Η μέρα των εκλογών σε κάθε εκλογική αναμέτρηση, αποτυπώνει στο αποτέλεσμά της τη διαμορφωμένη, ως τη στιγμή που η ψήφος πέφτει στην κάλπη, πολιτική συνείδηση. Δηλαδή, την αντίληψη των ανθρώπων για το ρόλο των πολιτικών δυνάμεων και τη σχέση τους με τα συμφέροντά τους, με ό,τι καθένας έχει συνειδητοποιήσει ως συμφέρον του, ατομικό ή συλλογικό. Ετσι κι αλλιώς, στη δοσμένη στιγμή ατομικά εκφράζεται με την ψήφο, μετά από τις όποιες διεργασίες έχουν συντελεστεί στη συνείδησή του. Ποιες όμως είναι οι συνθήκες διαμόρφωσης αυτής της συνείδησης; Πώς διαμορφώνονται τα κριτήρια; Τι διαδραματίζεται το χρονικό διάστημα που ονομάζεται προεκλογική περίοδος; Οι θιασώτες της αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας μιλούν για ελεύθερη και ανεμπόδιστη έκφραση της λαϊκής θέλησης. Είναι έτσι τα πράγματα;

Βεβαίως επειδή το Κοινοβούλιο αναδεικνύεται υποτίθεται με τον πλέον ιδανικό τρόπο, τις παλλαϊκές εκλογές, με μυστική ψηφοφορία, αποδεικνύει τάχα την ισότητα των «πολιτών» απέναντι σ' αυτές τις διαδικασίες, αφού όλοι μπορούν να εκλέξουν αλλά και να εκλεγούν. Να συνέρχονται σε πολιτικά κόμματα, τα οποία επίσης υποτίθεται ότι έχουν τη δυνατότητα να παρουσιάζουν ισότιμα την πολιτική τους, τα προγράμματά τους, τη δράση τους μπροστά στο λαό, ο οποίος βεβαίως μπορεί να κρίνει και με τις εκλογές να διαμορφώσει το συσχετισμό των πολιτικών δυνάμεων, να διαμορφώσει πλειοψηφίες και μειοψηφίες.

Αλλά ο τρόπος λειτουργίας της αστικής δημοκρατίας κρύβει την ουσία του. Τυπικά εμφανίζεται μια ισότητα όλων των μελών της κοινωνίας απέναντι σ' αυτή τη δημοκρατία, μέσω της φαινομενικά ισότιμης συμμετοχής όλων των μελών της κοινωνίας, και του λαού δηλαδή, στις διαδικασίες ανάδειξης των θεσμών της, (κοινοβούλιο, κυβέρνηση κλπ.).

Οι υλικοί όροι διαμορφώνουν αυτή την πραγματικότητα και που καθορίζουν την ανισοτιμία. Γιατί δεν έχει τις ίδιες υλικές (οικονομικές) προϋποθέσεις ο εργάτης με τον καπιταλιστή να συγκροτήσουν πολιτικό κόμμα, να συνέρχονται ισότιμα, να αντιπαρατεθούν ισότιμα, να έχουν τα ίδια μέσα για την πραγματοποίηση όλων των διαδικασιών που θα δημιουργεί τις συνθήκες ώστε ο λαός να μπορεί να κρίνει αντικειμενικά, ανεπηρέαστα και σύμφωνα με τα πραγματικά του συμφέροντα. Αυτό καθορίζεται από την καπιταλιστική ιδιοκτησία και την καπιταλιστική ιδιοποίηση της παραγωγής του πλούτου. Επομένως, η συντριπτική πλειοψηφία των μέσων αντιπαράθεσης των κομμάτων, από τα επιτελεία διαμόρφωσης πολιτικής και προπαγάνδας έως τα μέσα προώθησής τους, ανήκουν στην αστική τάξη. Επιτελεία ειδικών για κάθε ζήτημα, διάφορα ιδρύματα, ινστιτούτα, ως και πανεπιστήμια, ο Τύπος και τ' άλλα μέσα μαζικής ενημέρωσης, αλλά και η ίδια η νομοθεσία (εκλογικοί νόμοι που αναδεικνύουν σε κοινοβουλευτική πλειοψηφία κόμμα που είναι μειοψηφία στο λαό), άλλοι θεσμοί και ολόκληρο το εποικοδόμημα, όλα είναι στην υπηρεσία της αστικής τάξης, αφού έχει την οικονομική δυνατότητα να τα διατηρεί, να τα λειτουργεί και να τα αναπαράγει σε ολοένα μεγαλύτερη κλίμακα. Αντίθετα, η εργατική τάξη και τ' άλλα λαϊκά στρώματα δεν έχουν αυτή τη δυνατότητα.

Η διαβόητη αυτή πολυφωνία, η ελευθερία του Τύπου, της λειτουργίας και δράσης πολλών αστικών ή μικροαστικών κομμάτων, επομένως και της έκφρασης πολλών διαφορετικών θέσεων και πολιτικών πάνω σ' όλα τα ζητήματα που αφορούν στις υποθέσεις της κοινωνίας, άρα και του λαού, και που εκφράζονται ελεύθερα, επίσης η ελευθερία των εργατών, των ανθρώπων από τ' άλλα λαϊκά στρώματα να εκφράζουν τις απόψεις τους, να συνέρχονται σε δικές τους ενώσεις, κοινωνικές ή πολιτικές, αλλά ακόμη και να διεκδικούν, η τυπική ισότητα απέναντι στους νόμους (βεβαίως οι νόμοι προστατεύουν τα συμφέροντα της πλουτοκρατίας), όλα αυτά επίσης συγκαλύπτουν αυτή την ανισοτιμία.

Ακόμη, η ελευθερία του εκλέγειν και εκλέγεσθαι είναι απατηλή, αφού ο εργάτης ή ο φτωχός αγρότης δεν έχουν την ίδια οικονομική δυνατότητα για τον πολιτικό στίβο με την πλουτοκρατία. Εξαρτώνται δε, απ' αυτήν και τα πολιτικά της κόμματα με χίλια δύο νήματα. Από το φόβο της ανεργίας, τα χρέη από τραπεζικά δάνεια των αγροτών και των ΕΒΕ, έως το ρουσφέτι και την υποσχεσιολογία, ή και την εξαγορά, η χειραγώγηση των λαϊκών συνειδήσεων έχει γερή βάση.

Επομένως είναι φαρισαϊσμός η παρουσίαση της λειτουργίας του ανελεύθερου αυτού συστήματος, ως «δημοκρατία», όταν οι μηχανισμοί παραγωγής και αναπαραγωγής της κυρίαρχης πολιτικής και των κομμάτων της, τα αστικά ΜΜΕ, αποκλείουν ουσιαστικά τη δυνατότητα από την εργατική τάξη, το κόμμα της, και τ' άλλα λαϊκά στρώματα να δρουν επί «ίσοις όροις» σ' αυτή την αντιπαράθεση.