Παρασκευή 30 Απρίλη 2004
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 12
ΕΡΓΑΤΙΚΑ
ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑΤΙΚΕΣ ΑΠΕΡΓΙΕΣ
Ιστορία σύγκρουσης και αγώνα

Μία ημέρα έμεινε για την πρωτομαγιάτικη απεργία. Πολλοί είναι αυτοί που προσπαθούν χρόνια τώρα να της προσδώσουν επετειακά χαρακτηριστικά. Στόχος να κρύψουν την πολύχρονη ιστορία ταξικών αγώνων που κουβαλά μαζί η ημέρα αυτή. Μια ιστορία που διδάσκει ότι κεφάλαιο και εργατική τάξη βρίσκονται σε ανειρήνευτη πάλη, καθώς τα συμφέροντά τους είναι εκ διαμέτρου αντίθετα.

Οι εργοδοτικοί και κυβερνητικοί συνδικαλιστές κάθε χρόνο νοιάζονται τάχα για τον «ενωτικό» γιορτασμό της Πρωτομαγιάς, κατηγορώντας τα ταξικά συνδικάτα, τους κομμουνιστές και άλλους συνεπείς ενάντια στο κεφάλαιο αγωνιστές για διασπαστές.

Στην πραγματικότητα δεν επιδιώκουν ενότητα δράσης, αλλά την υποταγή των εργατών στην πολιτική του κεφαλαίου. Εχοντας σημαία τους την απεμπόληση των διεκδικήσεων για την ικανοποίηση των σύγχρονων αναγκών της εργατικής οικογένειας και τακτική τους την ταξική συνεργασία, έχουν κάνει εθιμοτυπική διαδικασία την απεργία της Πρωτομαγιάς, προβάλλοντας δήθεν αγωνιστικό περιεχόμενο. Και λέμε «δήθεν» αφού δεν απειλεί το μεγάλο κεφάλαιο και προσφέρει γενναιόδωρα τη στήριξή της στις αντεργατικές πολιτικές. Ετσι και αλλιώς τα κροκοδείλια δάκρυά τους περί διασπαστικής τακτικής είναι υποκριτικά, γιατί γνωρίζουν καλά ότι η ιστορία του κινήματος της ελληνικής εργατικής τάξης, αλλά και της παγκόσμιας σημαδεύτηκε και συνεχίζει να σημαδεύεται από την ανειρήνευτη σύγκρουση των δύο γραμμών του συνδικαλιστικού κινήματος: της γραμμής της ταξικής πάλης και της γραμμής της υποταγής και του συμβιβασμού.

Σήμερα ο «Ρ» παρουσιάζει ορισμένες χαρακτηριστικές πρωτομαγιάτικες απεργίες στην Ελλάδα από την ιστορία του γιορτασμού της σημαντικής αυτής μέρας για την εργατική τάξη και τους αγώνες της και που σε πολλές περιπτώσεις εκφράζουν τη μακροχρόνια σύγκρουση μεταξύ των δύο γραμμών στο συνδικαλιστικό κίνημα. Τα στοιχεία είναι από το βιβλίο του Δ. Λιβιεράτου «Η Εργατική Πρωτομαγιά στην Ελλάδα (1890-1999)».

1893: Γίνεται η πρώτη δημόσια μαζική πρωτομαγιάτικη εκδήλωση στην Ελλάδα, με πρωτοβουλία του Κεντρικού Σοσιαλιστικού Συλλόγου και της εφημερίδας του «Σοσιαλιστής». Πεντακόσια άτομα συγκεντρώθηκαν εκεί όπου σήμερα βρίσκεται το Καλλιμάρμαρο, φορώντας πολλοί από αυτούς κόκκινες κονκάρδες, απαιτώντας 8ωρο, κρατική φροντίδα των εργαζομένων που τραυματίζονται στους χώρους εργασίας κ.ά.

1918: Ιδρύεται η Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδας (ΓΣΕΕ) και το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδας (μετέπειτα ΚΚΕ).

