Μέσα από τη σιωπή που μόνο ο χρόνος μπορεί και χαρίζει αναδύθηκε ξαφνικά το αεροπλάνο «Ινολα Γκέι», που έριξε την ατομική βόμβα στην Ιαπωνία. Σε μια τελετή που μόνο σεμνή δεν ήταν, οι Αμερικανοί το παρουσίασαν γυαλισμένο και έτοιμο να το εκθέσουν σε όλες τις πολιτείες, σαν τρόπαιο θανάτου, σαν υπενθύμιση ότι «εμείς σαν έθνος αυτό είμαστε, ένα "Ινολα"».

Αραγε έχουν μετρήσει σωστά οι Αμερικάνοι, ή πάλι θα πέσουν έξω; Θα καταφέρουν με αυτό το μικρό κατά τα άλλα αεροπλανάκι να τρομάξουν εαυτούς και αλλήλους; Η θανατολαγνία δυσκολεύεται να γίνει επιθυμία ακόμα κι όταν το έδαφος είναι έτοιμο να την υποδεχτεί. Το «Ινολα Γκέι» δεν μπορεί, όσο και να θέλει, να καταστρέψει τις ανθρώπινες σχέσεις στο όνομα της Αμερικής, ακόμα και σε καιρό πολέμου. Απόδειξη η επιστολή του Ουίλιαμ Μάντσεστερ, που αφηγείται τις εμπειρίες του από τις πολεμικές συγκρούσεις κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου: «Οι άνδρες αυτοί στη γραμμή του μετώπου ήταν η οικογένειά μου, το σπίτι μου. Ηταν πιο κοντά μου απ' όσο μπορώ να το εκφράσω με λόγια, πιο κοντά απ' όσο είχαν υπάρξει ή θα μπορούσαν ποτέ να υπάρξουν οι οποιοιδήποτε φίλοι. Ποτέ δε με απογοήτευσαν και ούτε κι εγώ μπορούσα να τους απογοητεύσω. Επρεπε να είμαι μαζί τους, να μην τους αφήσω να πεθάνουν και να μείνω με την επίγνωση ότι ίσως θα μπορούσα να τους είδα σώσει: τώρα πια το ξέρω, οι άνθρωποι δεν πολεμούν για τη σημαία, για την πατρίδα ή για το σώμα των πεζοναυτών ή για τη δόξα ή για όποια άλλη αφηρημένη έννοια. Πολεμούν ο ένας για τον άλλον». Αυτή η κατάθεση ψυχής μάς βοηθά να κατανοήσουμε το παρακάτω απόσπασμα της απόρρητης έκθεσης για την έκβαση του πολέμου στο Βιετνάμ, των Γκάμπριελ και Σάβατς (Κρίση στη διοίκηση η κακή διαχείριση στο στρατό): «Στο Βιετνάμ τα στοιχεία το δείχνουν ξεκάθαρα: είναι απλό, από το σώμα των αξιωματικών δε σκοτώθηκαν τόσοι πολλοί και σε τόσο συχνή βάση (και μάλιστα παρουσία των ανδρών τους) ώστε να αποτελέσουν ένα είδος "μαρτύρων" που όλες οι πρωταρχικές κοινωνιολογικές μονάδες - ιδιαίτερα όσες βρίσκονται κάτω από ένταση - απαιτούν, ώστε να διατηρείται η συνοχή στο στράτευμα».

Το «Ινολα Γκέι» δεν το εμφάνισαν τυχαία, όπως τυχαία δεν είναι και η θέληση των λαών εναντίον των Αμερικανών. Το Ινολα Γκέι όσο γυρίζει σαν επιτάφιος θα μας βρίσκει πάντα μπροστά του.