Κυριακή 7 Μάρτη 2004
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 14
ΕΚΛΟΓΕΣ 2004
ΕΚΛΟΓΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ
Καλπονοθευτικός και δαιδαλώδης

Καμμιά ψήφος χαμένη! Εχει σημασία για το σημερινό αποτέλεσμα να ψηφίσουν όλοι οι ψηφοφόροι του ΚΚΕ, ακόμα και στις πιο «αφιλόξενες» για το Κόμμα περιοχές

Οι σημερινές εκλογές είναι οι τελευταίες που διεξάγονται με τον ισχύοντα, καλπονοθευτικό και δαιδαλώδη, εκλογικό νόμο που έφτιαξε η ΝΔ το 1990 και διατήρησε το ΠΑΣΟΚ όσο το βόλευε. Οι επόμενες εκλογές θα διεξαχθούν με έναν άλλο εξίσου ληστρικό εκλογικό νόμο, που ψήφισε μόνο του το ΠΑΣΟΚ στη Βουλή. Και οι δύο νόμοι στηρίζονται στη λογική της δυνατότητας να μπορεί να σχηματιστεί αυτοδύναμη κυβέρνηση. Για το σκοπό αυτό κλέβονται ψήφοι από τα μικρότερα κόμματα, δηλαδή αλλοιώνεται η λαϊκή βούληση. Η διαφορά ανάμεσα στους δύο νόμους, είναι ότι αυτός που θα ισχύσει στις επόμενες εκλογές αυξάνει την αναλογικότητα της ψήφου και πριμοδοτεί το πρώτο κόμμα κυρίως σε βάρος του δεύτερου σε εκλογική δύναμη.

Ας δούμε όμως, τον ισχύοντα εκλογικό νόμο, ένα νόμο που κόπηκε και ράφτηκε στα μέτρα του δικομματισμού και σε βάρος των άλλων κομμάτων. Πρόκειται για ένα μαθηματικό «λαβύρινθο» ο οποίος, μέσα από κουραστικούς υπολογισμούς και διαδικασίες, μπορεί να οδηγήσει σε ανάδειξη βουλευτών και στις πιο απρόσμενες περιφέρειες.

Γι' αυτό η ψήφος και στο πιο απομακρυσμένο χωριό, η ψήφος και στην πιο «αφιλόξενη» για το ΚΚΕ περιοχή, και εκεί που θα πάρει το πιο μικρό ποσοστό, έχει τη σημασία της για το σημερινό εκλογικό αποτέλεσμα. Δηλαδή ο ψηφοφόρος του ΚΚΕ πρέπει να πάει να ψηφίσει και στην πιο «μαύρη» για το Κόμμα περιοχή.

Τέσσερις φάσεις

Το εκλογικό σύστημα προβλέπει κατανομή των εδρών σε τέσσερις φάσεις. Στην Α' κατανομή: Σε κάθε εκλογική περιφέρεια, ο αριθμός των εγκύρων ψηφοδελτίων διαιρείται με τον αριθμό των εδρών αυξημένο κατά ένα. Το πηλίκο της διαίρεσης μας δίνει το εκλογικό μέτρο της Α' κατανομής στη συγκεκριμένη περιφέρεια. Εξαίρεση αποτελούν οι μονοεδρικές περιφέρειες. Δηλαδή οι: Γρεβενά, Θεσπρωτία, Κεφαλονιά, Ζάκυνθος, Λευκάδα, Ευρυτανία, Φωκίδα και Σάμος. Εκεί η έδρα κερδίζεται από το κόμμα που έχει τη σχετική πλειοψηφία.

Οι έδρες που μένουν αδιάθετες από την Α' κατανομή, μεταφέρονται στη Β' κατανομή. Για τις ανάγκες αυτής της φάσης, η χώρα διαιρείται σε 13 μείζονες περιφέρειες. Σε καθεμιά από τις μείζονες περιφέρειες, για να προσκυρωθούν οι έδρες από τη Β' κατανομή, υπολογίζεται το άθροισμα των ψήφων που συγκέντρωσε κάθε κόμμα στις περιφέρειες που συναποτελούν την κάθε μείζονα. Για το εκλογικό μέτρο της Β' κατανομής διαιρείται το σύνολο των εγκύρων ψηφοδελτίων στη μείζονα περιφέρεια διά του αριθμού των αδιάθετων, από την Α' κατανομή εδρών.

Στη Β' κατανομή συμμετέχουν όλα τα κόμματα, ανεξάρτητα από το ποσοστό που συγκέντρωσαν στη συγκεκριμένη μείζονα περιφέρεια. Ομως, όλες οι έδρες που δίνονται από τη Β' κατανομή οδεύουν στα δύο πρώτα κόμματα, με ένα προβάδισμα στο πρώτο. Τα μικρότερα κόμματα έχουν ελάχιστες ελπίδες να κερδίσουν έδρα σ' αυτήν τη φάση, εφόσον το εκλογικό μέτρο διαμορφώνεται σε επίπεδο ψηλότερο του 10%. Δύσκολα μπορεί να προσδιοριστεί πόσες και ποιες θα είναι οι έδρες που θα μοιραστούν στη Β' κατανομή. Ο αριθμός τους εξαρτάται από τον αριθμό των κομμάτων που θα μπουν στο Κοινοβούλιο και από τη δύναμή τους στις επιμέρους εκλογικές περιφέρειες.