1919: Η Πρωτομαγιά γιορτάζεται σε ολόκληρη τη χώρα, ενώ το ΣΕΚΕ αυξάνει σταδιακά τη δύναμή του. Το κυβερνητικό βενιζελικό κόμμα απαγορεύει τις εκδηλώσεις σε Αθήνα και Πειραιά με τα γραφεία των εργατικών οργανώσεων περικυκλωμένα από το στρατό, οπλισμένο με πολυβόλα. Την ίδια χρονιά καταγράφεται η πρώτη «διάσπαση» της ΓΣΕΕ. Εξι μέλη της διοίκησης που πρόσκεινται στο κυβερνητικό βενιζελικό κόμμα διαγράφουν τους πέντε που ήταν συνδεδεμένοι με το ΣΕΚΕ, γιατί, την Πρωτομαγιά, προτείνουν συνθήματα κατά της κυβερνητικής πολιτικής. Οι 4 από τους 5 πιάστηκαν και εξορίστηκαν στη Φολέγανδρο.

1923: Γίνονται δύο πρωτομαγιάτικες συγκεντρώσεις. Μία στο Ρέντη από τα λεγόμενα «ανεξάρτητα» κέντρα Αθήνας - Πειραιά και μία στο Μοσχάτο από τη ΓΣΕΕ, στη διοίκηση της οποίας είχαν εκλεγεί συνδικαλιστές στελέχη του ΣΕΚΕ. Αυτή η δεύτερη συγκέντρωση τάσσεται κατά της ιμπεριαλιστικής επέμβασης στη Σοβιετική Ενωση.

1933: Ενώ οι εργατικές οργανώσεις προετοιμάζονται για την Πρωτομαγιά, η αστυνομία κάνει πολλές προληπτικές συλλήψεις, περίπου 300. Στόχος της κυβέρνησης να ματαιώσει την απεργία. Παραμονή Πρωτομαγιάς η αστυνομία επετέθη στα γραφεία του «Ριζοσπάστη» και συνέλαβε μερικούς εργάτες και συντάκτες από το προσωπικό. Γίνονται και πάλι χωριστές συγκεντρώσεις. Η μία της ΓΣΕΕ, στην οποία συμμετέχουν ρεφορμιστές και συντηρητικοί συνδικαλιστές και η άλλη της Ενωτικής ΓΣΕΕ, που στηρίζεται από τους κομμουνιστές, γίνεται στου Ρέντη. Οι διαδηλωτές εργάτες δέχονται επίθεση από την αστυνομία πριν και μετά τη διαδήλωση.

1936: Γίνονται τρεις πρωτομαγιάτικες συγκεντρώσεις στην Αθήνα. Μία από τους ρεφορμιστές στο Ρέντη, μία από την Πανελλαδική Συνομοσπονδία στον Αγιο Διονύση και μία από την Ενωτική ΓΣΕΕ στην Καλλιθέα. Στη Θεσσαλονίκη η απεργία που είχε ξεκινήσει πριν την Πρωτομαγιά συνεχίστηκε μαζική μετά, φθάνοντας στα μεγάλα γεγονότα της πανεργατικής απεργίας που έμειναν στην ιστορία ως «Μάης του 1936».

1937: Η δικτατορία Μεταξά χαρακτηρίζει αργία την απεργία της Πρωτομαγιάς και ακολουθεί η γερμανική κατοχή.

1944: Με την απελευθέρωση και ενώ το Εργατικό ΕΑΜ ελέγχει τα συνδικάτα, στην Ελλάδα γίνεται η αγγλική ιμπεριαλιστική στρατιωτική επέμβαση. Ανάμεσα στις παρεμβάσεις των Αγγλων, που έπονται της στρατιωτικής, στην κοινωνικοπολιτική ζωή της χώρας είναι και αυτή στο συνδικαλιστικό κίνημα από την περίφημη επιτροπή Σιτρίν, που επιβάλλει διορισμό προσωρινής διοίκησης στη ΓΣΕΕ με πλειοψηφία «εργατοπατέρες».

1946: Διορίζεται διοίκηση στη ΓΣΕΕ η ομάδα του Φώτη Μακρή (ομάδα συνδεδεμένη με τη Διεθνή Συνομοσπονδία των Ελεύθερων Εργατικών Συνδικάτων που ήταν υπό τον έλεγχο των Αμερικανών).

1949: Στις 20 Φλεβάρη δολοφονείται ο γραμματέας της τελευταίας νόμιμα εκλεγμένης διοίκησης της ΓΣΕΕ, ο κομμουνιστής Μήτσος Παπαρήγας. Ακολουθούν τα χρόνια των εκτελέσεων και της παρατεταμένης τρομοκρατίας. Ακόμα και τότε οι ταξικές δυνάμεις βρήκαν τρόπο να εκφραστούν μέσα από το Δημοκρατικό Εργατικό Συνδικαλιστικό Κίνημα Ελλάδας.

