια!

Β. ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ

Θα πρέπει να εκτιμηθεί ότι είναι γενικώς σωστές οι διαπιστώσεις και εκτιμήσεις στις Θέσεις 7 και 8. Θα πρέπει και εδώ όμως να ξεκαθαριστούν κάποια πράγματα.

Καλές οι διεθνείς συναντήσεις, θα πρέπει όμως να αποφασίσουμε με ποιες πολιτικές δυνάμεις συμπορευόμαστε, με ποιες απλώς συμμαχούμε, και ποιες βάζουμε απέναντι. Δεν μπορούμε, π.χ., να καλούμε στις συναντήσεις το ΚΚ Ιράκ, πατερίτσα της κατοχικής κυβέρνησης, να μην ασκούμε δημόσια κριτική και πολεμική στο ΚΚ Κίνας, να μη θέτουμε ανοιχτά τις διαφωνίες μας με το ΑΚΕΛ και το ρόλο που παίζει σήμερα στην Κύπρο κ.ά.

Το ΚΚΕ σήμερα είναι ανάγκη να συμμετέχει πιο ενεργητικά στο διεθνές εργατικό, επαναστατικό και κομμουνιστικό κίνημα. Ο κομμουνιστικός πόλος σήμερα δεν πρόκειται να προκύψει με συζητήσεις σε σαλόνια, αλλά μέσα από την άνοδο γενικότερα παγκόσμια του επαναστατικού κινήματος και βέβαια, όπως έλεγε ο Λένιν: «Οποίος θέλει να βοηθήσει τους ταλαντευόμενους, πρέπει να πάψει να ταλαντεύεται ο ίδιος».

Γ. ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΚΑΙ ΛΑΪΚΟ ΚΙΝΗΜΑ

Το μαζικό κίνημα είναι το οξυγόνο για τους κομμουνιστές. Πώς όμως σήμερα αντικειμενικά αναπτύσσεται, πώς παρεμβαίνει το ΚΚΕ, βοηθά πάντα στην ανάπτυξη του μαζικού κινήματος, πώς λειτουργούν και δρουν το ΠΑΜΕ, η ΠΑΣΥ, η ΕΕΔΥΕ, η ΟΓΕ κ.ά.; Εχουν αυτόνομη μαζική παρουσία ή έχουν μετατραπεί στην πράξη και φαντάζουν σαν παραρτήματα του Κόμματος, που μέσα από ένα διάχυτο πολλές φορές πνεύμα, να επικρατεί η αδράνεια και ο σεχταρισμός;

Στο εργατικό κίνημα όπου παρουσιάζονται οι μεγαλύτερες δυσκολίες όσο θετικά και να κρίνει κανείς την ταξική παρουσία του ΠΑΜΕ, με στόχους και παραγωγή αιτημάτων, δεν μπορεί κανείς να μη δει ένα πνεύμα στενότητας ή «όποιος δεν είναι μαζί μας είναι απέναντι». Αλήθεια όμως, πώς λειτουργεί το ΠΑΜΕ, η Γραμματεία του,. Πώς συμμετέχουν οι αντιπρόσωποι από τα συνδικάτα, κατά κλάδους ή τόπους, πώς παίρνονται οι αποφάσεις, κ.ά. Που αν τα εξετάσουμε διαπιστώνουμε ότι το ΠΑΜΕ έχει μετατραπεί στην πράξη σε μία στενά ελεγχόμενη παράταξη. Δυστυχώς, όσο και αν απεύχεται, όπως στο τέλος της Θέσης 33, διάχυτη είναι η αντίληψη, ότι μαζικές οργανώσεις αντιμετωπίζονται σαν υποκατάστατα του Κόμματος και το χειρότερο, όπως η ίδια παράγραφος αναφέρει, παράλληλα ότι συνυπάρχουν και η ενσωμάτωση και ο συμβιβασμός!

Αν πραγματικά θέλουμε να αγκαλιάσει το ΠΑΜΕ συνολικά την εργατική τάξη και να δώσει νέα ορμή στο εργατικό κίνημα, θα πρέπει να «ανοίξει» τη λειτουργία του, με αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες, με αιρετά όργανα αποβάλλοντας τα χαρακτηριστικά στενής παράταξης.

Δ. ΚΟΜΜΑΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ

Οι Θέσεις του 17ου Συνεδρίου ασκούν σημαντική κριτική τόσο στα κατώτερα όργανα και στις ΚΟΒ όσο και στην ίδια την ΚΕ. Πολλά που αναφέρονται στις κριτικές αυτές έχουν και σε προηγούμενα συνέδρια ή συνδιασκέψεις και αχτίφ επισημανθεί. Γιατί όμως δεν προχωρούν πολλά ζητήματα; Πολλές προτάσεις, σκέψεις θα μπορούσε κανείς να παραθέσει, δύο όμως σημαντικότατα αναφέρω:

Α. Υπάρχει μέσα στην κομματική οργάνωση σοβαρό πρόβλημα έκφρασης γνώμης, μία κύρια διαφωνία θεωρείται αρχή φραξιονισμού! Και έτσι πολλές φορές δημιουργείται ένα πνεύμα μη ανάθεσης δουλιάς, ή μη εκλογής στα όργανα όσων μελών διαφωνούν. Η λύση του προβλήματος της γνώμης έχει αποφασιστική σημασία για να μη φύγουν ή να διαγράφονται από το Κόμμα τα στελέχη με προσφορά και αγωνιστικότητα που είναι αναγκαία για να δίνουν ζωή στις οργανώσεις, να τις στελεχώνουν. Δυστυχώς δημιουργείται μία κατάσταση φόβου έκφρασης γνώμης, μιας αυτολογοκρισίας που στην ουσία πλέον τελματώνει τη ζωή στις οργανώσεις.

Β. Η ανάδειξη στελεχών και ιδιαίτερα με το φαινόμενο των επαγγελματικών στελεχών με 10, 20 πλέον χρόνια αυτής της ιδιότητας, έχει δημιουργήσει ένα στρώμα στελεχών αποκομμένων από την παραγωγή και τις μάζες. Δεν μπορούμε να παραγνωρίσουμε την προσφορά και την εμπειρία τους, πολλά αρνητικά όμως στην κομματική οργάνωση ξεκινούν από αυτό το στρώμα στελεχών με γραφειοκρατικές ιδιαίτερα αντιλήψεις, έχοντας εμπεδώσει τη ρουτινιάρικη δουλιά, μη επιτρέποντας ουσιαστικά να ανέλθουν νέα στελέχη με μαχητικότητα και ευρύτερο πνεύμα.

Με αυτές τις σκέψεις, παρατηρήσεις, ευχές για ό,τι καλύτερο για το ΚΚΕ και την απελευθέρωση της εργατικής τάξης.

Βασίλης Τουμπέλης