Η Γ' κατανομή είναι αυτή που πριμοδοτεί τα μέγιστα το πρώτο κόμμα. Στη Γ' κατανομή συμμετέχουν τα δύο πρώτα κόμματα. Ομως, το πρώτο κόμμα, ακόμα κι αν έχει ελάχιστη διαφορά ψήφων από το δεύτερο κερδίζει όλες σχεδόν τις έδρες αυτής της φάσης. Ο αριθμός των εδρών που θα μοιραστούν στη Γ' κατανομή εξαρτάται από το πόσα κόμματα θα μπουν στη Βουλή και το άθροισμα των ποσοστών των δύο μεγάλων κομμάτων.

Ακολουθεί η τέταρτη φάση του εκλογικού συστήματος και η διαδικασία της λεγόμενης «εξομάλυνσης». Εκεί δεν πριμοδοτείται, τουλάχιστον άμεσα, το πρώτο κόμμα, αλλά αποδυναμώνεται το δεύτερο, ώστε να ενισχυθεί η αυτοδυναμία του νικητή. Ειδικότερα: Με την «εξομάλυνση», κερδίζουν τις έδρες που τους αναλογούν - σύμφωνα με το ποσοστό τους - τα μικρότερα κόμματα. Οι έδρες που παίρνουν αφαιρούνται από το δεύτερο κόμμα. Με την «εξομάλυνση» προσδιορίζεται και το πού θα πάρουν τις έδρες τους τα μικρότερα κόμματα. Ομως, αν είναι δύσκολο να αποσαφηνιστεί πού θα κερδίσει τις έδρες του κάθε κόμμα στην Α' και τη Β' κατανομή, ακόμα δυσκολότερο είναι στην «εξομάλυνση». Οι περιορισμοί που θέτει το εκλογικό σύστημα, οδηγούν σε μια «καραμπόλα», που μπορεί να δώσει έδρα ακόμα και σε μη αναμενόμενη περιφέρεια.Ετσι τα μικρότερα κόμματα μπορεί να πάρουν έδρες σε περιφέρειες που το ποσοστό τους είναι μικρότερο απο άλλες που είναι μεγαλύτερο. Γι'αυτό έχει σημασία και η τελευταία ψήφος για το ΚΚΕ και στην περιφέρεια με το πιο μικρό ποσοστό. Μετράει στην μείζονα περιφέρεια και είναι σημαντική στη διαδικασία εξομάλυνσης.

Προσέξτε πώς περιγράφει ο εκλογικός νόμος τον τρόπο προσκύρωσης των εδρών στα μικρότερα κόμματα, στη φάση της «εξομάλυνσης»:

«Κόμμα ή συνασπισμός που δικαιούται έδρες (σ.σ: αναφέρεται στα μικρότερα κόμματα), τις λαμβάνει από το αμέσως προηγούμενο αυτού, που προσφέρει έδρες και κατά σειρά από το μικρότερο προς το μεγαλύτερο μέχρις ικανοποιήσεως του δικαιώματός του. Τις έδρες αυτές λαμβάνει στις εκλογικές περιφέρειες, που έχει το μεγαλύτερο αχρησιμοποίητο, μετά την Α' κατανομή, αριθμό ψήφων και υπό την προϋπόθεση ότι δεν πήρε έδρα κατά τη Β' κατανομή, στην ελάσσονα αυτή εκλογική περιφέρεια.

Στην περίπτωση που έχει λάβει κατά τη Β' κατανομή, την πρόσθετη έδρα λαμβάνει στην αμέσως επόμενη ελάσσονα εκλογική περιφέρεια, που έχει το μεγαλύτερο αχρησιμοποίητο υπόλοιπο. Από την αυτή εκλογική περιφέρεια δε διατίθεται έδρα και σε άλλο δικαιούχο κόμμα ή συνασπισμό, αλλά εφαρμόζεται ανάλογα το προηγούμενο εδάφιο».

Προκύπτει ότι για την προσκύρωση των εδρών στα μικρότερα κόμματα παίζει σημαντικό ρόλο η τελική κατάταξή τους. Σε διαφορετικές περιφέρειες θα πάρει τις έδρες του ένα κόμμα αν βγει τρίτο ή τέταρτο. Επιπλέον, εξαιτίας της «εξομάλυνσης» και του συνυπολογισμού των «αχρησιμοποίητων υπολοίπων» ψήφων, μπορεί να προκύψει έδρα ακόμα και σε εκλογικές περιφέρειες που το ποσοστό του Κόμματος είναι χαμηλό. Αρα, η ψήφος, όπου και αν δίνεται έχει πολύ μεγάλη σημασία.


Χριστίνα ΔΙΑΜΑΝΤΗ


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