1956: Οι Συνεργαζόμενες Οργανώσεις Ελλάδας καλούν την Πρωτομαγιά στο «Κεντρικό» και η ΓΣΕΕ του Μακρή στο ΕΚΑ. Στη μία ήταν οι απεργοί και στην άλλη οι «εργατοπατέρες». Στα χρόνια που ακολουθούν γίνονται προσπάθειες για κοινό γιορτασμό, μόνο που αυτός μένει πάντα στα χαρτιά, καθώς οι Μακρήδες επιμένουν να κρατούν εκτός τα ταξικά συνδικάτα.

1962: Την απεργία κήρυξαν 82 σωματεία, με τη ΓΣΕΕ και το ΕΚΑ να κάνουν ό,τι περνά από το χέρι τους για να μη γίνει η απεργία, αφού η κυβέρνηση θεωρούσε εκείνη τη μέρα εργάσιμη.

1967: Η δικτατορία βαφτίζει και πάλι αργία την Πρωτομαγιά.

1975: Γίνεται ο πρώτος γιορτασμός ύστερα από τη Μεταπολίτευση. Η κυβέρνηση Καραμανλή έχει διορίσει προσωρινή διοίκηση με πλειοψηφία συνδικαλιστών προσκείμενων στη ΝΔ. Η πρωτομαγιάτικη απεργία οργανώνεται από ΕΣΑΚ, ΑΕΜ (ΚΚΕ Εσωτερικού) και ΠΑΣΚΕ. Τα αιτήματα που αφορούν στις εργασιακές σχέσεις είναι ανάλογα με το τι επικρατεί στον κάθε χώρο δουλιάς: Οι οικοδόμοι έθεταν το αίτημα του 7ωρου, οι εμποροϋπάλληλοι 40ωρο και στο ψήφισμα της Πρωτομαγιάς τίθεται ως αίτημα 42ωρο - 5ήμερο. Ακόμα έμπαιναν αιτήματα όπως «Εξω από το ΝΑΤΟ», «Ποτέ πια Φασισμός» κ.ά.*

1979: Η κυβέρνηση της ΝΔ απαγορεύει να γίνει συγκέντρωση σε ανοιχτό χώρο, την οποία στηρίζει η διοίκηση της ΓΣΕΕ. Υστερα από τις έντονες αντιδράσεις των άλλων παρατάξεων αποσύρεται η απαγόρευση και πραγματοποιείται συγκέντρωση με τη συμμετοχή δεκάδων χιλιάδων εργαζομένων.

1986: Η πλειοψηφία της ΓΣΕΕ που ανήκει στην ΠΑΣΚΕ οργανώνει συγκέντρωση στο Πεδίον του Αρεως. Η ΕΣΑΚ οργανώνει συγκέντρωση στην πλατεία Κοραή, ενώ με πρωτοβουλία του Εργατικού Κέντρου Αθήνας πραγματοποιείται και τρίτη συγκέντρωση στις Στήλες του Ολυμπίου Διός. Στη συγκέντρωση της ΓΣΕΕ γίνεται προσπάθεια να συγκαλυφτεί η πολιτική λιτότητας της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ.

1999: Υστερα από μια περίοδο συνεχών συγκρούσεων μεταξύ των ταξικών δυνάμεων και του εργοδοτικού - κυβερνητικού συνδικαλισμού ιδρύεται το Πανεργατικό Αγωνιστικό Μέτωπο Ελλάδας (ΠΑΜΕ). Η ανάδειξή του μέσα από τους καθημερινούς αγώνες σε πόλο αγωνιστικής συσπείρωσης και η αποδεδειγμένη πλέον στην πράξη επιδίωξή του για την εξασφάλιση ταξικής ενότητας δράσης της εργατικής τάξης και του συνδικαλιστικού της κινήματος, την εξασφάλιση της κοινής δράσης με τα σύμμαχα λαϊκά στρώματα για την αντεπίθεση τους στο κεφάλαιο δίνουν το στίγμα των καιρών και την προοπτική.

*Την περίοδο εκείνη οι ημέρες εργασίες ήταν έξι.


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