Με τον πόλεμο στην Ουκρανία να κλιμακώνεται, μια σειρά αναλύσεις στον διεθνή Τύπο αποτιμούν τις τελευταίες εξελίξεις και διαπιστώνουν ότι δυναμώνει το ενδεχόμενο να επεκταθεί η σύγκρουση και πέρα από το ουκρανικό έδαφος.

Χαρακτηριστικός είναι ο τίτλος σε άρθρο στο περιοδικό «Foreign Affairs»:«Οι υποτιμημένοι κίνδυνοι μιας καταστροφικής κλιμάκωσης». Εκεί τονίζεται μεταξύ άλλων ότι η ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, όπως και η μεγαλύτερη πρόσδεση της Ουκρανίας στο δυτικό στρατόπεδο (με ό,τι αυτό συνεπάγεται), έχουν μεγαλώσει την απειλή της Ρωσίας περισσότερο απ' ό,τι πριν τον πόλεμο¹.

Αλλά και ο «Εconomist» έγραφε τον Αύγουστο ότι ο φόβος της λεγόμενης «οριζόντιας» κλιμάκωσης, δηλαδή της επέκτασης του πολέμου έξω από τα σύνορα της Ουκρανίας, είναι μεγάλος για το ευρωατλαντικό στρατόπεδο και «σχεδόν σίγουρα θα τραβήξει το ΝΑΤΟ σε άμεση σύγκρουση με τη Ρωσία».

Την ανάλυση υπογράφει στέλεχος της «δεξαμενής σκέψης» «RAND Corporation», που διατηρεί ισχυρούς δεσμούς με το αμερικανικό Πεντάγωνο. Διαπιστώνει μεταξύ άλλων ότι η Ρωσία διαθέτει ακόμα στρατιωτική ικανότητα που δεν έχει αξιοποιήσει και ότι «όσο περισσότερο η Δύση βοηθά την Ουκρανία, τόσο περισσότερο η Ρωσία θα αυξάνει το διακύβευμα». «Δεν υπάρχει σταθερή ισορροπία.Βρισκόμαστε σε μια αργή, σταδιακή κλιμάκωση»², είναι το συμπέρασμα όπου καταλήγει.

Σε ανάλυσή της για τα πιθανά σενάρια κλιμάκωσης η «RAND Corporation» σημειώνει επίσης ότι «η κλιμάκωση θα μπορούσε να ξεκινήσει σταδιακά, με σχετικά μικρά βήματα, και όχι απαραίτητα με άλμα προς ένα υψηλότερο επίπεδο βίας», που μπορεί τελικά να οδηγήσει σε μια σύγκρουση του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία, εκτιμώντας ότι υπάρχουν ακόμα πολλά επεισόδια του πολέμου που δεν έχουμε δει³.

Μιλώντας εξάλλου στην ισπανική «El Pais», ο αντιπρόεδρος του «Γερμανικού Ταμείου Μάρσαλ των Ηνωμένων Πολιτειών» σημείωσε μεταξύ άλλων ότι είναι μεγάλος ο κίνδυνος μιας «συμβατικής σύγκρουσης μεταξύ του ΝΑΤΟ και της Ρωσίας, είτε σκόπιμα είτε λόγω ενός περιστατικού σε μια στρατιωτική επιχείρηση, που είναι και το πιθανότερο».

Οι «ζώνες τριβής» για μια τέτοια εξέλιξη δεν περιορίζονται - κατά την εκτίμησή του - στην ουκρανική επικράτεια, αλλά «θα μπορούσαν να είναι στα πολωνικά σύνορα, στη Βαλτική ή στη Μαύρη Θάλασσα, αλλά είναι ακόμα πιθανό στη Μεσόγειο, στη Συρία, στη Λιβύη ή στην περιοχή του Σαχέλ, όπου έρχονται σε επαφή ρωσικές και δυτικές δυνάμεις»⁴.

Για το ίδιο ενδεχόμενο προειδοποιεί και έκθεση του αμερικανικού «Center For Strategic and International Studies», που ήδη από τις πρώτες μέρες του πολέμου παρατηρούσε: «Θα υπάρξουν περισσότερες κρίσεις όπως η Ουκρανία, που θα προσελκύσουν μεγάλες δυνάμεις, θα πυροδοτήσουν κινδύνους κλιμάκωσης (...) Οσο περισσότερο διαρκεί μια σύγκρουση όπως στην Ουκρανία, τόσο λιγότερο πιθανό είναι να περιοριστεί σε ένα κράτος (...) Η πιθανότητα οριζόντιας κλιμάκωσης, ακόμα και από μια αποδυναμωμένη Μόσχα, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη (...) με το βλέμμα σε σενάρια πέρα από την Ουκρανία.Η Ουκρανία είναι η αρχή, όχι το τέλος μιας οξύτερης φάσης των κρίσεων μεγάλων δυνάμεων του 21ου αιώνα»⁵.

Αλλά και το «Council on Foreign Relations» προειδοποιεί πως οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ «δεν έχουν εστιάσει την προσοχή τους στον περιορισμό της σύγκρουσης στην Ουκρανία.Αντίθετα, οι ΗΠΑ επικεντρώνονται κυρίως στην αύξηση του κόστους για τη Ρωσία, με τιμωρητικές κυρώσεις και καθησυχάζοντας τους συμμάχους του ΝΑΤΟ που γειτνιάζουν με τη Ρωσία για τη δέσμευση των ΗΠΑ στη συλλογική άμυνα».

Κι αυτό παρά το γεγονός ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία «θα μπορούσε εύλογα να επισπεύσει μια ευρύτερη σύγκρουση στην Ευρώπη» και να επεκταθεί από τη Βαλτική στη Μαύρη Θάλασσα και πιο δυτικά στην Ευρώπη⁶.

Σχολιάζοντας εξάλλου την ουκρανική αντεπίθεση στις νότιες περιοχές της χώρας, το «Institute for the Study of War» εκτιμά ότι αυτή «δεν θα τερματίσει τον πόλεμο. Η εκστρατεία στη βορειοανατολική Ουκρανία θα κορυφωθεί τελικά, επιτρέποντας στους Ρώσους να αποκαταστήσουν μια βιώσιμη αμυντική γραμμή και ενδεχομένως ακόμα και να πραγματοποιήσουν τοπικές αντεπιθέσεις. Η Ουκρανία θα πρέπει να ξεκινήσει επακόλουθες επιχειρήσεις αντεπίθεσης, πιθανότατα αρκετές, για να ολοκληρώσει την απελευθέρωση των κατεχόμενων από τη Ρωσία εδαφών.Ο πόλεμος παραμένει πιθανό να επεκταθεί και στο 2023»⁷.

Τέλος, ο επικεφαλής της μεγαλύτερης «συμβουλευτικής εταιρείας πολιτικών ρίσκων», «Eurasia Group», σημειώνει πως «η τελευταία επιτυχία της Ουκρανίας είναι απίθανο να συντομεύσει τον πόλεμο. Πέρα από την ανανεωμένη αυτοπεποίθηση του Κιέβου (...) οι ρωσικές δυνάμεις εξακολουθούν να έχουν σταθερό έλεγχο σε μεγάλο μέρος της περιοχής του Ντονμπάς, σε εδάφη που κατασχέθηκαν κατά μήκος των ακτών της Μαύρης Θάλασσας και στο έδαφος που τις συνδέει. Και, το πιο ανησυχητικό: Η πρόοδος της Ουκρανίας μπορεί να κάνει τον πόλεμο πιο επικίνδυνο. Ο Πούτιν βρίσκεται τώρα σε δύσκολη θέση, και αυτό θα πρέπει να ανησυχεί όσους φοβούνται την επέκταση του πολέμου»...

Παραπομπές:

1. https://www.foreignaffairs.com/ukraine/playing-fire-ukraine

2. https://www.economist.com/europe/2022/08/02/what - would - push - the-west - and - russia - to - nuclear - war

3. https://www.rand.org/pubs/perspectives/PEA1971-1.html

4. https://english.elpais.com/international/2022 - 05 - 03/putins - war - in - ukraine - enters - global - spiral - of - unforeseeable - consequences.html

5. https://www.csis.org/analysis/coming - storm - insights - ukraine - about - escalation - modern - war

6. https://www.cfr.org/report/preventing - wider - european - conflict

7. https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian - offensive - campaign - assessment - september - 11